Mavzu: Tristor va uning turlari Reja. Tristorlar haqida umumiy tushunchalar

Yarim o‘tkazgichli elektronika rivojining yo‘li tahlil qilinsa, unda barcha yarim o‘tkazgich priborlar o‘tishlar va qatlamlar ( P-n,P-n)da yaratilganligi deyarli tushunarli bo‘ladi. Eng oddiy diod bitta P-n o‘tish va ikkita qatlamga ega. Tranzistorda esa ikkita o‘tish va uchta qatlam p-n-p, p-n-p bor. Agar yana bitta qatlam qo‘shilsa nima bo‘ladi? To‘ppa-to‘g‘ri, to‘rt qatlamli pribor tiristor deb ataladi. Bir-biriga parallel va ro‘parama-ro‘para ulangan ikkita tiristor esa simistor, ya’ni simmetrik tiristor deb ataladi. Inglizcha texnik adabiyotda

TRIAK (TRIAC – triode for alternating current) nomlanishi uchraydi. Shunday qilib simistor elektron sxemalarda quyidagicha belgilanadi:
Simistorda uchta elektrod (chiqish simi) bor. Ulardan bittasi boshqaruvchi, inglizcha gate –(zatvor) so‘zidan G harfi bilan belgilanadi. Qolgan ikkita elektrod – bular kuch elektrodlari . Ular sxemalarda A harfi bilan belgilanishi mumkin (A1 va A2).
Agar tiristorda konkret anod va katod bo‘lsa, simistorning elektrodlarini bunday nomlab bo‘lmaydi, ya’ni elektrodlar bir vaqtning o‘zida ham anod, ham katod hisoblanadi. Shuning uchun tiristor tokni faqat bir yo‘nalishda o‘tkazsa, simistor tokni ikki yo‘nalishda o‘tkazishga qodir. Xuddi shu sababli simistor o‘zgaruvchan tok tarmoqlarida juda yaxshi ishlaydi.
Simistor ham musbat, ham manfiy toklar bilan boshqariladi. Boshqaruvchi kuchlanish qutb ishorasiga bog‘liq holda simistor ishining to‘rtta sektor rejimlarni ko‘rib chiqish mumkin.
Agar simistorga elektron kalit yoki rele sifatida qaralsa, unda quyidagi fazilatlariga zarracha e’tiroz bo‘lmaydi.
Yuqori bo‘lmagan qiymat.
Elektromexanik priborlar bilan solishtirganda katta xizmat (ishlatish) muddati.
Kontaktlar yo‘q va buning oqibatida uchqunlanish va titrashlar bo‘lmaydi.
Quyidagilarga kamchilik sifatida qaraladi:
Simistor qizishga sezgir va radiatorga montaj qilinadi.
Yuqori chastotalarda ishlamaydi, ya’ni ochiq holatdan ѐpiq holatga o‘tishga ulgurmaydi.
Tashqi elektromexanik ta’sirlarni qabul qiladi, bu esa noto‘g‘ri ishlashiga sabab bo‘ladi.
Simistorning asosiy parametrlari. Asosiy parametrlarni KU208G simistori misolida ko‘rish qulay.
Maksimal teskari kuchlanish – 400 V. Bu shuni anglatadiki, u 220 V tarmog‘ida yuklamani juda yaxshi boshqarishi mumkin, yana 400 V-gacha imkoniyati bilan.
Impusli rejimda ham kuchlanish shuning o‘zi.
Ochiq holatdagi maksimal tok – 5 A.
Impuls rejimidagi maksimal tok – 10 A.
Simistorni ochish uchun zarur bo‘lgan eng kichik tok – 300 mA.
Eng kam impulsli tok – 160 mA.
300 mA tokdagi ochuvchi kuchlanish – 2,5 V.
160 mA tokdagi ochuvchi kuchlanish – 5 V.
ulash vaqti – 10 mks.
O‘chirish vaqti – 150 mks.
Etiboringiz uchun tashakkur.