|
48x4 = 48=(40+8).
Birinchi bo’lib yechadigan yo’limiz, kichik masalalarni ko’paytirish, ularni
osonlik bilan miyamizda hisoblaymiz. Chunki, 48 = 40+8, 40*4 natijada 160
hosil bo’ladi, keyin 8*4=32 ni qo’shamiz, javob:192.
( Muqaddima: agarda sizni nima uchun bu ishlanayotgani qiziqtirsa, “Nima
uchun bu usul ishlayapti” sektsiyaga e’tibor bering ( bu bobni oxirida) mana
sizga yana ikki masala, bularni siz tezda yechishingiz kerak. Birinchi bo’lib:
62*3, keyin, 71*9 bularni miyangizda yeching oldingi yechishlarga qaramasdan
topshiriqni bajaring. Bu ikki misolni miyada tezda yechib olish onson, chunki
bu oddiy misollar, bu sonlar bir-biriga keskinlik qilmaydi. 180+6 usulini
yechganingizda 186 ( bir yuz sakson olti) javobini eshitishingiz mumkin.
Og’zaki yechishning boshqa bir usuli 5 ga ko’paytirganda qulaylik keltiradi. 5
ni juft songa ko’paytirganda, natijada birinchi son 100 hosil bo’ladi. Bu so’nggi
qo’shish masalamizni oddiy masalaga aylantiradi.
E’tibor bering qanchalik onson bu misollarni chapdan o’ngga yechish.
Anchagina kam vaqt sarflaymiz. “400 + 35” bu misolni miyamizda qalam-
qog’ozsiz “ 5,3 dildasiz” onson hisoblaymiz. Keying ikki isol ozgina
murakkabroq. Doimgidek masalani kichik masalachalarga bo’lamiz. Chapdagi
misol uchun, 30*9 qo’shuv 8*9 natijada 270+72. Qo’shish yo’li bilan
yechiladigan misollarni yechish biroz qiyinroq, chunki unda eslab qolish
jarayonlari ko’proq. Mana: 270+70+2 = 340+2 =342 . yechish amaliyotlarini
miyangizda saqlashni vaqti bilan o’zlashtirib olasiz. Sonlarni eslab qolish, siz
uchun onson bo’ladi.
O’tgan bobda siz ayirganda doiraga olishni ko’rdingiz. 8 yoki 9 bilan tugaydigan
sonlarga ko’paytirganda ham, shunday yechamiz. Keeling, 69 ni 6 ga
ko’paytirish jarayonini amalda ko’rsatib beramiz. Chapda doimiy usul bilan
yechilgan misol. 360+54 . O’ngda, 69 ni 70 ga doiraladik., va 420 dan 6 ni
ayirdik, bu siz uchun onson usuldek ko’rinadi. Ayirish usuli 10 dan bir ikki
raqam uzoqroq sonlar, sonlar uchun yaxshi ishlamaydi. Hozir bu unchalik ham
yaxshi emas, chunki ayirishga doir misollarni yechib doiraga olish,
murakkablashyapti. Shuning uchun biz qo’shish usulida yechishni afzal
ko’ramiz. Shaxsan, men o’zim bu masalalarni yechishda, qo’shish usulidan
foydalanaman. Chunki eski usulda men tezda yechib olaman. Agarda siz tez
yechish texnikasini takomillashtirgan bo’lsangiz, men sizlarga “ 2 ga 1 tipli”
masalachalar ustida amaliyot o’tkazishingizni tavsiya qilaman. Pasta sizlarga 20
ta misollar berilgan, bulrni yechish yo’llarini qidirib ko’ring.
Javoblarni kitob oxirida ko’rsatib qo’yganman, ko’paytirishda yechish
usullariga bo’lib yechishni ham kiritganman. Agar bu misollarni yechib bo’lib,
yana misol yechgingiz kelsa, u holda o’zingiz ham misollar o’ylab topib
amaliyotda qo’llab malakangizni oshiring. Hisoblab, javobingizni kalkulyator
bilan solishtiring, tekshirib chiqing. Bunday masalachalarni tez miyangizda
ishlashga ishonch hosil qilsangiz, u holda siz keying og’zaki yechish usuliga
o’tishingiz mumkin.
Ayirish metodi ayniqsa bir-ikki dan o'n karraligacha sonlar uchun qo'l
keladi. agarda siz sonlarni ikki xonalidan ortiqroq songa yaxlitlamoqchi
bo'lsangiz bu metod qiyin hisoblanadi chunki ayirish misolining o'zi ham bu
xolatda murakkab bo'ladi. siz qo'shish metodidan foydalansangiz bo'ladi.
Shaxsan men bunday misollar uchun faqat qo'shish metodidan foydalanaman,
chunki qaysi metoddan foydalanishni o'ylab o'tirguncha, men barcha misollarni
hisoblab bo'laman!
Siz o'zingizning texnikangizni takomillashtira olsangiz, men sizga "2 ga 1"
kabi misollar ustida ko'proq shug'ullanishingizni qat'iy maslahat beraman.
quyida 20 ta misol keltirilgan, yechimini izlab ko'rishingiz mumkin. kitobning
so'ngida esa javoblarini ko'rsatganman. Agar har bir misolni yechib bo'lgandan
so'ng yana yechishni xoxlasangiz, u xolda o'zingizning shaxsiy misolingizni
tuzing. Hayolingizda aqlingizda hisoblang va xisobingizni kalkulyator
yordamida tekshirib ko'ring. Shunda siz bunday misollarni o'sha zaxotiyoq
aqlingiz bilan yecha olishga muqarrar bo'lasiz, ishonasiz. Va siz keyingi darajaga
yani og'zaki hisoblashga tayyor bo'lasiz:
Do'stlaringiz bilan baham: |
