Microsoft Word 13-атэ-лотин-маъруза doc

3.JT  texnologik  jarayonini  tashkil  qilish.
  ATK  sida  avtomobil-lar  uchun  JT 
ishlarini bajarish talabga muvofiq, JT zonasidagi texnolo-gik uskunalar bilan jihozlangan 
postlarda olib boriladi. 
Ba'zi  bir  texnologik  operatsiyalar,  TX-1  va  TX-2  postlaridagi  bajariladigan  ishlar 
bilan bog'liq bo'lganligi uchun, ularni TX davrida bajarish maqsadga muvofiq bo'ladi. Bu 
ishlar qo'shimcha ko'chib yuruvchi maxsus ishchilar yordamida bajariladi. 
JT ishlari ikki xil,agregat va yakka usulda olib boriladi. 
Agregat usuli.  
-  buzilgan  agregat  va  uzellarni,  avvaldan  ta'mirlab  qo'yilgan  yoki  yangisiga 
almashtirishdan iboratdir. 
Yakka  usul-avtomobilni  agregat  yoki  mexanizmini  tuzatib,  yana  o'z  o'rniga 
qo'yishdan iboratdir. 
ATK sida ishchilar mehnati quyidagi usullarda tashkil etishlishi mumkin: 
1) Maxsus  brigadalar  usuli  
2) Kompleks brigadalar usuli 
3) Agregat-uchastkalar usuli 
Maxsus  brigadalar  usulida  TX  va  JT  ishlarining  har  bir  turi  maxsus  brigada 
ishchilari  tomonidan  bajariladi.KXK,  1-TXK,  2-TXK  va  JT  ishlarini  bajaruvchi 
brigadalar, barcha ishlarni bajara oluvchi mutaxassis ishchilar bilan mujassamlashtiriladi. 
Bu  usulda  boshqarish  ishlari  osonlashadi  va  bir  xildagi  ishlar  bajaruvchi  uchastkalar 
tashkil qilinadi, hamda bajarilgan ishlarni hisobga olish osonlashadi. 
 Bu usulning kamchiliklaridan biri, avtomobil texnik holatiga javobgarlik susayadi. 
Bu  o'z  navbatida  avtomobillarni  JT  ishlarida  turib  qolishiga,  texnik  tayyorgarlik 
koeffitsiyentini kamayishiga olib keladi. 
Bu  usulni  mavqeini  oshirish  uchun  ATK  sida  "Ishlab  chiqarishni  markaziy 
boshqarish markazi (SUP) yoki TXK va JT ishlarini kompleks boshqarish tizimini tashkil 
etish (bunda, har bir ishchining o'z ishiga bo'lgan masuliyati oshadi) zarur. 

---

 
82 
Kompleks  brigadalar  usuli.  Bu  usulda  ATK  larida  1-TXK,  2-TXK  va  JT  ishlarini 
alohida-alohida guruh avtomobillarga bajaruvchi kompleks brigadalar tuziladi. 
TXK  va  JT  ishlari  markazlashgan  holda  olib  boriladi.  Brigadalar  alohida-alohida 
mutahassisliklarga  ega  bo'lgan  ishchilar  bilan  komplektlanadi.  Bu  usulda  ham,  har  bir 
ishchining  javobgarligi  sezilarli  darajada  emas,  JT  ishlarini  hajmi  oshadi.  Oqimiy  usulni 
tashkil qilish qiyinlashadi. Barcha moddiy texnika materiallari brigadalar orasida bo'linib 
ketadi,  bu  o'z  navbatida  ulardan  samarasiz  foydalanishga  olib  keladi.  Bu  usulning 
qulayligi, TXK va JT ishlarini bajarishdagi javob- garlik brigada zimmasiga tushadi. 
Agregat  uchastka  usuli.  Bu  usulda  TXK  va  JT  ishlari  avtomobilning  qismlari 
bo'yicha  uchastkalarga  bo'lib  beriladi.  Ishlab  chiqarishdagi  ishchilar  ham  o'z  navbatida 
uchastkalarga  bo'linib,  ular  TXK,  JT  ishlarini  bir  yoki  bir  necha  agregatlar  bo'yicha 
bajaradilar. Uchastkalarning soni, ATK ning katta - kichikligini qarab 4 tadan 8 ta gacha 
bo'lishi mumkin, masalan: 
1-uchastka - dvigatellarga TXK va JT. 
2-uchastka  -  ilashish  muftasi,  uzmalar  qutisi,  qo'l  tormozi,  kordan  uzatmasi, 
radiator. 
3-uchastka - oldi ko'prik, rul boshqarmasi, orqa ko'prik, tormoz tizimi, podveskalar. 
4-uchastka - elektrojihozlar va ta'minlash sistemasi. 
5-uchastka - rama, kabina, kuzov, issiqlik sexi ishlari. 
6-uchastka - shinalar. 
7-uchastka - chilangar-mexanik ishlar. 
8-uchastka - yuvish-tozalash ishlari. 
Ishni  bu  usulda  tashkil  qilish,  ishlab  chiqarishdagi  barcha  uskuna,  jihozlarni, 
ehtiyot  qism,  materiallarni  sarfini  hisobga  olishni  osonlashtiradi,  hamda  TXK  va  JT 
varag'i  asosida,  bajarilgan  ish  turi  va  bajaruvchi  to'g'risida  ma'lumot  olish  imkonini 
beradi. 
Bu  usul  texnik  hodimlarni  ishga  bo'lgan  qiziqishini,  javobgarligini  va  texnik 
xizmatning samaradorligini oshiradi. 
Bu  usulning  kamchiligi  shundan  iboratki,  to'liq  avtomobil  uchun  hech  kim  javob 
bermaydi, balki alohida-alohida qismlar uchun javob beriladi. 
Hozirgi vaqtda bu usul takomillashib, brigada nazarida tusini olyapti va shu brigada 
ma'lum  guruh  avtomobillarning  texnik  holati  uchun  javob  beradi.  Bunda  brigadalarga 
oxirgi natija bo'yicha haq to'lanadi.