Мавзу: Одамнинг ривожланиш генетикаси. Р е ж а



Download 136,2 Kb.
bet4/8
Sana15.06.2022
Hajmi136,2 Kb.
#675061
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Одамнинг ривожланиш генетикаси

Цитогенетик метод. Одам кариотипи таркибидаги хромосомалар комплексининг сони, узунлиги, шакли ва структурасини, уларнинг хужайра митоз ва мейоз булиниши, уругланиб зигота хосил килиш жараёнидаги фаолиятининг нормал ва патологик холатида кандай булишлигини махсус микроскоплар, замонавий микротехникалар ёрдамида тадкик килиш цитогенетик метод деб аталади.
Хрзирги вактда цитогенетик методни одам генетикасини тадкик килишда куллаш яхшигина самара бермокда. Бу метод ёрдамида одам генетикасининг куйидаги муаммолари хал килинади:
• хромосома касалликларини диагностика килиш;
• хромосомаларнинг генетик ва цитологик харитасини тузиш;
•мутацион жараённи урганиш;
•одамларда нормал холатдаги хромосомалар полиморфизмини урганиш ва нормал кариотипини аниклаш;
•одам генетикасининг баъзи эволюцион муаммоларини хал килиш.
Одам хромосомаларини идентификация килишда, яъни уларнинг хар бирини бошкалардан ажратиш учун якин вактгача уларнинг куйидаги белгиларигина хромосоманинг умумий узунлиги, шакли, уларда центромеранинг жойлашиши асос килиб олинар эди. Лекин шуни алохида таъкидлаш зарурки, одам кариотипида узунлиги ва шакли буйича узаро ухшаш булмаган хромосомалар гурухлари мавжуд. Ушбу белгилари буйича одам кариотипига оид хромосомалар 8 та гурухга булинади. Шулардан 22 та жуфт аутосомалар А, В, С, Д, Е, F ва G гурухларига ва жинсий X,Y хромосомалари алохида гурухга булиниб урганилади.Бир гурухга кирувчи хромосомаларни уларнинг узунлиги ва шакли ухшаш булганлиги учун кайд этилган усулда идентификация килиш жуда кийин. Бу муаммо цитогенетикада очилган янги кашфиёт - хромосомаларни дифференциал (табакалаштирилган) буяш методи ёрдамида хал килинди. Бу методнинг мохияти шундаки, хромосомаларни
микроскопда куришдан олдин махсус флуорохром (Q-метод) ёки гимза (G- метод) деб номланган буёклар билан буялади. Бунинг натижасида хар кайси хромосома ички тузилишидаги тафовутларга мос холда табакаланиб узига хос таргил холатда буялади. Натижада узунлиги ва шакли билан узаро ухшаш хромосомаларни хам иден-тификация килиш, уларни бир-биридан ажратиш мумкин булди.Натижада цитогенетик методнинг самарадорлиги янада ошди.

Эркак кишининг хромосома туплами
(А.А.Прокофьева - Бельговская буйича, 1969).
А - Е -хромосомаларнинг кулами ва тузилиши буйича якин гурухлар.
Цитогенетик методни генеалогик, эгизаклар, популяцион хамда генетик инженерия усуллари билан бирга куллаш натижасида одам хромосома- ларининг генетик харитаси тузилди.
Юкорида баён этилган цитогенетик метод тиббиёт генетикасида хромосомалар аномалиясига алокадор ирсий касалликларнинг келиб чикиш сабабларини аниклаш, уларни диагностика килишда кенг ва самарали кулла- нилмокда. Бунинг учун баъзи ташки мухитдаги ёки организмнинг ички мухи - тида гайритабиий омиллар таъсирида хосил буладиган хромосома мутация- лари микроскопда курилиб, тасвирланиб, ирсий касалликлар пайдо булиш сабаблари аникланади, уларни диагностика килиш усуллари яратилади.

Download 136,2 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish