|
MAVZU: MS DOS OT TARKIBI. MS DOS OTNI YUKLASH DOS OT BUYRUQLARI.
Reja.
MS DOS haqida umumiy ma’lumotlar.
MS DOS operatsion tizimini yuklash.
MS DOS buruqlari bilan ishlash.
Operatsion tizim avtonom holatda xizmat qiluvchi yuzlab buyruqlardan iboratdir. Bu buyruqlar aloxida-aloxida dastur shaklida fayl hisoblanib, disklar, vinchester, displey, multimedia va boshqa vositalar bilan bevosita muloqot qilishga yo’l beradi.
Odatda IBM PC kompyuterlari uchun Microsoft Corporation firmasi yaratgan MS DOS operatsion tizimi standart hisoblanadi. Ham sodda, ham oddiy bo’lgan birinchi MS DOS faqat disket, displey va klaviatura bilan ishlardi.
MS DOS ning eng birinchi varianti 1984 yilda tuzilgan edi. To’g’ri, hozirgi vaqtgacha bu OT ning bir necha varianti yaratildi, ya’ni takomillashdi va hozir MS DOS 6.22, 7.0 versiyalari amalda qo’llaniladi. 1994 yilda yaratilgan MS DOS 6.22 eng keng tarqalgan, uning 7.0 versiyasi esa Wndows 95 bilan birga yaratilgan bo’lib, uning tarkibiy qismi deb ko’riladi.Kundalik hayotda boshqa firmalar yaratgan MS DOS bilan bir xil OT lar ham mavjuddir. PC DOS (IBM firmasi), NOVELL DOS (NOVELL firmasi), PKSDOS (Физтeхсoфт - Rossiya firmasi) mahsulotlari ham MS DOSning xuddi o’zginasidir.
MS DOS ni esa — Microsoft Disk Operatings System, ya’ni Mikrosoftning diskli operatsion tizimi deb tushunish kerak.Har bir yaratilayotgan MS DOS ning yangi versiyalari eski versiyalarida bajariladigan funktsiyalar, vazifalarni o’zida saqlab, qo’shimcha imkoniyatlar yaratishga xizmat qiladi.Umuman, eng birinchi operatsion tizimlarga nisbatan so’nggi OT larga quyidagi imkoniyatlar ko’shilgan: vinchester, disketning yangi turlari (3.5 dyuymli) kengaytirilgan xotira va h.k.lar, shuningdek o’zga ixtiyoriy qurilmalarni drayverlar orqali qo’llab-quvvatlash; fayllarning ierarxiya (daraxtsimon) tuzilishini disk va disketlarda ta’minlash; milliy alfavit va klaviaturalarni qo’llab-quvvatlash ta’minlanadi; foydalanuvchi uchun yangi imkoniyatlar yaratildi:
DOS ning qo’shimcha buyruqlari: foydali utilitalar, xotira unumdorligi, disk ma’lumotlarini ixchamlash va h.k.lar.
MS DOS operatsion tizim tarkibi.
MS DOS quyidagi qismlardan iborat:
IO. SYS уа MS DOS.SYS tizimli fаyllаr. Bu fayllar kompyuter operativ xotirasida doimo saqlanib, o’zak katalogda joylashgan bo’ladi. Mazkur fayllarning vazifasi murakkab kiritish-chiqarish amallarini bajarib, BIOS - kiritish-chiqarish baza tizimining funktsiyalarini bajarish davomchisi hisoblanadi.
DOS buyruq protsessori MS DOS da monitordan kiritilayotgan buyruqlarni qabul qilib, tahlil etib ularga buyruqni uzatish, buyruq protsessori — COMMAND.COM yordamida amalga oshiriladi.
MS DOS ning ichki va tashqi buyruqlari bor.
Ture, dir, COPY kabi buyruqlar ichki hisoblanib, ular COMMAND.COM — protsessori tarkibida, ularni fayllar ierarxiyasidan qidirish kerak emas.
MS DOS ning boshqa barcha buyruqlari tashqi bo’lib, ular fayllar ierarxiyasida uchraydi. Klaviaturada terilib, monitordan biror tashqi buyruq chaqirilsa, COMMAND.COM — avvalo uning to’g’ri yoki noto’g’ri chaqirilganini aniqlaydi, so’ngra to’g’ri chaqirilgan bo’lsa, shu buyruqqa mos dasturni fayllar ierarxiyasidan qidirib topadi, dasturni xotiraga yuklab, boshqaruvni unga uzatadi. Dastur tugagach, xotirani tozalab, ekranga keyingi buyruq kiritishga taklif chiqaradi (> belgisi).
Tashqi buyruqlar. DOS ning tashqi buyruqlari — operatsion tizim bilan etkaziladigan alohida fayl ko’rinishida bo’ladi. Tashqi buyruqlar dasturga servis xizmati ko’rsatishga mo’ljallangan bo’lib, alohida bir katalogda (ko’pincha tizimli katalogda) joylashadi.
Drayver va rezident dasturlar. Qurilma drayverlari — maxsus dasturlar bo’lib, MS DOS ning qo’shimcha vositasi hisoblanadi. Drayverlar yangi qurilmalar yoki nostandart qurilmalarga xizmat ko’rsatadi va ularni chaqirish CONFIG.SYS maxsus fayliga yuklatilgan bo’ladi.
Bu fayl operatsion tizim yuklanayotgan paytda ishga tushadi va drayver yuklanishini amalga oshiradi.Mazkur holat quyidagi hollarda juda qo’l keladi, mabodo yangi nostandart biror qurilmani kompyuterga qo’shish lozim bo’lsa, professional dasturchilar yordamida drayver yoziladi va uni chaqirish CONFIG.SYS ga kiritib quyilsa kifoya. Bunday paytda operatsion tizim yozish shart bo’lmaydi. Ya’ni DOS ning tizim fayllarini o’zgartirmay, ochish arxitektura printsipidan kelib chiqib, operatsion tizim imkoniyatlari oshirib boriladi.Drayver dasturlarning asosiy vazifasi klavishlar bosilganda turli mamlakatlarning mos alfavitlarini Ekranda (monitorda) tasvirlashdir. BIOS — kiritish-chiqarish baza tizimi, xotiraning doimiy qismida (KAM) joylashgan bo’lib, operatsion tizim yuklanishini amalga oshirish, pastki bosqichda monitor, printer, klaviatura va disklarga kiritish - chiqarish amallarini bajarishga xizmat qiladi.
DOS yuklovchisi. OOZ ning tarkibida yuklovchi vazifasini bajaruvchi IPL dasturi mavjud, u doim disketning hamda logik qurilma (ko’pincha s:- disk, vinchester) 1- sektorida joylashgan bo’lib, asosiy vazifasi IO.SYS tizimli fayl (dastur)ni operativ xotiraga yuklab, boshqaruvni unga uzatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
