Mavzu: Reformatsiya ideologiyasi, undagi yo‘nalishlar va oqimlar. O‘rta asrlarda G‘arbiy Yevropada mafkuraviy jarayonlar. Reja

O’rta asrlarda g’arbiy Evropada mafkuraviy jarayonlar
Rim imperiyasining 395 yilga kelib, Sharqiy va G’arbiy Rim imperiyasiga bo’linib ketishi imperiyaning shimoliy hududlarida joylashgan qabilalarning faolligi oshirdi. Bir zamonlar Rim imperiyasi ta’siri ostida yashagan xalqlar endi unga bo’ysunmay qqya boshladi.
Bu paytga kelib g’arbiy Evropada Rim imperiyasining bo’linib ketishi va qo’ldorlik tuzumining tanazzo’lga yuz tutishi, imperiyadan shimolda yashayotgan xalqlarda hali sinfiy munosabatlarning shakllanmaganligi, Rim imperiyasining g’arbiy hududlarida joylashgan Ispaniya va Galliya shaharlaridagi ijtimoiy hayot imperiyaning Sharqiy hududlaridagi ijtimoiy hayotdan ancha orqada holib ketganligi, savdo-sotiq rivojlanmaganligi Rim imperiyasida endi qo’llarning mehnatini samarasiz bo’layotganidan dalolat bera boshladi. Erlarga ishlov berayotgan qo’llarning o’z mehnatlari natijasidan manfaatdor emasligi buning asosiy sabablaridan biri edi. Shu sababli bu davrga kelib Rimda qo’llar mehnatidan foydalangan holda erga xqjayinlik qilishni saqlab holish asosiy qrinlardan birini egallar edi. Shu bois katta er egalari erlarini o’z yo’l ostidagi qo’llarga ijaraga bera boshladilar. Bu esa feodalizm paydo bo’lishi uchun dastlabki qadamlardan biri edi. Bu toifadagi yangi er egalari kolonlar, deb atala boshlandi. Keyinchalik kolonlarni erga ishlov berishi yaxshilash maqsadia ularni erdan ketib qolmasliklari to’g’risida harorlar chiqortirildi.
Tanazzo’lga yuz tutayotgan imperiya o’zini saqlab holish uchun despotik,ya’niyakka hukmronlikka intildi. Respublika shaklidagi ayrim traditsiyalarga barham berdi. Chunonchi imperator ho’zo’ridagi printsipiat kengashi barham topdi. Senatorlar o’z o’rnini yqqotib, imperator ho’zo’ridagi byurokratik apparat konsistoriyaga berdi. Ular ning hatto imperator ho’zo’rida qtirishlari mumkin ham bo’lmagan.
Yangi Rim ya’ni Sharqiy Rim imperatori Konstantinning qo’lodrlik tuzumini mustahkamlashga haratgan reformalaridan biri Xristian dinining davlat dini, deb e’lon qilinishi bo’ldi. Ilgari birinchi va ikkinchi asrlarda xristian dinining asosiy tarkibi yoki unga bo’ysungan aholi oddiy qo’llar va kambag’allar orasidan bo’lgan bo’lsa, endilshikda ularning tarikbida aristokratlarni ham kqrish mumkin edi. Xristianlik davlat diniga
aylangandan keyin Cherkov katta er egaligiga ega bo’la boshladi. Er egaligi natijasida ular katta boyliklar tqplab, o’z ta’sirlarini siyosiy hayotda o’tqaza boshladilar. Ular asta sekinlik bilan oddiy xalq bilan imperator o’rtasida vositachilik rolini qynay boshladilar. Episkoplar varvarlar o’rtasida issionerlik yurishlari uyushtirib, varvarlar orasida xristian dinining ta’sirini oshirib bordilar.
Eng muhim shaharlar - Rim, Aleksandriya, Konstantinapol, Antioxiya, Quddus shaharlari