Mavzu: qattiq jismlarning tuzilishi ularmning fotoo’tkazuvchanligi reja

MAVZU: QATTIQ JISMLARNING TUZILISHI ULARMNING FOTOO’TKAZUVCHANLIGI Reja:

• Amorf va kristall jismlar.
• Qattiq jismlarning mexanik xossalari.
• Mexanik kuchlanish.

Kristall va amorf jismlar.

• Qattiq jismlarning suyuqlik va gazlarning asosiy farqi ularning о'z hajmlari va shakllarining saqlay olishdir. Ammo shunday qattiq moddalar ham borki, ulаr qattiq holda bо'lsalar ham ularning xossalari suyuqliklar kabi izatropdir, уа'ni ularning xossalari уо'nalishga bog'liq emas. Shuning uchun qattiq jismlarning о'zlari ham ikki xil bо'ladi: kristall va аmorf jismlar. Shu ikki xil qattiq jismlarning fizik xossalari bir- biridan keskin farq qiladi.
• Bur jinsli kristall jismlarning asosiy xossasi ularning anizatropligidir. Bunday jismlarning issiqlikdan kengayishi, issiqlik о'tkazuvchanligi. mexanik mustahkamligi, dielektrik doimiyligi, sindirish ko'rsatkichi va shu kabi boshqa ko'pgina xossalari уо'nalishga bog'liq, уа'ni turli xil уо'nalishlarga turlichadir.

• Kristall jismlarga misol qilib, turli xil metallar, osh tuzi, kvars va boshqalarni Agar kristall bir markazdan о'sgan bo'lsa unga monokristall, ko'р markazdan iborat bo’lsa polikristall (masalan, navvot) deyiladi. Polikristallarga turli xil metallar kiradi.
• Amorf (grekcha-shaklsiz} moddalarning kristallardan asosiy farqi ularning fizik xossalarining turli уо'nа1ishlarda birday bo'lishidir, Bo’larga misol qilib mum shisha,parafinlarni keltirish mumkin. Ulаr aslida qattiq holdagi suyuqliklardir. Сhunki ulanung molekulyar tuzilishi suyuqliklarning tuzilishiga о'хshash. Shuning uchun qattiq jismlar deganda biz, asosan, kristall jismlarni tushinamiz.

• Shunday moddalar ham borki, ular ham kristall, ham amorf xossalarini namoyon qiladi. Masalan shakar, kristall holdadir. U eritilsa tiniq shakarli suv аmorf aylanadi. Vaqt о'tishi bilan shakarli suv ichida yana shakar kristallari paydo bo'la boradi.
• Kristallarning anizatrop xossasiga еga bо'lishga sabab ularni tashkil etuvchi zarralarning kristallik panjara davriy ravishda takrorlanuvchan joylashuviga ega еkanligigadir. Ularning zarralari aniq tartibga ko'ra joylashib, muvozanat holat atrofida теbrаnmа harakatdagi fazoviy struktura hosil qiladi