Microsoft Word 5-mavzu. Raqamli aktivlar savdosida kurslarn prognozlash usullari docx



Download 3,3 Mb.
Pdf ko'rish
Sana11.02.2023
Hajmi3,3 Mb.
#910220
Bog'liq
5 MAVZU RAQAMLI AKTIVLAR SAVDOSIDA KURSLARN PROGNOZLASH USULLARI




5-MAVZU. RAQAMLI AKTIVLAR SAVDOSIDA KURSLARNI
PROGNOZ QILISH USULLARI 
REJA

1.
Forex va Forex bozori tushunchasi. 
2.
Texnik va fundamental taxlil. 
3.
Grafik taxlil. Fibbonachi chiziqlari. 
4.
Iqtiisodiy kalendar. MACD va RSI indikatori.
5.
Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni zanjirli bog‘lash va kurslarni 
prognoz qilishga ta’siri. 
6.
Trendni aniqlash va chiziqlarni chizish. 
7.
Forex tushunchasi va Forex bozori 
Forex nima va u qanday ishlaydi? 
CHet el valyutasi yoki valyuta savdosi sifatida ham tanilgan Forex, bu valyutani 
boshqa valyutaga aylantirishdir.
Dunyo bo‘yicha eng faol savdogar bozorlardan biri bo‘lib, 
o‘rtacha kunlik savdo hajmi 6,6 trillion AQSH dollariga teng.
Forex savdolari nima?
Forex yoki valyuta, xaridorlar va sotuvchilar tarmog‘i sifatida tushuntirilishi mumkin, ular 
o‘zaro kelishilgan narxda valyutani almashtiradilar. SHaxslar, kompaniyalar va markaziy 
banklarning valyutani boshqasiga aylantirish vositasi - agar horijga safar qilish, u holda Forex 
tranzaktsiyasini amalga oshirish paydo bo‘ladi. 
Ko‘p valyuta amaliyot maqsadlarida amalga oshirilgan bo‘lsa-da, valyuta 
konvertatsiyasining katta qismi foyda olish maqsadida amalga oshiriladi. Har kuni 
ayirboshlanadigan valyutaning miqdori ayrim valyutalarning narxlarining juda o‘zgartirishi 
mumkin.
Forex savdogarlar uchun jozibador bo‘lishi mumkin bo‘lgan bu o‘zgaruvchanlik: 
y’qori foyda olish imkoniyatini oshirib, xavfni oshiradi.



Forex bozori jahon miqyosidagi valyutalardan iborat bo‘lib, valyuta kurslarini bashorat 
qilishni qiyinlashtiradi, chunki narx harakatiga hissa qo‘shadigan ko‘plab omillar mavjud.
Biroq, aksariyat moliya bozorlaridagi kabi Forex asosan taklif va talab kuchlari 
tomonidan boshqariladi va bu erda baho o‘zgarishlarini keltirib chiqaradigan ta’sirlarni 
tushunish muhimdir. 
Valyuta bozori qanday ishlaydi?
Aksiyalar yoki tovarlardan farqli o‘laroq, Forex savdolari birjada emas, balki to‘g‘ridan-
to‘g‘ri ikki tomon o‘rtasida, birjadan tashqari bozorda amalga oshirilmaydi.
Forex bozori turli xil vaqt zonalarida to‘rtta yirik Forex savdo markazlari:
London, 
Nyu-York, Sidney va Tokioda tarqalgan global banklar tarmog‘i tomonidan boshqariladi. 
Markaziy joylashuvi bo‘lmaganligi sababli, kuniga Forex 24 soatlik savdo qilinishi mumkin. 
Ko‘plab investitsiya vositalaridan biri sifatida Forex savdosi kapitalimizni qulay ravishda 
oshirishning jozibador usulidir. Xalqaro hisob-kitoblar banki (BIS) tomonidan o‘tkazilgan 
2019 yil Markaziy bankining so‘roviga ko‘ra, statistika shuni ko‘rsatadiki, aprel oyida valyuta 
bozoridagi savdo kuniga 6.6 trln.trln.dollarga etdi, bu bundan uch yil oldin 5.1 trln.
Forex bozorining uch xil turi mavjud: 
1)
Spot Forex bozori
: savdo-sotiqning aniq nuqtasida amalga oshiriladigan valyuta 
juftligini jismoniy almashinish - Y’ani "joyida" yoki qisqa vaqt ichida; 
2)
Forex bozorini oldinga o‘tkazish
: shartnoma kelgusida belgilangan muddatda yoki 
kelajakda bir qator muddatlarda to‘lash uchun ma’lum bir bahoga belgilangan valyutani 
sotib olish yoki sotish bo‘yicha kelishib olinadi; 
3)
Kelajakdagi Forex bozori:
shartnoma keltirilgan valyutaning belgilangan miqdorini 
belgilangan narxda va kelgusida sotib olish yoki sotishga rozi. Oldinga muddatlardan 
farqli o‘laroq, muddatli shartnoma yuridik jihatdan majburiydir. Forex bahosini 
spekulyatsiya qiluvchi savdogarlarning aksariyati valyutaning o‘zi etkazishni 
rejalashtirmaydi. Buning o‘rniga ular bozor bahosidan foydalangan holda valyuta 
kurslarini bashorat qilishadi. 



Baza va taklif valyutasi nima?
Asosiy pul
bir valyuta juftida ko‘rsatilgan birinchi valyutadir, ikkinchisi esa valyutaning 
valyutasi deb ataladi. Forex savdosi har doim boshqasini sotib olish uchun bir valyutani 
sotishni o‘z ichiga oladi, Shuning uchun u juftlikda keltiriladi - valyuta jufti narxi qancha 
boshqa valyutaning qiymatiga teng. 
Juftdagi har bir valyuta uch harfli kod bo‘lib, bu mintaqa uchun ikkita harfdan iborat 
bo‘lib, valyutaning o‘zi uchun turadi. Misol uchun, GBP/USD Buyuk Britaniya funtini sotib 
olish va AQSH dollarini sotishni o‘z ichiga olgan valyuta jufti. Keltirilgan misolda, GBP 
asosiy valyutadir va USD - valyuta valyutasi. Agar GBP/USD 1.35361da savdoga kelsa, unda 
bir funt sterling 1.35361 AQSH dollari qiymatida bo‘ladi. 
Buyurtmalarni bajarish uchun ko‘pchilik provayderlar juftlarni quyidagi toifalarga 
bo‘ladi: 
1)
Asosiy juftliklar
. 80% global Forex savdolarini tashkil etadigan etti xil valyuta. EUR / 
USD, USD / JPY, GBP / USD, USD / CHF, USD / CAD va AUD / USD o‘z ichiga oladi. 
2)
Kichik juftliklar
. Tez-tez sotiladigan, bu odatda AQSH dollari o‘rniga asosiy valyutalar 
bir-biriga nisbatan. O‘z ichiga oladi: EUR / GBP, EUR / CHF, GBP / JPY. 
3)
Exotics.
Kichkina yoki rivojlanayotgan iqtisodiyotdan biriga qarshi asosiy valyuta. O‘z 
ichiga oladi: USD/PLN (AQSh dollari va Polsha zlotisi), GBP/MXN, (Sterling va boshqalar 
Meksika pesosi), EUR / CZK.
4)
Hududiy juftliklar
. Mintaqalar bo‘yicha Skandinaviya yoki Avstraliyaliklar kabi 
tasniflangan juftliklar. O‘z ichiga oladi: EUR / NOK (evro va boshqalar Norvegiya kronasi), 
AUG / SGD (Avstraliya dollari va YAngi Zelandiya dollari).
Markaziy banklar
. Ta’minot markaziy banklar tomonidan nazorat qilinadi, ular valyutaning 
narxiga sezilarli ta’sir ko‘rsatadigan choralar e’lon qilishlari mumkin. Misol uchun, kantitativ 
yumshatish iqtisodiyotga ko‘proq pul sarflashni o‘z ichiga oladi va valyuta narxining 
pasayishiga olib kelishi mumkin. 
YAngiliklar ma’lumotlari
. Tijorat banklari va boshqa sarmoyadorlar kapitalini mustahkam 
qarashlarga ega bo‘lgan iqtisodlarga aylantirishmoqchi. ‘Shunday qilib, agar ijobiy yangiliklar 
bozorlarni muayyan mintaqada namoyish etsa, bu investitsiyalarni rag‘batlantiradi va 
mintaqaning valyutasiga bo‘lgan talabni oshiradi. 
Bozor munosabati
. Ko‘pincha yangiliklar bilan bog‘liq bo‘lgan bozor munosabati, valyuta 
narxlarini haydashda ham katta rol o‘ynashi mumkin. Agar savdogarlar valyutaning muayyan 
yo‘nalishda bo‘lishiga ishonishsa, ular shunga mos ravishda savdoni amalga oshiradilar va 
boshqalarni talablarga rioya qilish, talabni oshirish yoki kamaytirishga ishontirishlari mumkin. 
Iqtisodiy ma’lumotlar
. Iqtisodiy ma’lumotlar ikkita sababga ko‘ra valyuta narxlarining 
o‘zgarishi bilan ajralib turadi - bu iqtisod qanday amalga oshirilayotganini ko‘rsatib beradi va 
keyinchalik uning markaziy banki nima qilishi mumkinligini tushuntiradi. 
Aytaylik, Evro hududida inflyatsiya 2% dan y’qori bo‘lib, Evropa Markaziy Banki (EMB) 
uni saqlab qolishni maqsad qilgan.



EMBning inflyatsiyaga qarshi kurashishning asosiy siyosat vositasi Evropada foiz 
stavkalarini oshiradi, Shuning uchun savdogarlar savdoning oshib borishi bilan Evroni sotib 
olishni boshlashlari mumkin. Evroga muhtoj bo‘lgan ko‘proq savdogarlar tomonidan 
EUD/USD bahosi oshishi mumkin. 
Ko‘proq y’qori daromad olish va xavfsiz robotlar kerak, bu erda Forex bozorida 
Metatrader 4 bilan savdo qilish uchun ekspert maslahatchilar portfeli (14 valyuta 
juftligi, 28 Forex robotlari) mavjud.
Kredit reytinglari
. Investorlar o‘zlarining xavf-xatarlarini minimallashtirish bilan bir qatorda 
bozorlardan tushadigan daromadlarni maksimal darajada oshirishga harakat qiladilar. 
Shuningdek, foiz stavkalari va iqtisodiy ma’lumotlar bilan bir qatorda, ular qaerga investitsiya 
qilishni hal qilishda kredit reytinglariga ham e’tibor qaratishlari mumkin. 
Mamlakatning kredit reytingi qarzlarini to‘lash ehtimolini mustaqil baholash hisoblanadi. 
Y’qori darajadagi kredit reytingi y’qori bo‘lgan mamlakat investitsiyalar uchun xavfsizroq 
maydon sifatida qaraladi, bu esa past kredit reytingiga ega. Bu kredit reytinglari yangilanib va 
kamaytirilganda tez-tez diqqat markazida bo‘ladi. Ko‘tarilgan kredit reytingiga ega bo‘lgan 
mamlakat o‘z valyutasining narxi ko‘tarilishi va aksincha. 
Forex savdolari qanday ishlaydi? 
Forex savdosi mumkin bo‘lgan turli xil yo‘llar mavjud, biroq ularning barchasi bir xil 
ishlaydi: bir vaqtning o‘zida bir valyutani sotib olib, ikkinchisini sotadi. An’anaga ko‘ra, Forex 
broker orqali bir nechta Forex operatsiyalari amalga oshirishi, ammo onlayn savdoning oshishi 
bilan CFD savdosi kabi lotin mahsulotlari ishlatilib, Forex narxidagi harakatlardan foydalanish 
mumkin.
CFDlar, biznesning to‘liq qiymatining faqat bir qismi uchun bir pozitsiya ochish imkonini 
beruvchi samarali mahsulotlardir. Qo‘llab-quvvatlanmagan mahsulotlardan farqli o‘laroq, 
ushbu aktivga egalik qila olinmaydi, lekin bozorning ko‘tarilishi yoki qimmatbaho bo‘lishi 
haqida fikr yuritish imkoni bor. Bozorga qarashli mahsulotlar daromadni oshirishi mumkin, 
garchi bozor qarshi chiqsa, ular yo‘qotishlarni ham oshirishi mumkin. 



Forex savdoda qanday tarqaldi?
Spred Forex -
bir juftlik uchun kotirovka qilingan sotib olish va sotish bahosi o‘rtasidagi 
farqdir. Ko‘pgina moliyaviy bozorlarda bo‘lgani kabi, Forex pozitsiyasini ochsak, ikki baho 
beriladi. Agar uzoq muddatli pozitsiyani ochmoqchi bo‘lsak, bozor bahosidan biroz balandroq 
bo‘lgan xarid narxida savdo qilamiz. Qisqa pozitsiyani ochishni istasak, bozor narxidan bir oz 
pastroq sotish bahosida savdo qilamiz.
Forexda Kaldıraç nima?
Kaldıraç
, savdo-sotiqning to‘liq qiymatini to‘lamasdan, ko‘p miqdorda valyutaga ta’sir 
qilish vositasidir. Buning o‘rniga, 
margin
deb nomlanadigan kichik omonatni qo‘yish 
mumkin. Qo‘llaniladigan pozitsiyani yopganda, daromad yoki zarar savdo hajmining to‘liq 
hajmiga asoslanadi. Bu foydani kuchaytirganda, u Shuningdek marjindan oshib ketadigan 
yo‘qotishlarni ham o‘z ichiga oladi. SHu sababli, tijoratning xavfsizligi riskni qanday 
boshqarishni bilish uchun juda muhimdir. 
Forexda marjin nima? 
YAlpi valyuta bozorining asosiy qismi hisoblanadi. Bu - ustunlik mavqeini ochish va 
saqlab qo‘yish uchun qo‘yilgan dastlabki depozitni tavsiflash uchun ishlatiladigan atama. 
Forexda marj bilan savdolashayotganda, marjinga bo‘lgan talab brokerimizga va savdo 
hajmimizga qanchalik katta bo‘lishiga qarab o‘zgaradi. 
Marjin
odatda to‘liq pozitsiyaning foizlari sifatida ifodalanadi. Masalan, EUR/GBP 
bo‘yicha savdo, faqat ochilishi uchun to‘lanishi kerak bo‘lgan pozitsiyaning umumiy 
qiymatining 1%ni talab qilishi mumkin. AUD $ 100.000ni qo‘yish o‘rniga, AUD $1.000ni 
depozit qo‘yish kerak. 
Forexda pribor Pips nima?
Pips - Forex juftidagi harakatni o‘lchash uchun ishlatiladigan birliklardir.
Forex puli 
odatda valyuta juftligining to‘rtinchi kasrida bitta raqamli harakatga teng. ‘Shunday qilib, agar 
EUR/JPY ¥106.452 dan ¥ 1.35371
gacha harakat qilsa, unda bitta 
Pip
ni ko‘chirib o‘tkazgan.
Pips
dan keyin ko‘rsatilgan o‘nli kasrlarga kesirli 
Pip
yoki ba’zan pufaklar deyiladi. Bu 
qoidani istisno qilish, valyuta valyutasini juda kichik nomlar bilan sanab o‘tganda, eng yaqqol 
misol yaponiyalik yena bo‘lishidir. Bu erda ikkinchi o‘nlik kasrdagi harakat bir 
Pip
ni tashkil 
qiladi. ‘Shunday qilib, agar EUR/JPY ¥ 106.452 dan ¥ 106.462iga o‘tib ketsa, u yana bir 
pog‘onani ko‘chirgan bo‘ladi. 
1.
Fundamental taxlil. 
Forex - bu dunyodagi eng yirik valyuta bozorlaridan biri. Ba’zilar uchun bu 
valyutani almashish mumkin bo‘lgan joy, ammo ko‘pchilik uchun pul topish imkoniyati 
ham bor.
Shuning uchun Forex bozorini kapital, fundamental va texnik tahlil qilish, savdo 
psixologiyasi va Forex brokerini tanlash masalalarini ko‘rib chiqishimiz lozim.



Forex xatti-harakatlarini taxmin qilishning eng tabiiy usuli bu asosiy usul
. Ushbu 
turdagi tahlillardan qanday foydalanishni o‘rganish uchun boshlang‘ichni uzoq vaqt tushunish 
va juda ko‘p kuch talab qilish kerak emas. Haqiqatan ham, u hozirgi kunda bir mamlakatda 
yoki butun dunyodagi iqtisodiyotning holati to‘g‘risida gapiradi.
Kalkulyator va grafikalar kerak emas, faqat haqiqiy misollar. Masalan, ishsizlar soni ortdi 
- Y’ani, valyuta tushib ketdi, chunki mamlakatda ishlab chiqarish va shunga mos ravishda pul 
miqdori kamayadi. Savdogar faqat yangiliklarga e’tibor berish kerak. Usulning salbiy tomoni 
shundaki, yangiliklar tez-tez ko‘rinmaydi, uni ishlatadiganlar uzoq muddatli savdo bilan 
shug‘ullanadi. 
2.
Texnik taxlil.
Oldingi tahlillardan farqli o‘laroq, bu butunlay faqat statistika va raqamlarga asoslangan. 
Bu grafikalar, tirnoqlar, bozor ma’lumotlari, talab va takliflar hajmi, bozor ma’lumotlari va hk. 
Ushbu usulning asosiy jihati shundan iboratki, olingan ma’lumotlar yordamida bozorning 
keyingi xatti-harakatlarini taxmin qilish mumkin. 
3. Kapitalni boshqarish.
Kapitalni boshqarish uchun reja juda muhim, chunki bozorni 
to‘g‘ri tahlil qilishni o‘rganish - yaxshi foyda uchun etarli bo‘lmaydi. Boshqarish, moliyaviy 
vaziyatga va savdoda qo‘llaniladigan strategiyaga qarab, har bir kishi uchun o‘zi yaratadigan 
qoidalar to‘plamini nazarda tutadi.
4. Savdo psixologiyasi
. Valyuta bozori har doim kuchli ruhiy stress va asab tizimining 
sinovlari bo‘lgani uchun, yangi boshlanuvchilar barqaror ruhga ega bo‘lishi kerak. Bu Forex 
bozorida yoki boshqa har qanday boshqa korxonada muvaffaqiyat qozonish uchun zarur 
bo‘lgan shartdir, Shuning uchun ko‘pchilik unga e’tibor bermaydi.
Hech qachon his-tuyg‘ularni va qo‘rquvlarga rioya qilmaslik, ehtiyotkorlik bilan ortiqcha 
ochko‘zlik o‘rtasida o‘rta joy topishga harakat qilish lozim. Intizomga ega bo‘lishga ishonch 
hosil qilish va boshqa odamlarning tavsiyalari va prognozlarini tinglamaslik. Aslini olganda, 
psixologiyadan ma’lum bo‘lgan amaliyotlar va metodlar bu zich biznesda yordam beradi.
5. Forex brokerlari. 
Forex brokeri - ishtirokchilarga bozorda sodir bo‘lgan voqealar 
haqida so‘nggi yangiliklarni taqdim etuvchi kompaniya. Internetda buni real vaqtda amalga 
oshiradigan onlayn-versiyani topish mumkin. Brokerni tanlashda, ular professional ekanligiga 
va ularga to‘liq ishonchimiz komil bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, ularning buyurtmalari 
qanchalik dolzarb ekanligi, katta bo‘lishi va tezkor bajarishini aniqlash kerak.
2. Forex Treydingni bosqichma-bosqich jarayoni. 
Forex qanday ishlaydi? 
Forex savdosi tovarlar va aktsiyalar singari birjalarda ro‘y bermaydi, aksincha bu birjadan 
tashqari bozor bo‘lib, unda ikki tomon to‘g‘ridan-to‘g‘ri broker orqali savdo qiladi. Forex 
bozori banklar tarmog‘i orqali amalga oshiriladi. Nyu-York, London, Sidney va Tokio to‘rtta 
asosiy Forex savdo markazlari mavjud va dushanbadan juma kunigacha 24 soat savdo qilish 
mumkin.


Valyuta narxlari haqida o‘ylaydigan
rejalashtirishmaydi; buning o‘rniga
valyuta kurslarini bashorat qilishadi
Forex savdogarlari foyda
narxlari haqida muntazam ravishda
valyuta kurslari Evro va AQSH
taklif o‘rtasidagi munosabatlardan
2.
Xalqaro Foreks valyuta bozorida ishlash uchun treyder tomonidan bugungi kunda juda 
katta tanlov mavjud bo'gan ilg'or dasturiy ta'minot foydalanishni nazarda tutadi. Treyderdan 
talab etiladigan barcha narsa -
bu dasturiy ta'minotning afzalliklarini tahlil qilish. 
Foreks dasturiy ta'minoti brokerdan boshlanadi va Maslahatchilar sifatida ko'proq ma'lum 
bo'lgan avtomatik dasturiy ta'minot bilan tugaydi. Brokerlarning ko'pchiligi ularni 
uncha katta bo'lmagan pulga taqdim etishadi. 
Foreks dasturiy ta'minoti treyder qo'lida savdo qilishning kuchli vositasi hisoblanadi.
Dasturiy ta'minotdan foydalanmasdan valyuta bozorida ishlash va bitimlarni amalga oshirish 
mumkin emas. Dasturiy ta'minot qanchalik samarador bo'lsa, treyderning savdosi shunchalik 
muvaffaqiyatli va daromadli bo'ladi. Bugungi kunda ko'pchilik brokerlar va diling markazlari 
dasturiy ta'minotning xususiy ishlanmalarini taqdim etishmoqda. 
Bugungi kunda treyderning savdo olib borishi barcha shaxsiy mezonlariga javob beruvchi 
to'la tushunarli va intuitiv ravishda ma'qul interfeysga ega bo'lgan, treyding uchun to'g'ri 
keladigan desturiy ta'minotni tanlab olish juda murakkab. 
Dasturiy ta'minotning bir necha turi mavjud. 
1. Foreks grafiklaridan foydalanuvchi dasturiy ta'minot
treyder haqiqiy hisob-varaqlarida haqiqiy pullar bilan savdo qilish imkoniyatiga ega. Mazkur 
dasturiy ta'minot kotirovka xossasiga ega bo'lib, u te
ko'rsatkichlarini aniqlash uchun qo'llaniladi. Mazkur dasturiy ta'minotdan foydalanish 
treyderga savdoning borishini kuzatishga imkon beradi. 

o‘ylaydigan ko‘pchilik savdogarlar valyutani
o‘rniga ular bozordagi narxlar almashinuvidan
qilishadi. 
foyda olish uchun valyuta juftligining ko‘tarilgan
ravishda bahslashishadi. Masalan, EUR/USD 
AQSH dollari o‘rtasidagi nisbat qiymatini ko‘rsatadi
munosabatlardan kelib chiqadi. 
FOREKS dasturiy ta’minoti. 
Xalqaro Foreks valyuta bozorida ishlash uchun treyder tomonidan bugungi kunda juda 
katta tanlov mavjud bo'gan ilg'or dasturiy ta'minot foydalanishni nazarda tutadi. Treyderdan 
- bu Foreksning barcha yangi dasturlarini kuzatib 
bu dasturiy ta'minotning afzalliklarini tahlil qilish.
Foreks dasturiy ta'minoti brokerdan boshlanadi va Maslahatchilar sifatida ko'proq ma'lum 
bo'lgan avtomatik dasturiy ta'minot bilan tugaydi. Brokerlarning ko'pchiligi ularni 
uncha katta bo'lmagan pulga taqdim etishadi.
Foreks dasturiy ta'minoti treyder qo'lida savdo qilishning kuchli vositasi hisoblanadi.
Dasturiy ta'minotdan foydalanmasdan valyuta bozorida ishlash va bitimlarni amalga oshirish 
Dasturiy ta'minot qanchalik samarador bo'lsa, treyderning savdosi shunchalik 
muvaffaqiyatli va daromadli bo'ladi. Bugungi kunda ko'pchilik brokerlar va diling markazlari 
dasturiy ta'minotning xususiy ishlanmalarini taqdim etishmoqda.
treyderning savdo olib borishi barcha shaxsiy mezonlariga javob beruvchi 
to'la tushunarli va intuitiv ravishda ma'qul interfeysga ega bo'lgan, treyding uchun to'g'ri 
keladigan desturiy ta'minotni tanlab olish juda murakkab.
bir necha turi mavjud.
1. Foreks grafiklaridan foydalanuvchi dasturiy ta'minot
. Shu savdo platformasi bilan 
varaqlarida haqiqiy pullar bilan savdo qilish imkoniyatiga ega. Mazkur 
dasturiy ta'minot kotirovka xossasiga ega bo'lib, u tegishli savdo uchun narxning joriy 
ko'rsatkichlarini aniqlash uchun qo'llaniladi. Mazkur dasturiy ta'minotdan foydalanish 
treyderga savdoning borishini kuzatishga imkon beradi.
valyutani o‘zi etkazib berishni 
almashinuvidan foydalanish uchun 
ko‘tarilgan yoki tushgan 
, EUR/USD juftliklari uchun 
ko‘rsatadi. Bu talab va 
Xalqaro Foreks valyuta bozorida ishlash uchun treyder tomonidan bugungi kunda juda 
katta tanlov mavjud bo'gan ilg'or dasturiy ta'minot foydalanishni nazarda tutadi. Treyderdan 
bu Foreksning barcha yangi dasturlarini kuzatib borish, u yoki 
Foreks dasturiy ta'minoti brokerdan boshlanadi va Maslahatchilar sifatida ko'proq ma'lum 
bo'lgan avtomatik dasturiy ta'minot bilan tugaydi. Brokerlarning ko'pchiligi ularni bepul yoki 
Foreks dasturiy ta'minoti treyder qo'lida savdo qilishning kuchli vositasi hisoblanadi.
Dasturiy ta'minotdan foydalanmasdan valyuta bozorida ishlash va bitimlarni amalga oshirish 
Dasturiy ta'minot qanchalik samarador bo'lsa, treyderning savdosi shunchalik 
muvaffaqiyatli va daromadli bo'ladi. Bugungi kunda ko'pchilik brokerlar va diling markazlari 
treyderning savdo olib borishi barcha shaxsiy mezonlariga javob beruvchi 
to'la tushunarli va intuitiv ravishda ma'qul interfeysga ega bo'lgan, treyding uchun to'g'ri 
. Shu savdo platformasi bilan 
varaqlarida haqiqiy pullar bilan savdo qilish imkoniyatiga ega. Mazkur 
gishli savdo uchun narxning joriy 
ko'rsatkichlarini aniqlash uchun qo'llaniladi. Mazkur dasturiy ta'minotdan foydalanish 



2. Avtomatik dasturiy ta'minot
. Dasturiy ta'minotning mazkur turi treyder o'rniga savdoni 
tashkil etish uchun mo'ljallangan. Mazkur dasturiy ta'minotning ishlash prinsipi shundan 
iboratki, bunda savdo qilishning butun jarayoni avtomatik rejimda faqat treyderning bir oz 
aralashuvida amalga oshiriladi.
3. Dasturiy ta'minot – savdo signallari tizimi. 
Savdo signallari tizimlari odatda brokerlik 
kompaniyalariga aloqasi bo'lmagan odamlar tomonidan tuziladi.
Mazkur dasturiy ta'minot savdoni olib borishning mezonlariga va talablariga maksimal 
darajada javob beruvchi Foreks indikatorlarini treyder mustaqil tanlab olishini nazarda 
tutadi.Savdo signallari treyderning bozorda trend vaziyatini ancha aniqroq tasavvur qilishi va 
bozorga qachon kirish va qachon chiqish kerakligini bilishi uchun foydalaniladi.
Treyder uchun juda ham muhim u yoki bu dasturiy ta'minot ega bo'lgan asosiy 
xususiyatlarni aniqlash hisoblanadi. Shuningdek dasturiy ta'minotga ega bo'lishi kerak bo'lgan 
eng muhim jihatlardan biri hujumlardan himoyalanish hisoblanadi. Dasturiy ta'minot dasturiy 
qo'llab-quvvatlashga ega bo'lishi va ma'lum vaqt o'tgandan so'ng yangilanib turishi kerak.
Bundan tashqari, dasturiy ta'minot ma'lumotlaridan nusxa olish, nusxalarni yaratish va saqlash 
funksiyasiga ega bo'lishi juda muhimdir. To'g'ri tanlab olingan dasturiy ta'minot treyderga o'z 
savdo vaqtini to'g'ri rejalashtirishga va Foreks valyuta bozorida savdo qilishdan maksimum 
foyda olishga imkon beradi.
Dasturiy ta'minotdan foydalanish treyderning Foreks bozoridagi ishini ancha 
yengillashtiradi. Ammo u yoki bu dasturiy ta'minotni aniqlashtirib olish uchun avval uni 
testdan o'tkazish lozim, faqat shundan keyingina undan xalqaro Foreks valyuta bozoridagi 
doimiy savdoda foydalanish mumkin. 
Forex savdosiga yangi kelganlarning aksariyati savdo tahliliga qanday murojaat 
qilishlarini hal qilishda ko'pincha chorrahada turishadi. Ular turli xil ko'rsatkichlar bilan 
aldashadimi? Yoki ular kechqurun kutilayotgan CPI chiqarilishidan tashvishlanadilarmi? 
Sizning birinchi bir necha yilingizdan oldingi bir necha hafta qiyin kechmoqda, chunki 
ular siz uchun ishlaydigan savdo strategiyasini ishlab chiqishni talab qiladi. Ba'zi bir 
savdogarlar o'zlarining texnik tahlillari bilan qasam ichishadi, boshqalari esa ba'zi tasodifiy 
tendentsiyalar juftligi qaerga borishini aytib berishadi degan fikrni masxara qilishadi. Bu erda 
aniq noaniqliklar mavjud, Shuning uchun treyder o'z savdolariga nimani asoslashi kerak? 
2. Forex savdosidagi qadamlar 
1. To‘g‘ri brokerni tanlash
Tanlash 
to‘g‘ri broker
Forex savdosining eng muhim bosqichidir, chunki brokersiz 
onlayn savdo qila olmaymiz va noto‘g‘ri brokerni tanlashimiz savdo kareramizda juda yomon 
tajribaga olib kelishi mumkin. Brokerning arzon to‘lovlar, ajoyib foydalanuvchi interfeysi va 
eng avvalo, demo hisob.
Demo hisob
bilan
broker mos keladimi yoki yo‘qligini bilib 
olishimiz mumkinligini aytadi. Shuningdek, bu Forex strategiyalarimizni sinab ko‘rish va 
tozalashga imkon beradi.


Agar kimdir bizga biron 
sharoitlarda uni berishni xohlasa
hukumatlari tomonidan tartibga
2. Asosiy shartlar.
Aniq savdo shartlari uchun
Valyuta kursi. 
Stavka valyuta
Taklif narxi. 
Bu FXKM (yoki
taklif qiladigan narx. Bu pozitsiyani
belgilaydi.
Narxni so‘rash. 
Bu valyuta yoki
taklif qiladigan narx. Talab yoki
taklif qiladigan narxidir.
Valyuta juftligi. 
Valyutalar 
Birinchi valyuta asosiy valyuta
olish uchun kotirovka valyutasining
Tarqalish. 
Savdo va so‘rov narxi
Prognoz. 
Bozorning keyingi
jadvallarni baholash jarayoni.
Komissiya/to‘lovlar. 
Bu FXKM
Bozor tartibi. 
Bozor buyurtmasi
bunday sotib olish yoki sotish
mumkin.
Buyurtmani cheklash. 
CHeklov
juftliklari sotib olinishi yoki
rejalashtirishga imkon beradi
sotishdan qochadi.
Stop-loss buyurtmasi. Stop-
bo‘lsa, savdogar savdodagi 
juftligining narxi ma’lum narx
stop-lossni qo‘yishi mumkin yoki

bir narsani berishni xohlasa yoki g‘ayritabiiy
xohlasa, bu shubhali bo‘lishi kerak, Shuning
tartibga solingan platformalardan biriga murojaat
uchun kerak bo‘lgan iboralar:
valyuta juftligining joriy narxini ko‘rsatadi.
yoki boshqa qarshi tomon) mijozdan valyuta
pozitsiyani sotishni (qisqagina) xohlaganda
yoki vositani FXKM (yoki boshqa qarama-
yoki taklif narxi bu mijozning pozitsiyani 
har doim juftlikda, masalan, EUR/USD
valyuta, ikkinchisi esa kotirovka valyutasi. Bu
valyutasining qancha qismi zarurligini ko‘rsatadi.
narxi o‘rtasidagi farq 
tarqalish 
deyiladi.
keyingi yo‘nalishini qanday bo‘lishini taxmin
FXKM kabi vositachidan har bir savdo uchun 
buyurtmasi bozor tomonidan o‘rnatilgan narxlarga
sotish buyrug‘ini bersak, savdoga imkon qadar
CHeklov buyurtmasi treyderga narx chegarasini
yoki sotilishiga imkon beradi. Bu ma’lum
beradi va ortiqcha narxlarni sotib olish yoki
-loss 
buyurtmasi bilan, agar narx qarama
yo‘qotishni minimallashtirishi mumkin
narx darajasiga etganda faollashadi. Savdogar
yoki u savdo ochilganidan keyin ham joylashtirilishi
g‘ayritabiiy ravishda to‘g‘ri 
Shuning uchun mamlakatlar 
murojaat qilishimiz lozim. 
valyuta juftligini sotib olishni 
xohlaganda mijozning narxini 
-qarshi tomon) sotishga 
sotib olishni xohlashda 
, EUR/USDda amalga oshiriladi. 
Bu asosiy valyutani sotib 
.
taxmin qilish uchun joriy 
olinadigan haq.
narxlarga asoslanadi. Agar 
qadar tezroq kirishimiz 
chegarasini belgilashga, valyuta 
ma’lum narxlar savdosini 
yoki juda arzon narxlarni 
qarama-qarshi yo‘nalishda 
mumkin. Buyurtma valyuta 
Savdogar savdo ochayotganda 
joylashtirilishi mumkin.


10 
Stop-loss 
buyurtmasi xavfni boshqarishning asosiy vositalaridan biridir.
Kaldıraç. 
Kaldıraç treyderlarga asosiy kapital ruxsat berganidan ko‘proq hajmda savdo 
qilishga imkon beradi. Potentsial foyda ko‘payadi, lekin xatarlar ham sezilarli darajada oshadi.
Margin
. Forex savdosi paytida, savdogarlar savdo pozitsiyasini ochish va ushlab turish uchun 
faqat kapitalning ozgina qismini talab qiladi. Kapitalning bu qismi marj deb ataladi. 
Pip.
Pip
Forex savdolarida asosiy birlik hisoblanadi. Bu valyuta juftligi narxining o‘zgarishini 
ko‘rsatadi. 
Pip
0.0001 kurs o‘zgarishiga mos keladi. 
Lot. 
Forex savdosida 100.000 10.000 birlik valyuta birligini anglatadi. Zamonaviy brokerlar 
kapitali kam bo‘lgan savdogarlarga 1.000 dona minilotlarni va XNUMX dona 
mikropartiyalarni taklif qiladilar.
Ekzotik juftliklar. 
Ekzotik juftliklar ko‘pincha "magistrlar" kabi savdoga qo‘yilmaydi. 
Buning o‘rniga ular zaif valyutalardir, ammo ularni EUR, USD yoki JPY bilan birlashtirish 
mumkin. Barqaror moliyaviy tizimlar tufayli, bunday ekzotik valyuta juftliklari, asosan, 
barqaror bo‘lgan mutaxassisliklarga qaraganda ancha o‘zgaruvchandir. 
Ovoz. 
Hajm - bu ma’lum bir valyuta juftligining savdo faoliyatining umumiy hajmi. Ba’zan bu 
kun davomida tuzilgan shartnomalarning umumiy soni sifatida ham ko‘rib chiqiladi.
Uzoqqa borish. 
"Uzoqqa borish" - bu valyuta juftligining narxi ko‘tarilishini kutgan holda 
valyuta juftligini sotib olishni anglatadi. Narx kirish narxidan y’qori bo‘lganida buyurtma 
foydali bo‘ladi.
Qisqa valyuta juftligi. 
Qisqa valyuta juftligi valyuta juftligining narxi tushishini 
kutayotganingizni anglatadi. Narx kirish narxidan pastga tushganda, buyurtma foydali bo‘ladi.
Almashtirish hisoblari yo‘qligi. 
O‘zaro almashish hisobi, broker bir kechada biron-bir savdo 
pozitsiyasini egallaganligi uchun to‘lanadigan haq to‘lanmaydi.
Standart hisob. 
Onlayn Forex brokerlari har xil hisoblarni taklif qiladi. Agar maxsus talablar 
yoki istaklar bo‘lmasa, standart hisobni saqlash muximdir.
Mini hisob qaydnomasi. 
Mini hisob Forex treyderlariga mini-lotlarni sotish imkoniyatini 
beradi.
Mikro hisob. 
Mikrokredit hisobi valyuta savdogarlariga mikro partiyalarni sotish imkoniyatini 
beradi.
Mirror savdo. 
Ko‘zgu savdosi treyderlarga boshqa muvaffaqiyatli savdogarlarning 
savdolarini ma’lum to‘lov evaziga avtomatik ravishda nusxalashga imkon beradi.
Slipping. 
Haqiqiy to‘ldirish narxi va kutilgan to‘ldirish narxi o‘rtasidagi farq 
Siljish
deb 
ataladi. 
Slipping
odatda bozor juda o‘zgaruvchan bo‘lganida yuz beradi. 
Scalping

Scalping
qisqa muddatli savdo uslubi. Savdoning ochilishi va yopilishi o‘rtasidagi 
vaqt bir necha soniyadan bir necha daqiqagacha o‘zgarishi mumkin.


3. Namoyish hisobini ochish.
Demo hisob
ni
ochish bilan
xatarsiz sinab ko‘rish mumkin
hisob cheklangan funktsional 
virtual pullarga egamiz.
4. Savdo dasturini tanlash.
Ba’zi bir brokerlar o‘zlarining
FX brokerlari esa ma’lum dastur
MetaTrader 
savdo
Agar kamroq tarqalgan brauzer
quvvatlamasligi kerak. Hali 
ilovadan foydalanish yoki kompyuterimizga
5. Valyuta juftligini tanlash
Forex savdolari faqat 
valyuta
valyuta juftligini sarmoya qilishni
valyuta juftliklari 
EUR/USD, USD/JPY
11 
.
bilan Forex savdo-sotiqni hech qanday tavakkal
mumkin. Demo hisob qaydnoma kabi
imkoniyatlarga, savdo uchun foydalanish
o‘zlarining eksklyuziv veb-savdo portallarini 
dastur yoki ilova taqdim etadi. Ko‘pgina
savdo 
platforma
ni 
brauzer orqali Internetdan foydalansa, FX
ham Forex brokeri bilan savdo qilish 
kompyuterimizga oddiy brauzerlardan birini o‘rnatishimiz
tanlash.
valyuta juftliklari
shaklida amalga oshiriladi
qilishni hal qilish kerakligi aydo bo‘ladi. 
EUR/USD, USD/JPY
va 
EUR/GBP.
tavakkal qilmasdan xavf-
kabi ishlaydi, haqiqiy 
foydalanish mumkin bo‘lgan 
taklif qiladilar, boshqa 
Ko‘pgina brokerlar ommabop 
qo‘llab-quvvatlaydi.
FX brokeri buni qo‘llab-
uchun ushbu holatda 
o‘rnatishimiz kerak. 
oshiriladi. ‘Shunday qilib, qaysi 
. Dunyoda eng mashhur 


12 
6. Ba’zi savdo strategiyalarini sinab ko‘rish.
Forex strategiyasi to‘rtta shartni o‘z ichiga oladi va mos keladigan savdo strategiyasini 
tanlash talab qilinadi: 

belgilangan kirish signallari; 

joylashish o‘lchamlari; 

risklarni boshqarish; 

savdodan chiqish.
Scalping. 
"Bosh terisi" deb ataladigan holatda, pozitsiyalar juda qisqa vaqt ichida ishlaydi. 
Qoida tariqasida, ular savdo ochilgandan keyin bir necha daqiqa ichida yopiladi. Savdogarlar 
bosh terisida savdo-sotiq uchun past daromaddan qoniqishadi. Doimiy takrorlash uzoq 
muddatda y’qori daromad keltirishi mumkin.
Kunlik savdo. K
unlik savdo, savdolar bir kun ichida ochiladi va yopiladi. Kunduzgi treyder 
juda o‘zgaruvchan valyuta bozoridagi qisqa muddatli tebranishlardan foyda olishga harakat 
qiladi.
Belanchak savdo. Swing trayding
- bu o‘rta muddatli savdo rejimi, bu erda savdogarlar o‘z 
pozitsiyalarini ikki kundan bir necha haftagacha ushlab turishadi va ular trenddan maksimal 
foyda olishga harakat qilishadi.
Lavozimlar savdosi. 
Pozitsion savdoda treyderlar narxlar harakati natijasida maksimal 
potentsialni amalga oshirish uchun uzoq muddatli tendentsiyalarga amal qilishadi.
1. Forexga sarmoya kiritishga arziydimi?
Har qanday korxonada bo‘lgani kabi, Forex-da 
savdo qilishda har doim yo‘qotish xavfi mavjud. Cavdo qilayotgan shaxsdan mos keladigan 
Forex savdo strategiyasini yaratish, aqlli sarmoya kiritish Forex savdosidan y’qori daromad 
keltirishi mumkin. 
2. 
Forex savdosi uchun eng yaxshi platforma nima?
Platformani tanlash juda sub’ektiv va 
bu savdo talablariga bog‘liq. Ba’zilar taniqli 
Forex Trading MetaTrader 4 va MetaTrader 
5
platformalari o‘z ichiga oladi. Ammo barcha savdo maydonchalari bepul emas. Ba’zi 
platformalarda oylik takrorlanadigan to‘lovdan tashqari ham boshqa to‘lovlar keng tarqalishi 
mumkin. 
3. Forex savdosida muvaffaqiyat qozonish qanchalik qiyin?
Hech shubha yo‘qki, Forex 
savdo-sotig‘i bilan pul ishlash juda ko‘p amaliyotni talab qiladi. To‘g‘ri valyuta juftligini 
tanlashdan tashqari, muvaffaqiyatli Forex savdogariga aylanish uchun doimiy mashg‘ulot 
zarur. Onlayn Forex savdosi sarmoyadorlar uchun katta daromad va’da qiladi, ammo ulardan 
ko‘p narsani talab qiladi. Onlayn Forex savdosiga to‘g‘ri tayyorgarlik ko‘rishga va Forex 
savdo strategiyalari bilan keng shug‘ullanishga tayyor bo‘lganlargina Forex bozoriga kirishlari 
kerak.
4. Forexda hech kim bilan raqobatlashishi keragi yo‘qligi. 
YAni bu biznesda raqobatchilar 
umuman bo‘lmaydi. Valyuta narxlari ko‘tarilib tushib yuraveradi. Agar bozorga qanday qilib 
o‘z vaqtida, o‘z joyida kirishni o‘rgansangiz boshqa millionlab treyderlar nima qilishmasin, 
savdo qilishadimi yo‘qmi siz baribir foyda olaverasiz. 


13 
Kuniga qanchalab yangi treyderlar Forexda savdo qilishni boshlashining umuman farqi 
yo‘q. Oddiy treyderlarning bu bozorga deyarli hech qanday ta’siri yo‘q, chunki narxlar 
treyderlar tomonidan emas asosiy savdo qatnashchilari tomonidan o‘zgartiriladi. ‘Shunday 
ekan, bu biznesda hech qanday raqobatchi yo‘q. 
5. Qisqa vaqtda o‘rganish imkoniyati. 
Forexda savdo qilishni o‘rganishga ketadigan vaqt 
boshqa bizneslarga solishtirganda juda qisqa vaqtni tashkil etadi. Agar to‘g‘ri yo‘lni tanlab 
boshlasa, qisqa vaqt davomida doimiy foyda oluvchi Forex treyderiga aylanish mumkin.
6. Tekinga o‘rganish imkoniyati. 
Hech qanday pul sarflamasdan turib doimiy foyda 
ko‘ruvchi Forex treyderiga aylanish ham mumkin. Faqatgina biroz vaqt va energiya sarflash 
kerak bo‘ladi, o‘rganib bo‘lgandan keyin kichik miqdordagi haqiyqiy hisob bilan savdoni 
boshlashi mumkin. 
4. Biznesning kengaya olish qobiliyati. 
Biznesni o‘rganib, yo‘lga qo‘yib olgandan keyin agar 
raqobatchilar ko‘p bo‘lsa biznesni rivojlantirish va hattoki o‘z holida ushlab turish ham oxiri 
yo‘q tugallanmas Marafonga aylanishi mumkin.
Biznesni saqlab turish marafoni. 
Biznesni yo‘lga qo‘yishda muvaffaqqiyat qozondingiz va deylik o‘sha biznesingiz yaxshi 
ishlayapti ham deylik ammo undan keladigan daromadingiz malum darajagacha chegaralangan 
yoki osonlikcha, energiya va vaqt sarflamasdan ko‘paytirishning iloji yo‘q.
YAxshi biznes bu xavf (risk)ni istaganingizcha
boshqara oladigan biznesdir.


14 
5. Riskni boshqarish imkoniyati. 
Forex savdosida tavakkal qilayotgan pulingiz miqdorini 
osonlik bilan boshqarish mumkin. Hisobga qo‘ygan puldan ko‘p pul yo‘qota olmaymiz. 
‘Shunday ekan, kichik miqdordagi mablag‘ bilan ham bemalol boshlayverish mumkin. Har bir 
savdoingizdagi tavakkalik darajasini boshqarish va xoxlagan paytda savdoni to‘xtatib 
bozordan chiqib ketish ham mumkin. 
6.Hammasi nazoratda bo‘ladi. 
Boshqa bizneslardachi? 1000-2000 dollar bilan o‘rtacha 
oshxona ham ocha olmaymiz, buning uchun anchagina mablag‘ talab etiladi. Ko‘pincha bir 
necha oylik ijarani oldindan berib joy olishga to‘g‘ri kelishi mumkin. YAna biznesimiz qachon 
foyda keltirishni boshlashidan qati nazar kelishilgan birinchi kundan boshlab barcha to‘lovlarni 
to‘lshimiz kerak bo‘ladi. Agar biznesimiz ishlamasa, unda ham baribir barcha to‘lovlarni 
to‘lash talab etiladi. SHuncha pulni tavakkal qilganimizdan keyin biznes ishlamasachi?
6. Kam vaqt talab etadi. 
Forexda qanday savdo qilishni o‘rganib olgandan keyin Forexga 
kuniga yoki hatto haftasiga 30 minutdan 1 soatgacha vaqt sarflab pul topish mumkin. 
O‘zingga o‘zing xo‘jayin bo‘l! 
7. Erkinlik. 
Forex treyderi bo‘lish - o‘zimiz xo‘jayin bo‘lamiz. Xoxlagan ishimizni bir necha 
haftaga yoki oyga to‘xtatib turishimiz mumkin. 
Er sharining istalgan joyidan savdo qilishingiz mumkin. 
8. Istalgan joydan ishlash imkoniyati. 
Forex savdosi – bu eng qulay onlayn biznes. Er 
sharining istalgan joyidan turib Forexda savdo qilaverishingiz mumkin. Bitta kompyuter 
(hattoki telefon ham bo‘laveradi) bilan internet kerak bo‘aldi holos. 
Professional Forex treyder sifatida sizning million dollarlik biznesingiz qo‘lda ko‘tarib 
yursa bo‘ladigan 
(PORTABLE) 
yani hamyonbop va hamma joyda o‘zingiz bilan olib 
yurishingiz mumkin. 


15 
1.
Texnik taxlil asoslari 
Texnik tahlili tushunchasi. 
Texnik tahlil - bu treyderlarning ma’lum bir vaqtda valyuta harakati tarixiga 
asoslangan kotirovkalarni bashorat qilish usuli. 
Valyuta bozorida narx belgilash bir butunga birlashtirish deyarli mumkin bo‘lmagan 
ko‘plab omillarga asoslanadi. 100% ehtimollik bilan, hatto eng tajribali mutaxassis ham 
valyuta narxlarining butun harakatini bashorat qila olmaydi, Shuning uchun jadvallar vaqt 
oraliqlariga bo‘linadi, 
ular ichida tadqiqot beshta eng muhim ko‘rsatkich bo‘yicha amalga 
oshiriladi: bitimlarni ochish, yopilish bitimlari, minimal va maksimallar, Shuningdek, 
savdo hajmi.
Bularning barchasi shuni ko‘rsatadiki, 
analitika faqat 5 ko‘rsatkichni qayta ishlashga 
qodir, qolgan hamma narsa - naqshlar, ko‘rsatkichlar va raqamlar - hosiladir.
Texnik tahlilning 3 ta postulati. 
1. Kotirovkalar narxi barcha bozor ishtirokchilari tomonidan hisobga olinadi
. Ko‘pgina 
tashqi iqtisodiy va siyosiy omillar narxga ta’sir qiladi. Telefon aloqasi va Internetdan 
foydalanish sharoitida tegishli iqtisodiy yangiliklarning chiqarilishi va ularga bozor 
munosabati o‘rtasida deyarli farq yo‘q. Ammo texnik strategiyalar va tahlillardan foydalangan 
holda, chiquvchi yangiliklarni kuzatib borish shart emas - faqat narx o‘zgarishi tarixi 
muhimdir. 
2. Narxlar har doim ptendentsiyalarga bog‘liq
. Kotirovkalar doimiy ravishda bozordagi 
tendentsiyaga muvofiq harakat qiladi: narxlar ko‘tariladi yoki kamayadi, kvartiralar deb 
ataladigan kamdan-kam tanaffuslar - valyutalarning yon tomonga harakatlanishi bundan 
mustasno. 
3. Narxlar tarixi shakllanishi doimo takrorlanadi
. Bozor takrorlanadigan vaziyatlarga xuddi 
‘Shunday munosabatda bo‘ladi, Shuning uchun texnik tahlil, bilim va ozgina harakat 
yordamida siz kelajakda ma’lum bir valyuta harakati dinamikasini bashorat qilishingiz va 
natijada yaxshi daromad olishingiz mumkin. sizning ishingiz. 
Texnik tahlil asosi. 
Tranzaktsiyalar hajmi bo‘yicha ma’lumotlar to‘plami chiziqli shaklda 
maxsus diagrammada ko‘rsatiladi, bu erda chiziqni tashkil etuvchi nuqtalar amalga oshirilgan 
barcha operatsiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotdir. Bu diagramma chiziqli diagramma deb ataladi, 
lekin vaqt oraliqlari mavjudligi sababli uni belgili diagramma deb ataladi. 
Belgilangan diagrammada ma’lum vositalar bo‘yicha barcha savdo operatsiyalari 
to‘g‘risidagi ma’lumotlar mavjud.
Bu narx harakati haqida katta hajmdagi ma’lumotlarni namoyish qilish nuqtai nazaridan 
eng kuchli vosita, ammo u tahlil qilish uchun mos emas, chunki bunday hajmdagi 
ma’lumotlarni qayta ishlash hatto o‘ta kuchli kompyuter uchun ham oson emas. inson miyasi. 
Shuning uchun tahlil muayyan vaqt oralig‘ida - vaqt oralig‘ida amalga oshiriladi. 


16 
Texnik tahlil – bu turli xil vaqt oraliqlaridagi ma’lumotlarni taqqoslash yo‘li bilan 
narx harakatini bashorat qilish va bozorning o‘zini tutish qonuniyatlarini aniqlash 
usulidir.
Forexda narx bilan ishlashda texnik tahlilning qo‘llanilishi ko‘pchilik treyderlar 
uchun juda zarur hisoblanadi.
Texnik tahlil uchta umum qabul qilingan tamoyilga asoslanadi:
1. Bozordagi harakatlar hamma narsani hisobga oladi.
Narxga doimo turli xil tashqi 
qo‘zg‘atkichlar tomonidan ta’sir ko‘rsatib turiladi, biroq texnik tahlil narx harakatiga ta’sir 
qiluvchi siyosiy, iqtisodiy va psixologik omillarni o‘rganish majburiy emasligini nazarda 
tutadi, chunki narxning rivolanishidagi bosh ko‘rsatkich xususan narx hisoblanadi. Omillardan 
istalganining har qanday ta’siri narxda hisobga olingan va aks ettirilgan, Shuning uchun 
o‘rganishning bosh ob’ekti aynan u bo‘ladi.
2. Narxning harakati ma’lum yo‘nalishga bo‘ysinadi.
Texnik tahlil qo‘llanganda trendning 
ahamiyatini tushunish zarur. Texnik yondashuvning bosh maqsadi narxning harakatlanish 
yo‘nalishini aniqlashdan iborat bo‘lib,keyinchalik ana shu yo‘nalishga muvofiq savdo 
qilishdir. 
Trendlarning uch turi mavjud:
• xo‘kiz, banda narx o‘sadi;
• ayiq, bunda narx pasayadi;
• yon tomon, narx harakatida ma’lum bir yo‘nalishga ega emas
Odatda, narx harakati vaqtida trendning turlaridan har birini aniqlab topish mumkin, biroq 
asosiysi tarzida doim bittasi ishtirok etadi. Shuningdek shuni esdan chiqarmaslik kerakki, 
yo‘nalishning o‘zgarishi u uzatadigan ma’lum bir aniq signallardan so‘nggina yuz beradi.
3. Tarix takrorlanadi.
Mazkur tamoyil insoniyat tarixi davomida qoidalar va tahlilning 
ma’lum turlari o‘zgarmaydi, degan tasdiqqa asoslangan bo‘lib, bu turli vaqt oraliqlarida narx 
harakati yo‘nalishi ko‘p karra takrorlanishni ko‘rsatadi.
Texnik tahlil usuli bilan bozor dinamikasini o‘rganish avvalo grafiklar vositasida 
tadqiq etiladi. Bunda asosiy vositalar quyidagilar hisoblanadi:
• ossillyatorlar;
• yapon shamlari;
• barlar (kesmalar) grafiklari;
• chiziqli grafik;
• trendli indikatorlar;
• to‘lqinli tahlil.
Texnik tahlil valyuta bozorida narxlarning harakatini bashorat qilishning asosiy vositasi 
bo‘lishi mumkin. Mazkur uslub professional treyderlar va Forex tahlilchilari tomonidan 
muvaffaqiyatli foydalanilmoqda, ularning ko‘p yillik tajribasi savdoda texnik tahilning 
qo‘llanilishi maqsadga muvofiq ekanligidan dalolat bermoqda. 


17 
Taymfreym - bu diagrammani ajratib turadigan vaqt davri. 
Ular beshta asosiy 
ko‘rsatkichdan iborat: kadrning boshida va oxiridagi kotirovka qiymati, valyutaning 
minimal qiymati, uning maksimal qiymati va ma’lum vaqt oralig‘idagi operatsiyalar 
hajmi. 
Vaqt oraliqlari bilan qanday ishlash kerak. 
1.
Barcha paydo bo‘ladigan shamlarni kuzatish kerak. Bu shuni anglatadiki, yarim soatlik vaqt 
oralig‘ida siz har 30 daqiqada jadvalga amal qilishingiz kerak va hokazo. 
2.
Strategiyani tanlashda tanlangan intervallarni hurmat qilish va ularni diqqat bilan kuzatish 
muhim, aks holda strategiya ishlamaydi. 
Valyuta bozorining doimiy harakati. 
Valyuta bozori doimiy ravishda harakatlanadi va 
valyutalar qiymatining yo‘nalishi platformaning o‘zi va uning treyderlarining kayfiyati bilan 
shakllanadi. Kotirovkaning 2 holati yoki bosqichi mavjud: y’qoriga yoki pastga harakat yoki 
tekis. 
Turli xil tendentsiyalar. 
Ko‘tarilish - ma’lum vaqt oralig‘ida ma’lum miqdordagi maksimal 
valyuta kotirovkalarini almashtirish orqali paydo bo‘ladi. Ko‘tarilish tendentsiyasini aniqlash 
uchun kelajakdagi eng y’qori ko‘rsatkichlar avvalgisidan kattaroq bo‘lishi kerak.
Bundan tashqari, har biri avvalgisidan y’qori bo‘lgan o‘zgaruvchan pastliklar mavjud. 
Agar valyuta oxirgi maksimaldan o‘ta olmasa, bu tendentsiyaning zaiflashishi va asta-sekin 
tugashini anglatadi, bu esa tekis holatga yoki teskari yo‘nalishdagi tendentsiyaning 
o‘zgarishiga olib keladi. 
Pastga tushadigan ko‘tarilish bilan o‘xshashlik bilan aniqlanadi, lekin mahalliy 
maksimallar o‘rniga mahalliy minimallar kamayadi. 
Qarshilik va qo‘llab-quvvatlash xususiyati. 
Narxlar jadvali ma’lumotlariga asoslanib, 
ma’lum nuqtalarni hududlar ko‘rinishida joylashtirish mumkin. Bu nuqtalar kotirovka qiymati 
ma’lum darajaga etganda paydo bo‘ladi. Bu darajalarga yaqinlashganda, kotirovka harakatni 
sekinlashtiradi yoki undan uzoqlashayotgandek, teskari yo‘nalishda ketadi. 
Qo‘llab-quvvatlash chizig‘i
diagrammada kuzatilgan mahalliy minimallarning bir nechta 
nuqtalariga asoslanadi. Bu nuqtalar bir xil gorizontal darajada joylashgan. 
Qarshilik chizig‘i 
diagrammadagi mahalliy maksimal nuqtalarga asoslanadi. Bu nuqtalar ham 
bir xil gorizontal narx darajasida bo‘lib, qo‘llab-quvvatlash darajasi savdo vositalarining 
mavjud qiymatidan y’qori bo‘lishi kerak. 
Buzilish darajalari.
Darajadan o‘tish
- bu ma’lum bir darajadagi xarajatlarni engib o‘tish va 
undan tashqariga chiqish. Qoida tariqasida, bu pasayish tendentsiyasidan ko‘tarilish 
tendentsiyasiga yoki aksincha o‘zgarishni anglatadi. Kichik vaqt oralig‘ida diagramma juda 
ko‘p darajalarni ko‘rsatadi. Qoida tariqasida, sifat jihatidan sinovdan o‘tgan daraja bir nechta 
nuqtalarga asoslanadi va uning parchalanishi kotirovkaning sezilarli o‘zgaruvchanligini 
anglatadi. Muayyan darajadan o‘tib ketishning iloji yo‘qligi ham uni treyder uchun muhim 
qiladi. Agar evro/dollar juftligida tendentsiya mavjud bo‘lsa, chiziq narx harakatini qaytarish 
yoki tuzatish uchun etarlicha kuchli to‘siq bo‘lishi mumkin. 


18 
Grafiklardagi raqamlar. 
Trend tugaganligini yoki hali ham dolzarbligini qanday tushunish 
mumkin? Buning uchun teskari va davomiy naqshlar qo‘llaniladi. 
Qaytarilish naqshlari
- bu raqamlar bo‘lib, ularning monitor ekranida ko‘rinishi narx harakati 
tendentsiyasi yo‘nalishining o‘zgarishini anglatadi. Ularning barchasi bir-biriga juda o‘xshash, 
agar ularni kotirovkalarning narx harakati prizmasida ko‘rib chiqsak. Davom etish modeli 
tendentsiyaning davom etishini anglatadi va savdo maydonchasi monitorida bayroqlar, 
vimponlar, uchburchaklar va boshqalar kabi raqamlar bilan belgilanadi. 
Forex ko‘rsatkichlari. 
Zamonaviy hisoblash texnikasining paydo bo‘lishi bilan indikatorli 
tahlildan foydalanish mumkin bo‘ldi. U har qanday kitob yoki tahlil texnikasi bilan almashtirib 
bo‘lmaydigan onlayn matematik dastur-algoritmlarga (masalan, Autochartist) asoslangan.
Biz ularni bepul yuklab olishimiz mumkin. Ular foydalanuvchilarga treyderlar va 
bozorning kayfiyatini oddiy va aniq namoyish etadilar, ammo bu usul bozorning grafik 
tahlilini o‘rnini bosa olmadi, faqat uni to‘ldirdi. Bugungi kunda real vaqt rejimida texnik 
tahlilning kombinatsiyalangan usuli eng keng tarqalgan. 
Forex texnik tahlili, shubhasiz, treyder uchun bozor holatini o‘rganishning eng 
muhim elementidir, ammo texnik tahlilni amalga oshirayotganda, fundamental usullar 
haqida unutmaslik lozim.
Forex bozorini o‘rganishning asosiy usuli bu texnik tahlil bo‘lib, u o‘tmishdagi xatti-
harakatlariga asoslangan kelajakdagi narxlar harakatining prognozidir. Uning yordami bilan siz 
bozor qiymatidagi tebranishlarni kuzatib borishingiz va uning mumkin bo‘lgan o‘sishi yoki 
pasayishini aniqlashingiz mumkin.
Ko‘pincha texnik tahlil fond va valyuta birjalarida 
narxlarni kuzatish uchun ishlatiladi.
Forex texnik tahlili kontseptsiyasi
- texnik tahlil natijasida olingan ma’lumotlarni 
baholashda treyder prognozlash uchun barcha turdagi vositalarni oladi.
Texnik tahlilning tug‘ilishi. 
Forex bozorining paydo bo‘lishidan beri odamlar qanday 
qonunlar bo‘yicha narxlar o‘zgarishi haqida o‘ylashdi. Uzoq vaqt davomida turli savdogarlar 
tomonidan to‘plangan bu bilimlarning barchasi juda taniqli shaxs, Wall Street jurnali jurnalisti 
CHarlz Dou tomonidan tizimlashtirilgan. 
Bu odamning mashhurligi bosma nashrdagi ish 
bilan emas, balki uning birjadagi faoliyati bilan bog‘liq edi.
CHarlz Dou treyderlarning kuzatishlarini birlashtirgan va uning fikricha, 3 ta asosiy 
postulatga asoslangan texnik tahlil kitobini nashr etgan birinchi shaxs bo‘ldi. 
Aslida, uning 
ishi mavjud bo‘lmagan bilimlarni yagona mantiqiy izchil tizimga birlashtirishga imkon 
berdi, buning natijasida Forex texnik tahlilining asoslari paydo bo‘ldi.
1.
Narx hamma narsani hisobga oladi, Y’ani markaziy banklar rahbarlarining nutqi, ba’zi 
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni e’lon qilish va shunga o‘xshash narsalar aslida muhim emas, 
chunki bularning barchasi dastlab narxga kiritilgan. 
2.
Tarix takrorlanadi, Y’ani narx vaqti-vaqti bilan avvalgi ko‘rsatkichlariga qaytishga intiladi. 
Ba’zi narsalar ma’lum vaqt oralig‘ida yana mashhur bo‘lib qolishini eslab, moda olamidan 
misol keltirishimiz mumkin. 


19 
3.
Kotirovkalar darajasining harakati tendentsiyalarga bog‘liq. Xo‘sh, trend - bu har qanday 
yo‘nalishda ishonchli uzoq muddatli narx harakati. Umuman olganda, Forex bozorining 
texnik tahlili mavjud tendentsiyalarning uch turiga bo‘linadi: 

ortib borayotgan (y’qoriga ko‘tarilish yoki ko‘tarilish tendentsiyasi); 

pastga (pastlash tendentsiyasi yoki pasayish tendentsiyasi); 

lateral (tekis). 
Ushbu ta’riflar doirasida kim buqa va kim ayiq ekanligini darhol aniqlab olish kerak, 
chunki bu atamalar juda keng tarqalgan, Y’ani boshlang‘ich treyder ular nimani anglatishini 
darhol tushunishi kerak. 
Buqalar - keyinchalik qimmatroq sotish uchun arzon narxda sotib oladigan, Y’ani 
narxning ko‘tarilishidan daromad oladigan savdogarlar.
Ular raqibini shoxga uloqtirgan 
buqalarga qiyoslanadi. SHu toifadagi savdogarlarning nomi shundan kelib chiqqan.
Ayiqlar, buqalardan farqli o‘laroq, keyinchalik arzonroq sotib olish uchun y’qori narxda 
sotadigan savdogarlardir.
Y’ani, ular o‘z harakatlari bilan o‘z qurbonini erga bosgan ayiq 
kabi narxga bosim o‘tkazadilar, uni pasaytiradilar.
Texnik tahlil aksiomalari. 
Narxlardagi o‘zgarishlar barcha ma’lumotlarni aks ettiradi. Ushbu aksioma qiymat 
tahlili uchun zarur bo‘lgan barcha ma’lumotlar allaqachon narx va savdo hajmiga 
kiritilganligini aytadi v
a ularning nisbati dinamikasiga ko‘ra, bozorning rivojlanishini taxmin 
qilish mumkin. Texnik tahlil qulay, chunki u valyuta bozoriga ta’sir qiluvchi barcha tashqi 
omillarni o‘rganishni talab qilmaydi va prognozni tez va aniq olish imkonini beradi.
Narxlar harakati tendentsiyalarga bog‘liq. Narx harakati tasodifiy qiymat emas, balki 
ma’lum tendentsiyalarga ega.
Shuning uchun narxlarning vaqt qatorini o‘zgarish bir 
yo‘nalishda sodir bo‘ladigan intervallarga bo‘lish mumkin. Shuning uchun narx o‘zgarishlari 
jadvallari qiymatning ko‘tarilishi va pasayishdagi cho‘qqilardan iborat silliq to‘lqinsimon 
shaklga ega.
Demak, Forex bozori rivojlanishining uchta asosiy tendentsiyasi aniqlandi - ko‘tarilish 
(narx ko‘tarilganda), pasayish tendentsiyasi (narxning pasayishi) va yon tendentsiya (narx 
o‘zgarishsiz qoladi).
Tarix takrorlanadi. 
Aksiomaning mohiyati shundaki, har bir voqea, xoh u insoniyat tarixi 
bo‘ladimi, xoh Forex valyuta bozoridagi vaziyat bo‘ladimi, takrorlanadi, chunki 
ishtirokchilarning reaktsiyasi bir xil bo‘lib qoladi. Va o‘tmishni bilib, kelajakdagi vaziyatlarni 
osongina bashorat qilishingiz mumkin. Bozor voqealarini o‘rganish orqali siz o‘tmishdagi 
o‘xshashlarini topishingiz, ularning rivojlanishini ko‘rishingiz va kelajakda qanday davom 
etishi haqida xulosa chiqarishingiz mumkin.
Ushbu aksiomaga asoslanib, narxlarning harakatini bashorat qilish uchun bir qator 
an’anaviy standart naqshlar ("raqamlar") ishlab chiqilgan. Bozorni tahlil qilishning birinchi 
usuli yapon guruch savdogarlari tomonidan yaratilgan grafik hisoblanadi.


20 
Texnik tahlil usullari. 
Valyuta bozoridagi narxlarning o‘zgarishini to‘g‘ri va eng aniq 
prognoz qilish uchun texnik tahlilning ko‘plab usullari qo‘llaniladi.
Asosiy va eng qadimiy usul - bu grafikaga asoslangan grafik tahlil. 
Ular harakat 
yo‘nalishini osongina aniqlash uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan odatiy raqamlarni 
shakllantirib, Forex narxlarining xatti-harakatlarini aniq namoyish etadi.
Naqshlarning har xil turlari ajratiladi:
narxning bir xil yo‘nalishda harakatlanishi 
haqida xulosa chiqaradigan davomiy naqshlar, yaqin kelajakdagi tendentsiya oʻzgarishini 
koʻrsatuvchi teskari naqshlar va boshqalar. Ushbu usul etarli darajada aniqlikka ega emas, 
lekin u samarali, qulay va ishlatish uchun qulay. 
FOREX texnik tahlil raqamlari. 
Texnik tahlilning murakkabroq va ko‘p vaqt talab qiladigan usuli bu bashorat 
qilishning matematik usulidir.
Bu usul turli matematik formulalar va hisob-kitoblardan 
foydalanishga asoslangan. Uning yordami bilan bozorning "ortiqcha sotilgan" yoki "ortiqcha 
sotib olingan"ligini ko‘rsatadigan bozor ko‘rsatkichlari quriladi. Matematik usulning o‘zi ikki 
yo‘nalishga bo‘linadi - "trend" va "tekis". 
"Trend" yo‘nalishining mohiyati ma’lum bir formula bo‘yicha o‘rta chiziqni 
qurishdan iborat bo‘lib, u butun jadvalni kesib o‘tadi. 
Narxlarning vaqt qatorlari ushbu 
chiziqqa nisbatan joylashgan darajasiga qarab, valyuta bozorining uzoq muddatli rivojlanishi 
haqida taxminlar qilinadi.
Texnik tahlilning "tekis" usulida eng qiyin narsa trendni yaratish formulasini 
topishdir. 
Savdoning "tekis" yoki yon tendentsiyadagi yo‘nalishi singan chiziq sifatida 
narxning haddan tashqari yaqinligini ko‘rsatadigan chiziqlarni qurishga asoslangan. Har bir 
usul shkalasi va turli miqyosda trend savdosi tekis ko‘rinishi mumkin va aksincha, bu texnik 
tahlilning asosidir, fikr yuritishni boshlash uchun nisbiylik nuqtasini topish qiyin. 
Texnik tahlilning usuli tsiklik
bo‘lib, u tsikllar nazariyasiga asoslanadi, unga ko‘ra 
barcha o‘zgarishlar kecha-kunduz turida tsiklik ravishda sodir bo‘ladi. Ushbu usul natijasida 
treyderning abadiy savoliga javob berishga qodir bo‘lgan butun savdo tizimlari (Forex savdo 
robotlari) quriladi: o‘z vaqtida sotib olish yoki sotish. ‘Shunday qilib, Forex texnik tahlilidan 
foydalanib, y’qori ehtimollik bilan narxlarning o‘zgarishini bashorat qilish va shu bilan valyuta 
bozorida ishlashda barqaror daromad olish mumkin. 
Indikator ko‘rsatkichlarini onlayn sinovdan o‘tkazish. 
Bugungi kunga qadar 
insoniyat bozorni o‘rganishning faqat ikkita tubdan farqli usulini ixtiro qildi.
Bu fundamental tahlil (FT) va Forex texnik tahlili (TT) deb ataladi.
FT ning asosiy 
g‘oyasi narxga ta’sir qiladigan asosiy makroiqtisodiy parametrlarni tahlil qilishdir. Ammo FT 
faqat uzoq muddatli investitsiyalar uchun, hech bo‘lmaganda chorak, hatto olti oy yoki undan 
ko‘proq vaqt davomida foydalanish uchun yaxshi.
Texnik tahlil qaysidir ma’noda FTga qarama-qarshi bo‘lib, u qisqa muddatda ham juda 
aniq prognoz berishga qodir.


21 
Aslida, valyuta bozorining texnik tahlili bu erda va hozir sotib olishga tayyor bo‘lgan 
odamlar sonining sotishga tayyor bo‘lganlar soniga nisbatini aniqlaydi. Y’ani, narx talab va 
taklifning rivojlanish tendentsiyalari asosida bashorat qilinadi. 
4.
Narxlarni ko‘rsatish usullari 
Narxni uning jadvaliga qarab qanday taxmin qilishni tushunishdan oldin, vaqt freymlari 
tushunchasi bilan tanishishingiz kerak, chunki bugungi kunda barcha Forex texnik tahlillari 
ma’lum bir vaqtning o‘zida kotirovkalarni o‘rganishga to‘g‘ri keladi.
Bu so‘z ma’lum bir vaqt oralig‘ida narx dinamikasi haqida ma’lumot beruvchi vaqt 
davrlarini anglatadi.
Savdo uchun dasturiy ta’minotni o‘zlashtirgan holda treyder M1, M5, 
M15, H1, H4, D1, W1 va boshqalar kabi qisqartmalar bilan tanishadi. 
Ushbu 
qisqartmalarning birinchi harfi vaqtni ko‘rsatadi: 

M - daqiqa; 

H (soat) - soat; 

D (kun) - kunlar; 

W (hafta) - haftalar. 
Rasmda narxlar jadvali tuzilgan nuqtalar orasidagi interval ko‘rsatilgan. Y’ani, M1 - 
daqiqa, M5 - besh daqiqalik vaqt davri va hokazo. 
1. Narxni ko‘rsatishning birinchi usuli chiziqli.
Forex texnik tahlili dastlab excelda 
topilganlar kabi oddiy jadvallardan foydalangan. Faraz qilaylik, soat 10:00 da narx 1-nuqtada, 
soat 11da 2-bandda, 12da 3-bandda va 13-da 4-bandda bo‘lgan. Barcha nuqtalarni ketma-ket 
bog‘lab, siz singan chiziqni olasiz, bu chiziq deb ataladi. diagramma.
Uning ikkita o‘qi bor - vertikal va gorizontal. Birinchisi narxni, ikkinchisi - vaqtni 
ko‘rsatadi.
Ushbu diagrammaning kamchiligi shundaki, treyder faqat ma’lum bir vaqtda narx 
darajasi haqida ma’lumot oladi, uning qanday o‘zgarganini, uning maksimal va minimal 
ko‘rsatkichi qanday bo‘lganini va hokazolarni bilmaydi. 
2. Ikkinchi yo‘l - bar.
Bar vertikal chiziq bo‘lib, uning yonida ikkita gorizontal qisqa chiziq 
ikkala tomondan chap va o‘ngga tutashgan. Chapdagi har doim ochilish narxini, o‘ngdagi esa 
har doim yopilish narxini ko‘rsatadi. Barning pastki pastki qismi past, y’qori pastki qismi esa 
baland. Shunday qilib, shtrixli diagramma treyder uchun ko‘proq ma’lumot beradi, bu sizga 
tanlangan vaqt oralig‘ida narxga nima bo‘lganini ko‘rish imkonini beradi, Y’ani Forex texnik 
tahlili ko‘proq natijalar beradi.
Misol uchun, agar yopilish narxi ochilish narxidan y’qori bo‘lsa, unda siz barning "ayiq" 
ekanligini ko‘rishingiz mumkin, Y’ani bozorda hukmronlik qilayotgan tendentsiyalarni 
ko‘rishingiz mumkin. Ammo uning barcha ma’lumotlariga qaramay, ko‘p sonli chiziqlardan 
iborat katta diagrammani tezda tahlil qilish kerak bo‘lsa, barlarda ko‘rsatish juda noqulay. 
Shuning uchun uchinchi variant ixtiro qilindi. 


22 
3. Yapon shamlari. 
Ushbu turdagi displey chiziqli diagrammaga juda o‘xshaydi. Nomlariga 
qaramay, xitoyliklar yapon shamlarini "ixtiro qilishdi". Asos sifatida, yapon shamchasi barga 
juda o‘xshaydi, lekin ochilish va yopilish narxlari orasidagi masofa shunchaki chiziq sifatida 
emas, balki shamning tanasi deb ataladigan to‘rtburchaklar shaklida ko‘rsatiladi.
Shamdonning buqa yoki ayiq bo‘lishiga qarab, shamdonning tanasi mos ravishda oq 
yoki qora rangga bo‘yalgan.
Aytgancha, agar ochilish va yopilish narxlari bir xil bo‘lsa, 
sham, mos ravishda, tanaga ega bo‘lmaydi. Bunday naqshlar "doji" deb ataladi va ular 
ko‘pincha juda muhim signaldir. 
Texnik tahlil vositalari. 
Barcha texnik tahlil vositalarining juda ko‘p sonini o‘rganish uchun siz birinchi navbatda 
ularning eng asosiylari bilan tanishishingiz kerak, ular asosida, qoida tariqasida, turli 
maslahatchilar, ko‘rsatkichlar va boshqalar yaratiladi. 
1.Trend chizig‘i - bu vosita uzoq vaqt davomida narx ko‘tarilgan yoki tushganda 
mavjud.
Birinchi holda, biz ko‘tarilish tendentsiyasi haqida gapiramiz va chiziq ikkita qo‘shni 
nuqtani ulash paytida chiziladi, bu qiymatning eng past darajasini namoyish etadi. 
Kamayuvchi diagramma bilan qo‘shni nuqtalar ham olinadi, lekin minimal emas, balki 
maksimal. 
2. Keyingi texnik tahlil vositasi narx kanali chizig‘i deb ataladi.
U har doim trend 
chizig‘iga parallel ravishda ishlaydi va shunga ko‘ra, ko‘tarilgan grafikda u eng y’qori 
nuqtalarda va pasayib borayotgan jadvallarda - eng past nuqtalarda chiziladi. 
Narx kanallari nima uchun kerak?
Forex valyuta bozorining texnik tahlili shuni o‘rgatadiki, agar narx o‘sayotgan grafikdagi 
trend chizig‘iga yaqin bo‘lsa, sotib olish kerak, ammo bu holda narx kanali yaqinlashganda 
sotilishi kerak bo‘lgan darajaga aylanadi.
Xuddi shunday, faqat teskari yo‘nalishda, kamayib borayotgan jadvalda bajarilishi kerak. 
Y’ani, siz trend chizig‘i yaqinida sotishingiz kerak va narx kanali chizig‘iga yaqinlashganda 
sotib olishingiz kerak. Albatta, real amaliyotda narx navbatma-navbat yo trend chizig‘idan 
yoki narx kanali chizig‘idan o‘tib ketadigan ideal trendni ko‘rish juda qiyin.
Odatda, ko‘rib chiqilayotgan ikkita vosita sizga bozordagi tendentsiyani shunchaki 
ajratib ko‘rsatishga imkon beradi, Y’ani agar grafik hali ham ko‘tarilayotgan bo‘lsa, unda siz 
sotib olish imkoniyatlarini izlashingiz kerak, agar u pasayib borayotgan bo‘lsa - sotish, yangi 
bitimni ochishdan teskari yo‘nalishda burilmagan holda ham, narx kanali liniyasida 
buyurtmalar o‘zingizni yopishga harakat qilishingiz kerak. 
3. Y’qoridagi vositalar faqat ma’lum bir juda aniq va shuning uchun juda kam 
uchraydigan daqiqalarda pozitsiyani ochish zarurligini aniq ko‘rsatganligi sababli, 
treyderga qo‘llab-quvvatlash va qarshilik liniyalari deb ataladigan qo‘shimcha muhim 
vosita yordamga keladi. 


23 
Nega bunday qo‘sh nomlanishga qaramay, u bitta asbobmi? Gap shundaki, bunday 
chiziqni chizish orqali siz undan pastroq bo‘lgan narxlar uchun u qarshilik chizig‘i sifatida 
harakat qilishini va narxlar undan oshib ketgandan so‘ng, bunday chiziq avtomatik ravishda 
qo‘llab-quvvatlash chizig‘iga aylanishini ko‘rishingiz mumkin. Ushbu satrlarning nomi 
ularning ehtiyojlarining o‘ziga xosligini ko‘rsatadi. Y’ani, qarshilik darajasidan past narxlar 
uchun chiziqqa yaqinlashish undan pastga tushish ehtimolini ko‘rsatadi, uni kesib o‘tgan 
narxlar uchun esa qo‘llab-quvvatlash darajasiga yaqinlashish narxning keyingi daqiqada 
borishga tayyor bo‘lishini ko‘rsatadi. y’qoriga. SHunga ko‘ra, treyder sotib olish yoki sotish 
uchun oldindan tayyorlaydi, Shuning uchun o‘z depozitini oshiradi.
Forex texnik tahlil raqamlari. 
Moliyaviy bozorlarda sodir bo‘layotgan voqealar ko‘pincha 
treyderlar o‘z maqsadlari uchun ajratish va foydalanishni o‘rgangan takrorlanadigan holatlar 
bilan birga keladi.
Grafik jihatdan bunday vaziyatlar geometrik raqamlar bilan ko‘rsatiladi, ularning asosiysi 
Forexda pul ishlashni istagan har bir kishiga ma’lum bo‘lishi kerak. An’anaviy ravishda 
bunday raqamlar bir nechta kichik turlarga bo‘linadi. 
Trend teskari naqshlar. Bosh va elkalar.
Bu ko‘rsatkich narx o‘sish jadvalidagi qarshilik 
darajasidan o‘tgandan keyin shakllanadi. Qoidaga ko‘ra, qandaydir maksimalni 
shakllantirgandan so‘ng, u yana kattaroq maksimalni chizish uchun qo‘llab-quvvatlash 
chizig‘iga tushadi.
Texnik va fundamental tahlil o‘rtasidagi farqlar. 
O‘z mablag‘larini qimmatli qog‘ozlar bozoriga sarmoya kiritmoqchi bo‘lgan har bir kishi, 
ulardan kamida strategiyalar
ning
bittasini ko‘rib chiqishi kerak . YOki u texnik tahlilga yoki 
aksincha, fundamental tahlilga asoslangan.
Ular butunlay boshqacha tizimlardir
lekin ikkalasini to‘ldirish mumkin. Har qanday 
holatda ham, ular sizning fond bozorida pozitsiyalarni ochish yoki yopish uchun hozirda 
mavjud bo‘lgan ikkita qo‘llab-quvvatlash nuqtasidir. Buning ajablanarli joyi yo‘q, ular bundan 
buyon sizga operatsiyalarda ko‘proq xavfsizlik beradi. Axir bu nima bilan bog‘liq. 
Birja tendentsiyasi.
Ammo agar texnik tahlil nimadir bilan tavsiflansa, bu uning y’qori 
bashorat qilish kuchi bilan. Y’ani, bu nima ekanligini ko‘rsatadi 
xavfsizlikning haqiqiy 
tendentsiyasi
, sektor yoki aktsiyalar indeksi. 
Agar buqa, ayiq yoki hatto lateral bo‘lsa. 
Bekorga emas, bu sizga qimmatli qog‘ozlar bozorlarida qaror qabul qilishingiz uchun 
sizga alohida ahamiyatga ega bo‘lgan ma’lumot beradi. 
Biron ma’noda, chunki investitsiyalarga nisbatan ushbu yondashuvdan fikr yuritish 
mantiqan to‘g‘ri keladi. Shu ma’noda, operatsiyalar doimiylikning eng qisqa vaqtlarida amalga 
oshirilsa, siz ma’lum ustunlik bilan o‘ynaysiz. Boshqa tomondan, u ham ochib berishi 
mumkin 
harakatlarning intensivligi
. Y’ani, agar ular qisqa vaqtga ega bo‘lsalar yoki 
aksincha, ular o‘sha daqiqalardan yanada qattiq sayohat qilsalar. Tahlilning ushbu nuqtai 
nazaridan aytish mumkinki, texnik sizning qarorlaringizni muvaffaqiyatning katta kafolatlari 
bilan amalga oshirishingiz uchun juda oqilona yordamdir.


24 
5.
Texnik va fundamental taxlil. 
1.
Texnik tahlil, u nima uchun kerak, uni qanday o‘tkazish kerak? 
Texnik tahlil narxlar jadvalidan boshlanadi va u bilan uzviy bog‘liqdir. Hatto boshlang‘ich 
ham, birinchi navbatda, naqshlarni qidirishda savdo maydonchasiga diqqat bilan qarashni 
boshlash uchun xayoliga keladi. Grafik - bu matematiklar muloqot qiladigan tilga o‘xshash 
tilning bir turi. Har qanday mamlakat professori parabolalarning tasvirlarini va universal 
yozilgan formulalarni osongina tuShuinishi mumkin. 
Dunyo bo‘ylab treyderlar va tahlilchilar bilan ham xuddi ‘Shuinday. Ular 
o‘zlarining tillarini ishlab chiqdilar, buning natijasida ular savdo signallarini 
"o‘qiydilar" va savdo strategiyasiga qarab bitimlar tuzadilar. Bu texnik tahlil. 
1. Ta’rif. 
Texnik tahlil bozorni hisoblashga urinishdir. U oldingi narx qiymatlarini matematik 
tarzda qayta ishlashga va ularga asoslanib, kelajakdagi harakat haqida prognoz qilishga 
asoslangan. Formulalar, algoritmlar, ko‘rsatkichlar va darajalar treyderlarga bu borada yordam 
beradi - umuman olganda, kotirovkalar jadvalini qandaydir tarzda izohlaydigan ob’ektlar. 
‘Shuinday qilib, u tartibsiz narxlar to‘plamidan mantiqiy tuzilishga aylanadi. Uning markazida 
hali ham inson va uning psixologiyasi joylashgan.
2. Texnik tahlil qanday paydo bo‘ldi. 
Texnik tahlilning yaratilishi ham, rivojlanishi ham 
odamlardir. Hammasi 
Dow Jones
indeksini ishlab chiquvchilardan biri 
Charlz Dou
bilan 
boshlandi. ‘Shuinday qilib, u narx harakatining uchta tendentsiyasini aniqladi: y’qoriga, pastga 
va tekis. Shuiningdek, uning kashfiyotlari xazinasida narx harakati - ko‘rsatkichlarni tasdiqlash 
va rad etish nazariyasi mavjud. U birinchi bo‘lib bozordagi bitimlar hajmini kuzatish qanchalik 
muhimligini aytib o‘tdi va o‘z hamkorlariga prognozlash usullarini o‘tkazdi. 
Bundan tashqari, texnik ko‘rsatkichlarni ishlab chiqishga Forbes jurnali moliyaviy 
bo‘limining eng yosh muharriri Richard Shebekker katta hissa qo‘shdi. Shuiningdek, u savdo 
hamjamiyatining ko‘zlarini savdoda psixologiyaning ahamiyatiga ochdi. Ushbu turdagi 
tahlillarni o‘tkazishda ham, masalan, texnik. 
Texnik tahlilning maqsadi. 
FOREX yoki boshqa bozorning texnik tahlilini o‘tkazish hozirgi 
tendentsiyani aniqlash va turli grafik vositalar yordamida narxlarning keyingi o‘zgarishi 
bo‘yicha prognozlaringizni tasdiqlashni anglatadi. Ushbu manipulyatsiyalar natijasida - bitim 
uchun yaxshi daqiqaning ta’rifi. Shuinday qilib, texnik tahlilning maqsadi grafikning o‘zida 
pozitsiyani ochishning mantiqiy asoslarini ko‘rishdir. 
3. Texnik tahlil tamoyillari. 
 Narxga hamma narsa kiritilgan. 
Ushbu aniq kotirovka ma’lum bir vaqtda qanday 
shakllanganligini tuShuinish muhimdir. Texnik tahlil tarafdorlarining ta’kidlashicha, barcha 
yangiliklar, talab va taklifning barcha tortiShuivlari, regulyatorlarning barcha sharhlari va 
treyderlarning taxminlari joriy narxga kiritilgan. Buni tuShuinish va bozorga Shui tuShuincha 
bilan kirish kerak.


25 
 Narxlar harakati tendentsiyalarga bog‘liq. 
Narx tasodifiy o‘zgarmaydi, lekin ma’lum 
sabablarga ko‘ra. Ular qanchalik aniq bo‘lsa, ular treyderlar, investorlar va tartibga soluvchilar 
uchun Shuinchalik ko‘p ko‘rinadi. Ularning barchasi odamlardir va Shuining uchun ular 
yanada foydali bitimlar uchun imkoniyatlarni qidirmoqdalar. Shuining uchun taklif bor ekan, 
sotib oladi, talab bor ekan, sotadi. Bozorda tendentsiyalar ‘Shuinday shakllanadi.
 Narxlar dinamikasi tarixi takrorlanadi. 
Ehtimol, tortishish yoki inson xatti-
harakatlarining psixologik naqshlari aybdor. An’anaviy ravishda, agar hamma narsa yomon 
bo‘lsa, savdogarlar sotadilar. Agar hamma narsa yaxshi bo‘lsa - sotib oladilar. Shuiningdek, 
fikr-mulohaza zanjiri mavjud: narx barcha treyderlar tomonidan o‘qiladigan sotib olish signali 
paydo bo‘lishidan keyin ko‘tariladi. Biroq, zamonaviy dunyo Shuinchalik tez o‘zgara 
boshladiki, so‘nggi paytlarda kuzatilishi juda qiziq bo‘lgan yangi bozor odatlari tobora ko‘proq 
shakllanmoqda.
 Texnik tahlil har qanday turdagi aktivlarga nisbatan qo‘llanilishi mumkin. 
Ko‘proq 
"texnik" aktivlar bor, va kamroq "texnik", ayniqsa, FOREX bozorida. Biroq, ularning barchasi 
tendentsiyalarni shakllantiradi va ularning narxi pastga tushishda qo‘llab-quvvatlash va 
y’qoriga ko‘tarilishda qarshilik (qaynoq nuqtasi) topishga harakat qiladi.
4. Texnik yoki fundamental tahlil. 
Ikki turdagi tahlillarni tanlashga urinayotganda ikkalasini 
ham tanlang. Birida almashtirib bo‘lmaydigan lahzalar bor, boshqasida esa hayotiy. Iqtisodiy 
taqvimdagi yangiliklarning chiqarilishini tekshirmasdan savdo qilish uchun o‘tirish 
ahmoqlikdir. Hozir "qimmat" yoki "arzon" ekanligini vizual tuShuinmasdan turib, bitimni 
ochish to‘g‘risida qaror qabul qilish bir xil darajada qiyin. 
5. Grafik turlari. 
FOREX bozorida asboblar narxi har soniyada o‘zgarib turadi. Savdo 
maydonchasiga yangi kotirovka kirishi bilanoq, u grafik asosini tashkil qiladi. Bu 
o‘zgarishlarni kuzatish va ularni tahlil qilishni osonlashtiradi.
6. CHiziqli grafik. 
Ushbu turdagi faqat FOREX narxlari harakatining yuzaki tahlili uchun 
javob beradi. Bu Shuinchaki platformaga keladigan tirnoqlarni singan chiziq bilan bog‘laydi va 
harakatni bir butun sifatida ko‘rish imkonini beradi. Global, tafsilot yo‘q.
Ushbu displey yangi 
boshlanuvchilar uchun eng oson tuShuiniladi: barcha kotirovkalar singan chiziq bilan 
bog‘langan.
Biroq, professional tahlil qilish uchun diagramma asosan qaerga borishini ko‘rishning 
o‘zi etarli emas: y’qoriga yoki pastga. 
7. SHamchalar jadvali. 
Ushbu turdagi FOREX grafigining har bir shamchasi ma’lum vaqt 
uchun aktivlar kotirovkalaridan iborat: treyder uni grafik sozlamalarida mustaqil ravishda 
o‘rnatadi. 
Misol uchun, narx qanday o‘zgarganini ko‘rishingiz mumkin daqiqa oraliqlari (M1), 
5/15/30 daqiqa (M5, M15, M30), har soat (H1), 4 soat (H4), har kuni (D1), haftalik (W1) va 
oylik (MN) jadvallari. 
Bunday jadvallar ko‘pincha treyderlar tomonidan qo‘llaniladi, chunki 
shamdonlarda juda ko‘p ma’lumotlar ko‘rsatiladi: 
 Davr boshidagi narx; 


26 
 Yakuniy narx; 
 Tanlangan davr uchun eng y’qori narx; 
 Tanlangan davr uchun eng past narx; 
Bir davr = bitta sham. 
Ko‘pincha, treyderlar nafaqat tendentsiyaga (umumiy o‘sish yoki pasayish), balki uning 
kuchiga ham qiziqishadi. Bundan tashqari, savdogarlar ko‘pincha bir nechta yaqin shamlarning 
kombinatsiyalarida naqsh topadilar. 
Barlar. 
Ushbu turdagi diagramma shamchiroq diagrammasi bilan bir xil ma’lumotlarni o‘z 
ichiga oladi (ochilish, yopilish narxlari, davr uchun y’qori va past), lekin biroz boshqacha 
ko‘rinishga ega: chapda (ochilish darajasi) va o‘ngda (ochish darajasida) kesikli vertikal chiziq 
(yopish). Vertikal chiziqning y’qori va pastki qismi davr uchun narxlarning o‘zgarishi 
oralig‘ini belgilaydi. U Evropada tez-tez ishlatiladi, deb ishoniladi. 
Texnik tahlilning asosiy usullari 
 Grafik – Narx harakati. 
Siz diagrammaga qarayapsiz va undagi yapon shamdonlarini 
tashkil etuvchi naqshlarni topishga harakat qilyapsiz. Ushbu naqshlarning ba’zilari narxning 
o‘zgarishini, boshqalari esa tendentsiyaning davom etishini bildiradi. Bundan tashqari, 
aktivning o‘zi keyingi yo‘nalishni hali bilmasa, noaniqlik raqamlari mavjud.
 Ko‘rsatkich – matematik. 
Savdo maydonchasida siz texnik ko‘rsatkichlarni tanlaysiz: turli 
xil chiziqlar, ular asosida turli formulalar bo‘yicha, oldingi kotirovkalar asosida narx bilan 
hisob-kitoblar amalga oshiriladi. Ushbu ko‘rsatkichlar bitimlarni ochish uchun eng yaxshi 
daqiqalarni vizual ravishda aniqlashga yordam beradi (signallarni beradi) va vaziyatni 
tendentsiyaning hayot tsiklidan joriy baholash.
 SHamdon tahlili. 
Siz yapon shamdonlarini o‘zingiz tahlil qilasiz: ularning yopilish 
darajalari, teshiklari, uzunligi, Shuiningdek, qaysi shamlar yon tomonlarda joylashgan. Bu usul 
grafik tahlilga o‘xshaydi va uning batafsilroq versiyasidir.
 Ovozni tahlil qilish. 
Bozorda ko‘proq bitimlar - bitimlarning ko‘proq hajmi va Shuining 
uchun treyderlarning ma’lum bir aktivga ko‘proq qiziqishi. Bu omil narx tendentsiyasining 
kuchli yoki zaifligini isbotlaydi. Hajmlarni aniqlash uchun maxsus ko‘rsatkichlar mavjud. 
Ularning eng oddiy va eng qulayi balansdagi hajm (OBV) ko‘rsatkichidir. U berilgan hajmga 
hamroh bo‘lgan hajm va narx o‘zgarishini bog‘laydi.
Agar narx ko‘tarilganda yoki pasayganda, hajmlarning o‘sishi kuzatilsa, bu 
tendentsiyaning tasdig‘i hisoblanadi. Agar indikator yoki hajmlar tushib qolsa, unda hech 
qanday tasdiq yo‘q va harakatga qo‘shilish xavfli bo‘lishi mumkin. 
1. Trendlar. 
FOREXda aktivni sotib olish yoki sotish to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun siz 
grafikda qaysi tendentsiya ustunligini aniq tuShuinishingiz kerak.


27 
Texnik tahlilning asosiy ko‘rsatkichi bo‘lgan Trend-line buni aniqlashga yordam 
beradi.
Uning asosiy maqsadi narx harakati yo‘nalishini "ta’kidlash" va ta’kidlashdir.
Ushbu 
indikatorni tuzishdan oldin kamida ikkita asosiy tepalikni (eng y’qori diagramma nuqtalari) 
yoki pastki nuqtalarni (eng past nuqtalar) aniqlash va keyin ularni FX PRO savdo 
platformasidagi Trend-line vositasi yordamida ulash lozim.
Agar grafikning maksimal va minimal nuqtalari muntazam ravishda oshib borsa, 
ko‘tarilish tendentsiyasi aniqlanadi. Bular. narxi asta-sekin o‘sib bormoqda.
Agar pasayish 
paytida narx avvalgi pastdan pastga tushsa, biz trendning o‘zgarishi haqida gapirishimiz 
mumkin.
Pastga tushish tendentsiyasi - bu y’qori va past darajalar seriyasidir. YOn tendentsiya 
(tekis) diagrammaning tepalari yoki pastki qismlari taxminan bir xil darajada qolganda 
aniqlanadi. Trend liniyalarining ahamiyati Shuindaki, ular treyderlarga narxning y’qoriga yoki 
pastga siljishi mumkin bo‘lgan nuqtani aniqlashga yordam beradi.
Savdoni ochish yo‘nalishini aniqlash uchun ushbu ko‘rsatkichdan foydalanganda, 
y’qoriga (pastga) harakatning qanchalik ko‘p dalillarini ko‘rsangiz, u Shuinchalik kuchli 
ekanligini unutmang. Kuchli FOREX tendentsiyasini qaytarish endi paydo bo‘lganidan ko‘ra 
qiyinroq. 
2. Qo‘llab-quvvatlash va qarshilik darajalari. 
Trend chizig‘idan farqli o‘laroq, qo‘llab-
quvvatlash (pastga) va qarshilik (y’qoriga) har doim gorizontaldir. Qarshilik darajasi narx 
kanalining aniq y’qori chegarasi, qo‘llab-quvvatlash darajasi esa uning pastki chegarasi.
Y’qori
da aytilganlarning barchasi faqat o‘sish tendentsiyasi uchun amal qiladi.
Narx pasayganda, vaziyat teskari bo‘ladi: tepaliklar darajasi qo‘llab-quvvatlashga 
aylanadi va pastliklar ustiga qurilgan chegara qarshilikka aylanadi. Grafik darajalardan biriga 
o‘tishi bilanoq, bu impuls ichidagi keyingi harakatning kuchli signali bo‘lishi mumkin. Bundan 
tashqari, aniq darajalarni belgilashning iloji yo‘qligi sodir bo‘ladi: keyin qo‘llab-
quvvatlash/qarshilik sohalarini aniqlash yaxshiroqdir.
Yapon shamdonlarining jismlari yoki soyalari yordamida qo‘llab-quvvatlash va qarshilik 
darajalarini qurishingiz mumkin, ammo gorizontal "zonalar" ni aniqlash yanada ishonchli. 
Ularning buzilishi allaqachon ishonchli signal sifatida qabul qilinishi mumkin. 
3. Kanallar. 
Texnik tahlilda, Shuiningdek, aktiv narxining harakat yo‘nalishini aniqlash va 
qo‘llab-quvvatlash/qarshilik darajalari bilan bir xil qonunlarga muvofiq ishlaydigan kanallar 
mavjud.
Ular qo‘shimcha ravishda bozorga kirish-chiqish nuqtalarini aniqlashga yordam 
beradi va uch turga bo‘linadi:

ko‘tariluvchi kanal:
har bir keyingi y’qori va past avvalgisidan y’qori. 

pastga yo‘naltirilgan kanal:
har bir keyingi y’qori va past avvalgisidan pastroq. 
 
yon kanal:
har bir keyingi maksimal va minimal taxminan avvalgisi darajasida. 


28 
4. Ko‘rsatkichlar. 
Agar chiziqlar va darajalar texnik tahlilning asosiy tahliliy vositalari bo‘lsa, 
u holda ko‘rsatkichlar asosiy hisoblanadi. Bu narxlar jadvaliga qo‘yilgan (yoki uning ostida 
ko‘rinadigan) turli xil chiziqlar (bir, ikki yoki bir nechta). Ular treyderga bozorda nima 
bo‘layotganini tuShuinishga yordam berish uchun kerak.
Quyidagi "Ko‘rsatkichlar" 
guruhlari mavjud: 
 trend
- narxlar harakati yo‘nalishini aniqlashga yordam beradi va tinch bozorda 
samarasizdir; 
 ossilatorlar
- narxning o‘rtacha qiymatidan qanchalik og‘ishganligini ko‘rsatadigan 
ko‘rsatkichlar va trendning o‘zgarishi davrlarini aniqlashga yordam beradi va treyderga 
yordam beradi. 
 hajmlar
- muayyan aktivni sotib olish va sotish bo‘yicha operatsiyalarning umumiy sonini 
hisobga olish.
(Bill Uilyams - taniqli matematik va treyder tomonidan ishlab chiqilgan) 
Bundan tashqari, 
savdo platformaning Navigator yorlig‘idagi terminalda, masalan, Bill Uilyams vositalarini 
topish mumkin, ulardan eng mashhuri Alligator; 
 psixologik ko‘rsatkichlar
- ko‘pincha oldingi bandga murojaat qiling, chunki bu erda, 
birinchi navbatda, elliott Waves nazariyasi kiritilgan (bozordagi "olomon" xatti-harakatlarining 
bosqichlarini vizualizatsiya qilish); 
Bu bo‘linish juda shartli: ba’zida bir xil asbob bir nechta guruhlarga to‘g‘ri keladi. Misol 
uchun, 
MACD
osilator kabi ko‘rinadigan va ishlaydigan trend ko‘rsatkichi hisoblanadi. 
5. Trend ko‘rsatkichlari va osilatorlar. 
Eng keng tarqalgan "yordamchi" treyderning ikki 
turi - trend ko‘rsatkichlari (kechikish); osilatorlar (etakchi). Trend ko‘rsatkichlari ustunlik 
tendentsiyasi yo‘nalishini belgilaydi, osilatorlar esa teskari nuqtalarni bildiradi. Ular ma’lum 
bir formulaga asoslanadi, u avtomatik ravishda savdo terminalida hisoblab chiqiladi va bu 
hisob-kitoblar natijalarini vizual grafik shaklda namoyish etadi. 
Agar siz bir vaqtning o‘zida bir nechta qo‘shimcha vositalarning o‘qishlarini hisobga 
olsangiz, nima sodir bo‘layotgani haqida aniq tasavvurga ega bo‘lishingiz va narx harakatining 
oqilona prognozini yaratishingiz mumkin, deb ishoniladi. Trend bo‘lganlar ko‘pincha trend 
mavjudligini tasdiqlash va bozorning haqiqiy o‘zgarishidan keyin signal berish uchun 
ishlatiladi.
Osilatorlar yo‘nalish o‘zgarishidan oldin ham trend o‘zgarishi haqida signal berish 
uchun mo‘ljallangan. Ular joriy narx harakatining kuchini o‘lchaydilar va quyidagilarga 
e’tibor berishadi: 
- qo‘shtirnoqlardagi o‘sish / pasayish momenti hali qurimaganligi; 
- yoki harakat juda uzoqqa ketganligi va tuzatish ehtimoli borligi (Y’ani, narxning teskari 
yo‘nalishda muqarrar ravishda orqaga qaytishi). 
Stoxastik

Stoxastik - bu haddan tashqari sotib olingan (narxlar jadvali 80-darajadan 
oshib ketganda) va haddan tashqari sotilgan (chiziq 20-darajadan pastga tushganda) eng 
aniq signallarni beruvchi ko‘rsatkich.


29 
Savdo platformada 
Stoxastik
osilatorini tanlash va boshlash uchun quyidagi sozlamalarni 
o‘rnating: Period % K - 5, Period % D - 3, Clow-Dawn - 3. Ko‘rsatkich chizig‘i haddan 
tashqari sotib olingan / haddan tashqari sotilgan hududdan neytral hududga kirishi bilan, 
diagrammada shamchaning teskari naqshini qidiring. 
Umuman olganda, harakatlanuvchi o‘rtacha trendni aniqlash va boshqa murakkab 
ko‘rsatkichlarning harakatini sharhlash uchun yaxshi filtrdir. Biroq, Shuini yodda tutingki, 
bunday tizim, qoida tariqasida, treyderlar tomonidan asosiy tizim sifatida foydalanilmaydi. 
Misol uchun, agar Stoxastik (yoki boshqa osilator) harakatlanuvchi o‘rtacha qiymatdan 
y’qoriga ko‘tarilsa, ko‘tarilish tendentsiyasi davom etadi. Agar indikator MA dan pastga 
tushsa, bu pasayish tendentsiyasining davom etishi belgisi hisoblanadi.raqamlar 
Narxlar jadvallari ko‘pincha texnik tahlil diagrammasi naqshlari (yoki naqshlari) deb 
ataladigan ma’lum naqshlarni chizadi. Jonli diagrammada bunday naqshlarni topish birinchi 
qarashda juda qiyin bo‘lib tuyulishi mumkin. Biroq, tajriba bilan siz hozir qanday naqsh 
shakllanayotganini ko‘rishni va ushbu ma’lumotlarga asoslanib savdo qarorlarini qabul qilishni 
o‘rganasiz. 
Grafik naqshlarining ikkita asosiy turi mavjud: davomiy naqshlar va teskari 
naqshlar. 
Davom etish naqshlari yaqin kelajakda aktivning narxi bir xil yo‘nalishda harakat 
qilishini ko‘rsatadi.
6.
Fundamental tahlil tushuinchasi, u nima uchun kerak 
va uni qanday o‘tkazish kerak 
FOREX bozoridagi harakat (FOREX) fundamental omillar bilan belgilanadi. Bu FOREX 
valyuta bozori (FOREX) ishtirokchilariga va valyuta kurslari darajasiga ta’sir qiluvchi milliy 
iqtisodiyot holatining asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari. Aynan Shui omillar fundamental 
tahlil orqali o‘rganiladi. 
Markaziy banklarning diskont stavkalari, hukumatning iqtisodiy yo‘nalishi, mamlakat 
siyosiy hayotidagi mumkin bo‘lgan o‘zgarishlar, Shuiningdek, har xil mish-mishlar va 
taxminlar haqidagi ma’lumotlar fundamental tahlilda eng muhim hisoblanadi. 
Ta’rif. 
Agar savdo maydonchasini ochishda butun bozor rasmini ko‘rishni istasak, 
arsenalimizga fundamental tahlil vositalarini qo‘shishimiz kerak. U nafaqat jadvalni kuzatish, 
balki global iqtisodiy va siyosiy voqealarni kuzatishga ham asoslangan. 
Asosiy referendum, prezidentning sharhi yoki mamlakat bo‘yicha salbiy statistik 
ma’lumotlarning e’lon qilinishi milliy valyuta kursiga keskin ta’sir qilishi mumkin. Iqtisodiy, 
siyosiy va hatto mavsumiy omillar savdo bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, ularni muntazam 
o‘rganish va kelajakdagi narx qiymatlarini aniqlash uchun foydalanish fundamental tahlil deb 
ataladi. 
Fundamental tahlilning maqsadi.
Har bir treyder iqtisodiy voqealar va ko‘rsatkichlar 
kotirovkalarga qanday ta’sir qilishini va bu ma’lumotlardan foydalangan holda o‘z 
prognozlarini qanday yaratishni aniq aniqlashi kerak. 


30 
Ko‘pincha treyderlar, hatto tajribalilar ham kun davomida o‘nlab tez savdolarni ochib, 
scalping bo‘lganligi sababli, ular global vaziyat haqida hech narsa bilishlari shart emasligiga 
ishonishlarini ko‘rishingiz mumkin. Ha, va iqtisodiy kalendarni ochish shart emas. 
Fundamental tahlilning maqsadi treyderga bu sodir bo‘lishining sababini tushuinish 
orqali kutilmagan narxlar tashqi o‘zgarishiga tayyorgarlik ko‘rishga yordam berishdir.
Fundamental tahlil o‘tkazishda qanday hodisalar hisobga olinadi? 
 iqtisodiy, geosiyosiy va ijtimoiy hodisalar; 
 muayyan mamlakat uchun iqtisodiy istiqbol va umumiy bozor kayfiyati; 
 tabiiy ofatlar (ekstremal ob-havo sharoiti, jiddiy zarar keltiruvchi zilzilalar va bo‘ronlar); 
 mamlakatlar o‘rtasidagi urushlar va nizolar davrlari; 
 siyosiy voqealar (prezident saylovlari, referendumlar, forumlar); 
 muhim statistik ma’lumotlarni (iqtisodiy ko‘rsatkichlarni) sanoat yoki mamlakat bo‘yicha 
nashr qilish. 
1.
Fundamental tahlil asoslari. Savdo - bu umidlar va global o‘zaro bog‘lanishlar 
o‘yini. 
Fundamental tahlilning amaliy asoslarida ana shu qonun belgilab berilgan.
Mana shuinday domino zanjiriga misol. Neft narxi mintaqadagi inflyatsiya 
darajasiga ta’sir qiladi. Inflyatsiya o‘zgaradi - treyderlar darhol markaziy bank foiz 
stavkasi darajasini o‘zgartirishini kutishni boshlaydilar
. Bir necha yil oldin Brent 100 
dollardan 30 dollarga tushib ketganida, bu moliya bozorlarida shokni keltirib chiqardi.
Bir necha oy orqada bo‘lsa-da, inflyatsiya butun dunyo bo‘ylab sezilarli darajada pasaydi 
va asosiy markaziy banklar bir necha hafta ichida siyosat yo‘nalishini sezilarli darajada 
o‘zgartirdilar, stavkalarni oshirishga tayyorlikdan, stavkalarni oshirishda pauza qilish yoki 
bozorlarni qo‘llab-quvvatlash uchun yangi dasturlar. 
Bularning barchasi deflyatsiyaning (tovar va xizmatlar narxining barqaror pasayishi) eng 
yirik mamlakatlar iqtisodiyotini qamrab olishining oldini olish uchun qilingan, bu esa 
keyinchalik iqtisodiy tushkunlikka olib kelishi mumkin. 
Nima uchun deflyatsiya yomon?
Tovarlarning haddan tashqari arzonlashishi moliyaviy 
taqchillikka, iqtisodiyotda zarur mablag‘larning etishmasligiga va respublika byudjetidagi 
teshiklarga olib keladi. Ma’lum bo‘lishicha, mamlakatda nafaqat taraqqiyot, balki hayotiy 
xarajatlarni qoplash uchun ham mablag‘ etishmayapti. 
2.
Fundamental tahlil usullari. 
 Taqqoslash. 
Iqtisodiy ko‘rsatkichlar e’lon qilingandan so‘ng, treyderlar bir zumda 
ma’lumotlar kutilganidan qanchalik farq qilishiga munosabat bildira boshlaydi va milliy 
valyuta kuchli tebranishlarni boshdan kechirmoqda.
Bu erda fundamental tahlilning eng keng 
tarqalgan usuli qo‘llanilishi mumkin. Agar chop etilgan ma’lumotlar jahon agentliklari 
tomonidan bashorat qilinganidan keskin farq qilsa, treyderlar yashin tezligida harakat qilishadi.


31 
Haqiqiy qiymat prognozdan qanchalik farq qilsa, reaktsiya Shuinchalik shiddatli bo‘ladi: 
masalan, yopilish pozitsiyalari to‘lqini keladi yoki aksincha, hamma uchun aniq bo‘lib 
tuyulgan yo‘nalishda tranzaktsiyalarning ommaviy ochilishi boshlanadi. 
 Mavsumiylik. 
Bu omil deyarli barcha bozorlarning aktivlariga, ayniqsa fond bozoriga ta’sir 
qiladi. Qimmatli qog‘ozlar bo‘lsa, nafaqat kompaniyalarning choraklik hisobot davri, balki 
"mavsumda" va "mavsumdan tashqari" sotuvlar hajmi ham muhimdir.
Shuinday qilib, ba’zi kompaniyalar yozda ko‘proq daromad olishadi, boshqalari esa 
qishda sanoatga qarab. Bu to‘langan dividendlar miqdoriga, aksiyalar qiymatiga 
(o‘zgaruvchanlik) va investorlarning ularga bo‘lgan qiziqishiga (likvidlik) ta’sir qiladi. 
Mavsumiy omillar muhim rol o‘ynagan hollarda uni bartaraf etishning turli usullari 
qo‘llanilgan.
Kompaniyaning sotuv ko‘rsatkichlari va mamlakat bo‘yicha qator makroiqtisodiy 
ma’lumotlar nafaqat o‘tgan chorak bilan, balki o‘tgan yilning Shui choragi bilan ham 
taqqoslanadi. Bundan tashqari, makroiqtisodiyot uchun milliy agentliklar ma’lumotlarning 
o‘sha oy yoki chorak uchun normadan qanchalik og‘ishini tuShuinish orqali tuzatishga imkon 
beruvchi "mavsumiy tuzatish" usullaridan foydalanadilar. 
Bundan tashqari, Rojdestvo hafta oxiri oldidan fond birjalari investorlarning 
pozitsiyalarini yopadi. Buni hisobga olish kerak, chunki past volatillik bozorida bunday 
harakat tirnoqlarning keskin sakrashiga olib kelishi mumkin.
Yilning bir yoki boshqa vaqtida o‘zini qanday tutish kerakligini aniqroq tuShuinish uchun, 
albatta, fundamental tahlilning boshqa usullaridan ham foydalanish kerak. Albatta, sotib olish 
yoki sotish to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun bir mavsumiylik etarli emas. 
Boshqa toifadagi aktivlarda ham ‘Shuinday: valyutalardan tortib to tovargacha. Misol 
uchun, Amerikada yillik yomg‘irli mavsum birdan cho‘zilib ketdi. Endi u paxta hosilini yo‘q 
qilishga qodir: mavjud partiyaning hajmi rejalashtirilganidan kamroq bo‘ladi va uning narxi 
osmonga ko‘tariladi. Ma’lum bo‘lishicha, bunday omillarni kuzatib, o‘z vaqtida tahlillar 
o‘tkazish orqali paxta fyucherslari narxini oldindan aytish mumkin. 
 Deduksiya va induksiya.
Induksiyadan foydalanib, treyder o‘zi o‘qigan turli xil 
ko‘rsatkichlar va yangiliklarning ko‘rsatkichlarini to‘playdi va ularga asoslanib, kelajakda narx 
qanday o‘zgarishini taxmin qilishga harakat qiladi. Moliyaviy tahlilchilar ‘Shuinday ishlaydi.
Chegirma faqat trend savdosiga tegishli va ko‘pincha aktsiyalarning fundamental tahliliga 
kiritiladi. Uning mohiyati umumiydan xususiyga xulosa chiqarishdir. Ko‘pincha analizatorning 
o‘ziga bo‘lgan ishonchiga xatolik keltiradigan juda murakkab texnika, ammo uning yordami 
bilan, masalan, evrozonaning yaxlitligi atrofida tashvish kuchayganda, EUR USD bilan nima 
qilish kerakligini tushuinishingiz mumkin.
 Korrelyatsiya
. Aksincha, bu texnik bilan bog‘liq holda fundamental tahlilning qo‘shma 
usuli. Korrelyatsiyaning mohiyati Shuindan iboratki, bir aktivning narxi ko‘tarilganda, qaram 
bo‘lgan boshqa aktivning narxi taxminan bir xil tarzda ko‘tarilishi yoki tushishi mumkin. 
Ilgari, bularning barchasi qo‘lda hisoblab chiqilgan, bu mashaqqatli va noaniq edi.


32 
Endi savdo platformalarida Over Line Chart va Indocorrelation kabi korrelyatsiya 
ko‘rsatkichlaridan foydalanishingiz mumkin. Fx Timedagi boshqa maqolalarda ular haqida 
ko‘proq ma’lumot beramiz. 
 Guruhlash va umumlashtirish. 
Bu PRO darajasi. Aktivlar xulq-atvori va xususiyatlari 
bo‘yicha guruhlarga bo‘linganda, keyin ular bo‘yicha umumiy indeks hisoblanadi. ‘Shuinday 
qilib, fond bozorini tahlil qilganda, siz DOU JONES kabi o‘zingizning makroiqtisodiy 
ko‘rsatkichingizni yig‘ishingiz mumkin, bu ko‘k chip kompaniyalarining 30 ta aktsiyalarini 
o‘z ichiga oladi.
3.
Fundamental tahlilning tuzilishi. 
Qaysi aktiv bilan savdo qilishni rejalashtiryapmiz? Juftlikka qanday valyutalar kiritilgan 
(agar biz FOREX haqida gapiradigan bo‘lsak) yoki qaysi kompaniyalar indeksga kiritilgan 
(agar biz qimmatli qog‘ozlarning fundamental tahlili haqida gapiradigan bo‘lsak)?
Bitimlar qancha davom etadi? Misol uchun, agar siz kun davomida savdo qilishni 
istasangiz, unda kompaniyalarning yillik hisobotlarini solishtirish mantiqiy emas. Keling, 
yangiliklarni tomosha qilaylik. FEED DOW JONES, INVESTING, FX TEAM, TASS, 
INTERFAX, RBS, BLOMBERG, SNN - eng so‘nggi ma’lumotlarni olish uchun nima 
qulayligini tanlash mumkin. 
Biz sanoatning hozirgi holati haqida xulosa chiqaramiz va aktiv atrofidagi fonni his 
qilamiz. Axborot xabarlariga ko‘ra, masalan, neft yoki evroga nisbatan kayfiyat darajasini 
tuShuinish va bitimning yo‘nalishi (sotib olish-sotish) va aktivning jozibadorligi haqida xulosa 
chiqarish mumkin. Xo‘sh, Y’ani. agar Evrozonada muhim yangilik bo‘lmasa va neft rolikli 
qirg‘oqqa o‘xshab ketsa, ehtimol BRENTga e’tibor qaratish kerak. 
Savdo qilish uchun vaqtni tanlash.
Grafikda strategiyamizga mos vaqtni belgilash va 
darhol 
iqtisodiy kalendarni
ochish - bu fundamental tahlil uchun asosiy vositadir. Bizni 
qiziqtirgan mamlakat bo‘yicha qanday yangiliklar allaqachon e’lon qilinganini, yaqin 
kelajakda nima va ertaga nima chiqishini ko‘rishimiz mumkin.
Ko‘pincha yirik voqealar arafasida aktivlar prognoz qiymatlarini tirnoqlarga kiritadi. 
Bundan tashqari, milliy valyutalar yaqinlashib kelayotgan ma’lumotlarni kutgan holda 
"yashirishlari" mumkin. Katta rasmni tuShuinib, nima uchun jadvalda hamma narsa xuddi 
‘Shuinday sodir bo‘layotganini ko‘rasiz, aksincha emas 
Fundamental tahlil - u yoki bu darajada alohida mamlakatlar iqtisodiyotiga va 
butun jahon iqtisodiyotiga ta’sir etuvchi omillarni batafsil o‘rganishdir. Bu esa, o‘z 
navbatida, tovar, fond va valyuta aktivlari qiymatida namoyon bo‘ladi.
Muhim voqealar, vaziyatlar va ularning o‘zaro bog‘liqliklarini tahlil qilish jahon 
iqtisodiyoti, alohida bozorlar va ularning sub’ektlari uchun yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan 
oqibatlarni bashorat qilish, Shuiningdek, ularning qisqa va uzoq muddatli istiqbolda aktivlar 
kotirovkalariga ta’sirini baholash imkonini beradi. 


33 
4.
Valyuta qiymatiga ta’sir qiluvchi omillar: 
• 
iqtisodiy
- bu juda muhim bo‘lgan bir qator asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar va 
indekslarni o‘z ichiga oladi; 
• 
siyosiy
- bu valyuta kursining shakllanishiga juda kuchli ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan 
bir qator voqealar: parlament saylovlari, harbiy mojarolar, dunyodagi eng yirik banklardagi 
foiz stavkalarining o‘zgarishi va boshqalar bo‘lishi mumkin; 
• 
psixologik
- bu jihatlar avvalgilariga qaraganda narx dinamikasiga jiddiyroq ta’sir ko‘rsatadi. 
• 
favqulodda vaziyat
- bu global miqyosdagi turli hodisalarni o‘z ichiga oladi: urushlar, davlat 
to‘ntarishi, terrorchilik hujumlari va boshqa kutilmagan hodisalar. 
2. Yirik moliya institutlari: 
Federal zaxira tizimi; Angliya banki; Germaniya Bundesbanki; 
Markaziy Evropa banki; YAponiya banki; SHveytsariya Milliy banki; 
3. Quyidagi kabi tashkilotlar: 
AQSH g‘aznachiligi;
Germaniya Moliya vazirligi;
Buyuk 
Britaniya g‘aznachiligi;
Fransiya Moliya vazirligi.
FOREX bozoriga ta’sir qiluvchi iqtisodiy omillar: 
• yagona mamlakat iqtisodiyotining holati; 
• yirik kompaniyalarning biznes muzokaralari; 
• dunyo mamlakatlari markaziy banklari yig‘ilishi natijalari; 
• jahon pul-kredit siyosatidagi islohotlar; 
• savdo-iqtisodiy uyushmalar yig‘ilishlari, katta ettilik bo‘limlari; 
• davlat va Markaziy bank rahbarlari, iqtisodchi va tahlilchilarning bayonotlari; 
• muayyan valyutaga bog‘langan bozorlarning ta’siri; 
• Markaziy bankning valyuta intervensiyalari. 
5.
Fundamental tahlil bosqichlari: 
 Iqtisodiy vaziyatni tahlil qilish. 
Misol tariqasida biz eng likvid va ommabop EVR-USD 
valyuta juftligini ko‘rib chiqishni taklif qilamiz. Qoida tariqasida, bu odatda treyderlar 
tanishadigan birinchi moliyaviy vositadir.
Shuinday qilib, biz tahlilni - valyuta va fond bozorini - umumiy rasmdan 
boshlaymiz.
Evro hududi va Amerikada juftliklar va qimmatli qog‘ozlar o‘zgaruvchanligini 
saqlab qolish uchun har doim etarli yangiliklar mavjud. Xususan, 
EVR-USD eng kuchli ikki 
mintaqaning lakmus testi sifatida barcha savdo uslublari, Shui jumladan scalping va 
swing uchun juda mos keladi.
Agar siz EVR-USD bo‘yicha operatsiyalarni ochmoqchi bo‘lsangiz, EIB va FRSning pul-
kredit siyosati bo‘yicha qarorlariga e’tibor berishga to‘g‘ri keladi. Ikkala holatda ham 
rahbariyat har 6 haftada foiz stavkalarining o‘zgarishi to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun 
yig‘iladi, Shuiningdek, iqtisodiy hisob-kitoblardagi o‘zgarishlarni qayd etadi. 


34 
Markaziy banklar vakillarining rasmiy so‘zlarini eshitib, yangi kelganlarga aniq narsalar 
aytilgandek tuyulishi mumkin. Biroq, tajribali tahlilchilar bu erda regulyatorning oldingi 
bayonotlarini hozirgilari bilan taqqoslab, ushbu masala bo‘yicha tahliliy sharhlarni ishlab 
chiqib, inson tiliga "tarjimonlar" sifatida harakat qilishadi. 
 Sanoat va kompaniya tahlili. 
Ushbu bosqich fond bozorining fundamental tahliliga 
kiritilgan. Agar siz SFDlarni aktsiyalar bo‘yicha savdo qilmoqchi bo‘lsangiz, birinchi navbatda 
tanlangan kompaniya faoliyatini o‘rganishingizni tavsiya qilamiz.
Korporativ yangiliklarni, Shuiningdek, kompaniya faoliyat yuritadigan sohadagi 
voqealarni kuzatishni boshlang: bu farmatsevtika, IT, sanoat va boshqalar bo‘lishi mumkin. 
Qimmatli qog‘ozlarni fundamental tahlil qilishda asosiy ko‘rsatkichlar sifatida 
indekslardan foydalaniladi. 
DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE, NIKKEY225, 
S&P500
kabi mashhur ko‘rsatkichlar mintaqadagi taniqli kompaniyalarning aktsiyalarini o‘z 
ichiga oladi. Shuinday qilib, qaysi soha hozirda bozorda hukmronlik qilayotganini va bitimlar 
uchun eng jozibador ekanligini tuShuinish uchun tegishli indekslar stavkalarining o‘zgarishini 
kuzatish ham mantiqiydir. 
Savdo qilishdan oldin DIVIDEND taqvimini tekshirish - korporativ hisobot mavsumining 
boshlanishi va oxirini aniqlashga yordam beradi. Ushbu davrning deyarli har bir kuni ma’lum 
kompaniyalar haqidagi yangiliklarga to‘la. Ular e’lon qiladigan ma’lumotlar bozordagi 
aktsiyalarning qiymatiga ham, ular o‘z ichiga olgan indekslarning kotirovkalariga ham ta’sir 
qiladi. 
 Qimmatli qog‘ozlar qiymatini tahlil qilish. 
Biz MICROSOFT misolida fond bozorining 
fundamental tahlilining bu jihatini ko‘rsatamiz. Jamoat mulkida topish mumkin bo‘lgan 
moliyaviy ko‘rsatkichlarga ko‘ra, bu bozordagi eng barqaror va boy kompaniyalardan biri.
Moliyaviy resurslar jami va operatsion daromadlarning o‘sish grafiklarini, Shuiningdek, 
koronavirus fonida ularning juda ozgina pasayishini ko‘rishimiz mumkin. Bularning barchasi 
kompaniya va uning aktsiyalarining barqarorligi foydasiga gapiradi.
Tarixiy jadvallar va jadvallardan ko‘rinib turibdiki, MICROSOFT qimmatli qog‘ozlari 
ham 2019 yil davomida global o‘sish tendentsiyasini ko‘rsatib, kompaniyaning bozor 
kapitallaShuivini 1 trillion dollarga yaqinlashtirdi. Bir kun, hafta yoki hatto oy ichida qimmatli 
qog‘ozlar kotirovkalari ham y’qoriga, ham pastga o‘zgarishi mumkin. Bu vaziyat 
ma’lumotlari, hisobotlar, yangiliklar va umuman mamlakatning iqtisodiy holatini nashr etishga 
bog‘liq. 
Biroq, fundamental tahlil omillari - daromadlarning o‘sishi, soliqlarni qisqartirish va 
umuman iqtisodiyotning kuchli o‘sishi - umuman bozor va xususan MICROSOFT 
kapitallashuivi foydasiga o‘ynadi. 
6.
Asosiy ma’lumotlar manbalari: 
 Moliyaviy tahlil va yangiliklar. 
Avvalo, fond bozorining qaysi voqealarini va valyuta 
bozorining qaysi voqealarini kuzatishingiz kerakligini aniqlang.


35 
Misol uchun, AQSH haqidagi har bir yangilik ham dollarga ta’sir qilmaydi, xuddi Apple 
haqidagi har bir yangilik birja kotirovkalariga "ko‘milgan" emas. Xo‘sh, nega qimmatli vaqtni 
behuda sarflash va barcha sharhlarni ketma-ket o‘qish kerak?
Xuddi Shui narsa indekslarga ham tegishli: birinchidan, siz tanlagan ko‘rsatkichga fond 
bozorining qaysi sektoridagi kompaniyalarning qaysi aktsiyalari kiritilganligini aniqlang. Agar 
qimmatli qog‘ozlar sanoat (masalan, farmatsevtika, energetika yoki sanoat kompaniyalari) 
bo‘yicha tanlansa, tahlilchilarning sharhlarida, xususan, ushbu sohadagi vaziyatning o‘zgarishi 
bo‘yicha sharhlarni qidirish kerak. 
FX TEAM
veb-saytida va to‘g‘ridan-to‘g‘ri savdo platformangizda narxlar jadvalidagi 
o‘zgarishlarga ta’sir qiladigan yangiliklarni topishingiz mumkin. Ko‘pincha, u axborot 
agentliklarining xabarlarini o‘z ichiga oladi va unga Dividend taqvimi ham kiritilishi mumkin. 
Unda kompaniyalar o‘z aktsiyalari egasiga hisoblangan daromadlarni to‘lash sanalari 
ko‘rsatilgan. 
 Markaziy bank stavkalari. 
FOREXda fundamental tahlillarni o‘tkazayotganda, EIB va 
FRTning pul-kredit siyosati qarorlariga e’tibor berishni unutmaylik. Ikkala holatda ham 
rahbariyat har 6 haftada foiz stavkalaridagi o‘zgarishlarni muhokama qilish uchun yig‘iladi, 
Shuiningdek, iqtisodiy hisob-kitoblardagi o‘zgarishlarni qayd etadi.
Qoida tariqasida, rasmiy so‘zlar juda "tekislangan" va "taroqlangan". 
Yangi 
boshlanuvchiga aniq narsalar aytilgandek tuyulishi mumkin, ammo tajribali kuzatuvchilar 
sharhlardagi oldingi parchalarni hozirgilari bilan taqqoslab, inson tiliga "tarjimon" sifatida 
harakat qilishadi.
Markaziy banklar rahbarlarining qaror e’lon qilinganidan keyin qisqa vaqt o‘tmay bo‘lib 
o‘tadigan matbuot anjumanidagi izohlari valyutalar uchun o‘zgaruvchanlikning muhim manbai 
hisoblanadi. Ularda jurnalistlar o‘z fikr-mulohazalariga aniqlik kiritish va kelgusidagi 
qadamlar haqida maslahatlar olish maqsadida savollar berishadi. Masalan, Evropa Markaziy 
banki ham ‘Shuinday qiladi; 2019 yildan boshlab, Fed ham stavka bo‘yicha qaror e’lon 
qilinganidan keyin 30 daqiqadan so‘ng nutqlarni tashkil qila boshladi. 
Bozorlar kutilgan o‘zgarishlarga munosabat bildiradi va Shuining uchun eng nozik 
ma’lumotlar odatda sharhlar va tuShuintirishlarda mavjud. Markaziy banklar ushbu siyosatni 
"kutishlarni boshqarish" deb atashadi. So‘nggi yillarda ular bozor bilan ushbu o‘zaro aloqani 
sezilarli darajada yaxshilashga harakat qilishdi. 
Fundamental tahlillarni o‘tkazishda markaziy banklarning rasmiy veb-saytlarida mavjud 
bo‘lgan chiqishlarning jonli efirlarini tomosha qilishingizni tavsiya qilamiz. Shui bilan birga, 
regulyator vakillarining u yoki bu bayonoti milliy valyuta bilan juftlik kurslarining xatti-
harakatlariga qanday ta’sir qilishini kuzatib borish, naqshlarni real vaqtda ko‘rishni boshlash - 
bu bozorni butunlay yangi, chuqurroq tuShuinishdir. 
Evropa Markaziy banki bir emas, uchta foiz stavkasini belgilashini kam savdogar 
biladi. Bu jarayon ko‘p qirrali bo‘lib, milliy iqtisodiyotning turli sohalariga ta’sir qiladi.


36 
Shuini ham bilish kerakki, 
EIB
inflyatsiyani har oy chiqariladigan (oyning oxirgi ish 
kunidagi dastlabki hisob-kitob va keyingi oyning o‘rtalarida yakuniy baholash) 
muvofiqlashtirilgan iste’mol narxlari indeksi asosida nazorat qiladi.
Prognozlardan sezilarli og‘ishlar kamdan-kam hollarda sodir bo‘ladi, lekin ular sodir 
bo‘lganda, ular 
FOREX
bozorining barcha valyutalari bilan juftlikda evro kursida kuchli 
o‘zgarishlarga olib keladi. 
Shuini ham unutmaslik kerakki, 
AQSH FRT
foiz stavkalari va pul-kredit siyosatini 
nafaqat o‘z mamlakati, balki jahon zaxira valyutasi (demak, dunyoning mutlaq ko‘pchiligi) 
uchun ham belgilaydi. Bunda nafaqat mahalliy, balki global iqtisodiyot ham hisobga olinadi. 
 Iqtisodiy kalendar.
FOREX
tahlili odatda Iqtisodiy kalendar yangiliklarini 
tekshirishdan boshlanadi.
Bu treyder-tahlilchining asosiy vositasi.
FX TEAM
veb-saytida Iqtisodiy kalendarni ochib, ma’lumotlar jadvalini ko‘ramiz: ayni 
paytda haqiqiy qiymat e’lon qilinadi, u darhol eng o‘ng ustunda paydo bo‘ladi. Shuiningdek, u 
nashr etilgan vaqtni, indikatorning nomini, uning tavsifini (nomni bosganingizda paydo 
bo‘ladi), oldingi va prognoz qiymatini ko‘rsatadi.
Xo‘sh, iqtisodiy ko‘rsatkichning chiqarilishi narxning o‘zgarishiga qanday sabab 
bo‘ladi?
Bu savolga javob berish uchun 
AQSH
ning qishloq xo‘jaligidan tashqari ish haqi 
to‘g‘risidagi ma’lumotlarini misol qilib olaylik. Bu o‘tgan oy davomida qishloq xo‘jaligi 
xodimlaridan tashqari ish o‘rinlari sonidagi o‘zgarishlarni aks ettiruvchi oylik hisobot. 
Nisbatan y’qori qiymatlar 
AQSH
dollari uchun ijobiy deb hisoblanadi, bu esa valyuta 
kursining ko‘tarilishiga olib keladi (ko‘proq ish o‘rinlari - aholi uchun ko‘proq pul - y’qori 
xarid qobiliyati - kuchli iqtisodiyot - investitsiyalar uchun jozibador).
Ammo prognozdan past bo‘lgan ma’lumotlar odatda 
AQSH
dollarining pasayishiga olib 
keladi. Qoida tariqasida, makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar bitta aktivga emas, balki bir vaqtning 
o‘zida bir nechta aktivlarga ta’sir qiladi.
 Kompaniyalarning moliyaviy va buxgalteriya hisobotlari. 
Biz qimmatli qog‘ozlarning 
fundamental tahlilini o‘rganishni davom ettirmoqdamiz. Agar taniqli kompaniya chorakda 
yomon ishlasa va kutilganidan kamroq foyda olsa, bu investorlarni xafa qiladi, uning 
aktsiyalari endi u qadar jozibador bo‘lmaydi, ular sota boshlaydi va ularning narxi tushadi.
Shuining uchun, masalan, hisobot mavsumlari Amerikada muhim iqtisodiy voqeadir. 
Kompaniya Amerika sessiyasidan oldin ham, undan keyin ham hisobot berishi mumkin. 
Shuinga ko‘ra, agar ular keyinroq hisobot berishsa, ertasi kunning premarketida bozorning 
kecha olingan ma’lumotlarga qanday munosabatda bo‘lishini ko‘rish mumkin bo‘ladi.
Qimmatli qog‘ozlar bozori ochilishidan oldin hisobotning e’lon qilinishi savdoning 
birinchi daqiqalarida kotirovkalar bo‘shlig‘iga (bo‘shliqqa) olib kelishi mumkin. YOki 
kompaniya hech qanday "ajoyib" natijalarni (ijobiy va salbiy ma’noda) ko‘rsatmagan bo‘lsa, u 
e’tibordan chetda qolishi mumkin. Shuiningdek, aktsiyalarni sotishga qaror qilishdan oldin, 
Dividendlar taqvimini ochib, qaysi kompaniya aktsiyadorlarga hisobot berishini va bugungi 
kunda foizlarni to‘lashini tekshirishni tavsiya qilamiz. 


37 
Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar. 
Mana eng muhim iqtisodiy ko‘rsatkichlarga misollar (ular 
taqvimda uchta to‘ldirilgan yulduz ko‘rinishidagi belgiga ega):
 Markaziy bankning foiz stavkasi bo‘yicha qarori; 
 Dehqonchilikdan tashqari ish haqi (NFP); 
 Ishsizlik darajasi; 
 Iste’mol narxlari indeksi; 
 YAlpi ichki mahsulot (YAIM).
FX TEAM Iqtisodiy taqvimdagi yangiliklar quyidagi 
toifalardan biriga tushishi mumkin: O‘sish, Inflyatsiya, Bandlik, Markaziy banklar, 
Obligatsiyalar, Ko‘chmas mulk, Iste’molchilar, Biznes, Nutqlar/nashrlar. 
Shuiningdek, bu 
hodisalarning barchasini uch turga bo‘lish mumkin:
 etakchi ko‘rsatkichlar; 
 kechikish ko‘rsatkichlari; 
 Mos keladigan ko‘rsatkichlar; 
1. Etakchi ko‘rsatkichlar. 
Bunday ko‘rsatkichlar mamlakat iqtisodiyotidagi kelajakdagi 
o‘zgarishlarni bashorat qilishga yordam beradi: ularning qiymatlaridagi o‘zgarishlar yaqin 
orada boshqa tarmoqlarda ham xuddi ‘Shuinday salbiy (yoki ijobiy) ta’sirni ko‘rishimizdan 
ogohlantiradi.
Ushbu toifaga asoslanib, masalan, yaqinlashib kelayotgan retsessiyani bashorat qilish 
imkonini beruvchi tahlil usuli quriladi. U markaziy banklar rahbarlari tomonidan rivojlanish 
vektorini oldindan belgilab, pul-kredit siyosatini to‘g‘irlashda qo‘llaniladi. Bu erda stavkalar 
ko‘tariladi yoki tushadi. Xuddi Shui ma’lumotlar xususiy treyderlar tomonidan o‘z 
strategiyalarini tezda sozlash uchun ishlatiladi. Ushbu turdagi ko‘rsatkichlarga quyidagilar 
kiradi: 
 Qurilish ruxsatnomalarini olish. 
Qanchalik ko‘p ruxsatnomalar berilsa, qurilish va boshqa 
tegishli sohalarning istiqbollari Shuinchalik yorqinroq bo‘ladi. Ko‘rsatkichning o‘sishi 
ishsizlik darajasining kelajakda pasayishini, Shuiningdek, ipoteka kreditlash hajmining 
oshishini ko‘rsatadi. 
 Iste’molchilarning ishonch indeksi. 
Umuman olganda, bu mamlakat fuqarolari pul 
sarflashga tayyormi yoki yo‘qligini ko‘rsatadi; uning yordami bilan bandlik sohasidagi 
vaziyatni va iqtisodiyotning umumiy holatini ishlab chiqarish istiqbollarigacha aniqlaydi. 
 Ishsizlik nafaqalari uchun dastlabki da’volar.
Ko‘proq yoki kamroq ishsizlar ma’lum bir 
davr ichida bo‘ldi; oxir-oqibat, bu 
YAIM, to‘langan soliqlar, xaridlar narxi
va boshqalar 
kechikish ko‘rsatkichlariga ta’sir qiladi. 
2. Kechikish ko‘rsatkichlar.
Etakchi chora-tadbirlardan farqli o‘laroq, ular iqtisodiyotda vaqt 
o‘tishi bilan sodir bo‘lgan o‘zgarishlarni aks ettiradi.


38 
Savdogarlar bozor tendentsiyalarining kuchini tasdiqlash uchun ushbu 
ko‘rsatkichlar bilan ishlash usullaridan foydalanadilar: 
iqtisodiyot allaqachon ma’lum bir 
yo‘nalishda harakatlana boshlaganligi sababli, siz umumiy tendentsiya bo‘yicha o‘rta muddatli 
va uzoq muddatli bitimlarni ochishingiz mumkinligini anglatadi: 
 Ishsizlik darajasi.
Hozirda mamlakatda qancha ishsizlar borligini ko‘rsatadi. 
 Iste’mol narxlari indeksi. 
Vaqt o‘tishi bilan iste’mol savati narxi qanday o‘zgarishini 
ko‘rsatadi. 
 Savdo balansi.
Muayyan vaqt ichida eksport va import qilinadigan tovarlar qiymatining 
nisbati. 
2. Mos keladigan ko‘rsatkichlar. 
Ushbu turdagi ko‘rsatkich mamlakatning hozirgi iqtisodiy 
holati haqida muhim ma’lumotlarni taqdim etadi. Mos keladigan ko‘rsatkichlar treyderlarga 
joriy bozor tendentsiyalarini batafsil taqsimlash imkonini beradi, bu ularga strategiyasini 
rivojlanayotgan tendentsiyaga moslashtirishga imkon beradi. 
Ushbu ma’lumotlar orasida: 
 Shaxsiy daromad.
Jismoniy shaxsning barcha manbalardan oladigan daromadlari 
yig‘indisi. 
 Chakana savdo.
CHakana savdodagi o‘zgarishlarni aks ettiradi. 
 Yalpi ichki mahsulot, YaIM.
Bir yil yoki chorakda mamlakatda ishlab chiqarilgan barcha 
tovar va xizmatlarning qiymati. 
Fors-major holatlari: 
 Harbiy mojarolar. 
Harbiy to‘qnaShuivda ishtirok etayotgan davlatlar qurollanishni 
moliyalashtirishi, yo‘qotishlarni boshqarishi va hatto ularning oldini olishi, Shuiningdek, 
qo‘rquv va tartibsizlik hukmron bo‘lgan omma ongini nazorat qilishi kerak. Bularning 
barchasi, albatta, iqtisodiyotni beqarorlashtiradi.
Binobarin, uzoq davom etgan qarama-
qarshilik bozorning sezilarli o‘zgaruvchanligiga olib kelishi va urushayotgan mamlakatlar 
milliy valyutalarining qadrsizlanishiga olib kelishi mumkin.
 Tabiiy ofatlar va tabiiy ofatlar.
Tabiiy ofatlarga suv toshqinlari, zilzilalar, bo‘ronlar va 
tsunami kabi ekstremal ob-havo hodisalari kiradi. Ommaviy qurbonlar, infratuzilmaga zarar 
etkazilishi va umumiy qo‘rquv hissi mamlakat iqtisodiyotiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin, 
ayniqsa hukumat rekonstruksiya uchun katta miqdorda byudjet ajratishi kerak bo‘ladi. 
Natijada milliy valyuta muqarrar ravishda zaiflashadi. ‘Shuinday qilib, masalan, YAngi 
Zelandiya dollari 2013-yil 16-avgustdagi zilziladan so‘ng ikki hafta ichida 5 foizga yo‘qotdi va 
vayronagarchilik darajasi haqidagi ma’lumotlar paydo bo‘lishi bilan pasaydi.
YApon ienasi, aksincha, 2011 yil 15 000 kishining o‘limiga, minglab yarador va bedarak 
yo‘qolishiga olib kelgan 2011 yildagi halokatli zilzila va tsunamidan so‘ng, iena AQSH 
dollariga nisbatan 7 foizga ko‘tarildi. YAponiya bu harakatni to‘xtatish uchun intervensiyalar 
bilan bozorga kirdi. 


39 
 Siyosiy beqarorlik.
Boshqa muhim voqealar qatoriga turg‘unlik e’lonlari, uchrashuivlardan 
so‘ng siyosatchilarning izohlari, kutilmagan boshqaruv qarorlari, janjallar, sanksiyalar, 
qarama-qarshiliklar, mamlakatlar rahbarlari o‘rtasidagi muzokaralar natijalari, iqtisodiy 
forumlardagi muhokamalar va davlatning xususiy kompaniyalardagi ulushlar shaklida 
to‘satdan ishtirok etishi kiradi: a inqiroz va inqirozdan keyingi davrda zaxiralarni fundamental 
tahlil qilishda hisobga olinishi kerak bo‘lgan iqtisodiyotni tejashning mumkin bo‘lgan usuli.
Saylovlar va hukumat kursining o‘zgarishi xavfi ham siyosiy beqarorlik sifatida qabul 
qilinadi, bu esa valyuta kursini ham, mamlakat fond bozorlarini ham istiqbol aniqlanmaguncha 
beqarorlashtirishi mumkin. 
7.
FOREX bozorining fundamental tahlili. 
 Siyosiy omillar. 
Bu toifadagi eng yorqin voqea, albatta, Prezident yoki hukmron 
partiyaning saylovidir. Bu omillar, qoida tariqasida, milliy valyuta kursining tebranishlarini 
kuchaytiradi (o‘zgaruvchanlikni oshiradi). Agar bo‘lajak saylovlar hukumat o‘zgarishiga olib 
kelishi ehtimoli etarlicha y’qori bo‘lsa, siyosiy beqarorlik qadrsizlanishga olib keladi.
 Iqtisodiy omillar. 
Valyutalar, qimmatli qog‘ozlar, indekslar yoki boshqa moliyaviy 
vositalar bilan savdo qilyapsizmi, muhim emas, avvalo tanlangan aktiv tegishli bo‘lgan 
mamlakatdagi vaziyat haqida to‘liq tuShuinchaga ega bo‘lish muhimdir. Xususan, milliy 
iqtisodiyotga qanday kuchlar ta’sir qilishini va birinchi navbatda qanday turdagi yangiliklarni 
kuzatish kerakligini tuShuinishingiz kerak.
FX TEAM
veb-saytida Iqtisodiy kalendarni oching va ikki yoki uch yulduzli yangiliklarni 
qidiring. Bular statistik ma’lumotlarning nashrlari bo‘lib, ular e’lon qilingan mamlakatlarning 
valyutalariga eng kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Savdoni boshlashdan oldin, sizning savdongiz 
bozorda bo‘lganda, hech qanday voqea nashr etilmasligiga ishonch hosil qilishingiz kerak. 
Agar siz yangiliklar bo‘yicha savdo strategiyasining tarafdori bo‘lsangiz, siz - aksincha, 
tegishli savdolarni ochish uchun ma’lumotlarning chiqarilish vaqtini bilish juda zarur bo‘ladi. 
8.
Fundamental tahlilning ijobiy va salbiy tomonlari. 
Afzalliklari: 
 Butun iqtisodiy manzarani ko‘rish qobiliyati (boshqa hech qanday tahlil turi buni bermaydi); 
 Bozor harakatlarini tuShuinish va bashorat qilish qobiliyati (faqat texnik tahlil ko‘rsatadi, 
fundamental tahlil esa tuShuintiradi); 
 Iqtisodiyot yoki muayyan sanoat/aktivlar sinfi istiqbollarini baholash qobiliyati. 
Kamchiliklari: 
 Ta’sir etuvchi o‘zgaruvchilar juda ko‘p. 
 Doimiy ravishda yangiliklarni kuzatib borish, hamma narsadan xabardor bo‘lish va iqtisodiy 
taqvimdagi voqealarni o‘tkazib yubormaslik zarurati (busiz tahlil qilish mumkin emas). 
 Ayni paytda diagrammaga alohida e’tibor qaratish uchun asosiy tahlil boshqa turlar bilan 
birlashtirilishi kerak. Texnik yordam qutqarish uchun hayqiriq tahlili va Narx Harakat 
(naqshlar) keladi. 


40 
Fundamental tahlil nima? Fundamental tahlilning mohiyati aktivning kelajakdagi 
qiymatini bashorat qilish uchun bozor yangiliklari va hissiyotlaridan foydalanishdir. 
Nima uchun fundamental tahlillar 
bozor tabiatan juda "asosiy"
bozorlarda savdo qilish 
uchun yangiliklardan foydalanishga kelsak? 
Global landshaftga nazar tashlaydigan bo‘lsak, jahon iqtisodiyoti va siyosatining asosiy 
o‘yinchilari sifatida qaraladigan davlatlar bor. Boshqa mamlakatlarning iqtisodlari ushbu 
mamlakatlarning 
ko‘rsatkichlariga 
bog‘liq. 
Masalan, 
1944 
yilgi 
Bretton-Vuds 
konferensiyasidan so‘ng AQSH asosiy global o‘yinchiga aylandi, chunki Ikkinchi Jahon 
urushida bo‘yniga chuqur tushgan boshqa davlatlar vaziyat tufayli o‘z valyutalari va 
iqtisodlarini AQSH dollari qiymatiga bog‘lashga majbur bo‘lishdi.
O‘shandan beri AQSH dollari xalqaro savdoni amalga oshiradigan standart valyuta bo‘lib 
kelgan. Dunyoning ko‘plab davlatlari omon qolish uchun AQSH savdosi va yordamiga 
bog‘liq. Xitoy ham xuddi ‘Shuinday rolni o‘z zimmasiga oldi va uning keng sanoatlaShuivi 
neft kabi ba’zi aktivlarga katta talab qo‘ydi. Afrikadagi ko‘plab davlatlar ko‘p narsada Xitoyga 
qaram. Evropada Germaniya eng kuchli iqtisodga ega va asosan evrozonadagi muammoli 
mamlakatlarga yordam paketlari haqida gap ketmoqda. 
Endi bozorda biz oldingi paragrafda tuShuintirgan o‘zaro ta’sirlar natijasida jahon 
iqtisodiyotiga ta’sir ko‘rsatadigan asosiy iqtisodiy va siyosiy voqealarga oid davriy ravishda 
dasturlashtirilgan e’lonlar mavjud.
Bozorlar ushbu e’lonlarni juda diqqat bilan kuzatib boradilar, chunki ular istalgan vaqtda 
jahon iqtisodiyotining kelajagiga ta’sir qiladi. E’lon natijalariga ko‘ra, bozorlar e’lon 
qilayotgan mamlakat iqtisodiyoti va valyutasiga ijobiy yoki salbiy munosabatda bo‘lishi 
mumkin. Bu, o‘z navbatida, iqtisodiyoti ushbu asosiy o‘yinchilarning faoliyati bilan bog‘liq 
bo‘lgan boshqa mamlakatlardagi treyderlarning kayfiyati va dunyoqarashiga multiplikativ 
ta’sir ko‘rsatadi.
Bozor tarafkashligi shakllangandan so‘ng, treyderlar ob’ektivlik asosida aktivlarni 
sotadilar va aktivni ko‘proq sotib olishlari yoki sotishlari va xavfsizroq investitsiyalarga 
o‘tishlari mumkin.
Shuining uchun ham yangilik juda chuqur ma’noga ega
bozorga ta’siri
. YAngiliklar 
insonning his-tuyg‘ulariga tegadi va odamlar hissiyotga berilsa, hamma narsa sodir bo‘lishi 
mumkin. Yangilik e’lonlarini jahon iqtisodiyotiga global ta’sir darajasi va aktivlarning 
kayfiyati asosida past ta’sirli, o‘rta ta’sirli va y’qori ta’sirli yangiliklarga bo‘lish mumkin. 
Bozor ishtirokchilari y’qori ta’sirli yangiliklarga ko‘proq e’tibor berishadi. Kam ta’sirli 
yangiliklar hukmron iqtisodiy omillarga qarab y’qori ta’sirli yangiliklarga o‘tishi mumkin.
Shuining uchun uy-joy ma’lumotlari va evrozona iqtisodiyotlarining YAIM ko‘rsatkichlari 
yoqadi.
Ispaniya, Portugaliya, Irlandiya, Gretsiya va Italiya 
bir necha yil oldin bozorlarga 
deyarli ta’sir ko‘rsatmagan, hozirda bozorning asosiy harakatlantiruvchisi hisoblanadi, chunki 
iqtisodiy dinamika o‘zgardi va bu ma’lumotlar AQSH va evropaning sog‘lig‘ini baholashda 
juda muhim bo‘ldi. 


41 
Yangiliklarni kuzatuvchi treyderlar quyidagi yangiliklarga e’tibor berishadi:
1.
Bandlik ma’lumotlari: ishsizlik da’volari va AQSH qishloq xo‘jaligidan tashqari ish haqi 
to‘g‘risidagi ma’lumotlar (bu erda ikkilik savdo qo‘llanmasiga qarang). 
2.
Ishlab chiqarish bo‘yicha ma’lumotlar. 
3.
YAlpi ichki mahsulot (YAIM). 
4.
Iste’molchi hissiyotlari va chakana savdo hisobotlari. Iste’molchi kayfiyatini 
o‘lchaydigan har qanday narsa endi moliyaviy bozorlar tomonidan iqtisodiyotning 
sog‘lig‘ini tanlashda foydalaniladigan asosiy matritsa hisoblanadi. 
5.
Ba’zi bir mamlakatga oid hisobotlar, masalan ADP bandligini o‘zgartirish AQSHda. 
Fundamental tahlilning tarkibiy qismlari. Savdoni tahlil qilishda asosan, treyderlar 
quyidagilarga qarashadi: 

Konsensus/Kutilayotgan raqam: etakchi iqtisodchilar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rov ular 
yangilik mos kelishini kutayotgan o‘rtacha ko‘rsatkichni beradi. 

Haqiqiy raqam: Bu axborot relizidagi raqam. 

Og‘ish: bu konsensus ko‘rsatkichi va haqiqiy ko‘rsatkich o‘rtasidagi farq. 
Bozorlarda savdo qilish uchun yangiliklardan foydalanganda, treyderlar bunga qaraydilar. 
The 
og‘ish juda muhimdir
.
Bozor hayratlanarliligi (teskari yoki pasayish kutilganidan ancha y’qori og‘ish) yaxshi, 
sotiladigan signalni beradi. Og‘ishning sotilishi mumkinmi yoki yo‘qligini aniqlash uchun 
og‘ishni o‘lchash usullari mavjud. Umuman olganda, og‘ish mezoniga kutilgan ko‘rsatkich va 
oldingi raqamni solishtirish orqali erishiladi.
Farq endi y’qoriga va pastga qarab mezon bo‘lib xizmat qiladi va og‘ish etalondan 
qanchalik y’qori yoki pastroq bo‘lishiga qarab, bozor Shuinga mos ravishda javob beradi. 
YAngiliklardan foydalanish ikkilik optsionlar bozorida savdo qilish treyder ma’lumotdan 
qanday foydalanishni xohlayotganiga bog‘liq bo‘ladi. Lekin bir narsa aniq: yangiliklar 
bozorlarni harakatga keltiradi va aynan mana Shui e
ng katta savdo imkoniyatlari

11. FOREX ko‘rsatkichlari (FOREX). 
Valyuta kurslaridagi farqdan pul ishlash imkoniyatiga ega bo‘lish uchun siz bozordagi 
bozor tebranishlarini oldindan bilib yoki ularga moslashadigan katta hajmdagi ma’lumotlarni 
tahlil qilishingiz kerak.
FOREX texnik ko‘rsatkichlari (FOREX) bu masalada treyderning yordamchisi sifatida 
ishlaydi. Ular bozorda sodir bo‘layotgan jarayonlarni tuShuinishga, ma’lum vaqt davomida 
valyutalarning xatti-harakatlarini to‘g‘ri va samarali prognoz qilish imkonini beradi. FOREX 
indikatorlari (FOREX) boshqa vositalar bilan ishlashda foydalidir. Masalan, aktsiyalar va 
boshqa CFD shartnomalari bilan operatsiyalarni amalga oshirishda.


42 
Bozor ko‘rsatkichlari savdogar tomonidan valyutani sotish yoki sotib olish to‘g‘risida 
qaror qabul qilish uchun o‘ziga xos asosdir. Texnik tahlil asoslariga ko‘ra, bozor ikki holatdan 
birida ifodalanishi mumkinligi ma’lum. Bu trend yoki tekislik. 
Shuinga asoslanib, FOREX 
ko‘rsatkichlari shartli ravishda ikki turga bo‘linadi:
 trend ko‘rsatkichlari pastga yoki y’qoriga yo‘nalish mavjudligini ko‘rsatadigan 
ko‘rsatkichlardir. 
 aniq tendentsiya bo‘lmaganda y’qori samaradorlikka ega bo‘lgan ossilatorlar. 
FOREXda ob’ektiv va sub’ektiv ko‘rsatkichlar mavjud. Oxirgi, psixologik xususiyatga 
ega bo‘lgan jarohatdagi ishtirokchilarning kayfiyatining ko‘rsatkichidir.
Pasayish yoki ko‘tarilish tendentsiyalari. 
METATRAYDER 4 yoki cTrader kabi zamonaviy savdo platformalari bozor 
ko‘rsatkichlari bilan ishlash uchun juda qulaydir. Ushbu terminallar o‘zlarining vertikal 
masshtablariga ega bo‘lgan diagrammalarni tuzish uchun alohida oyna bilan jihozlangan. 
Bundan tashqari, METATRAYDER 4 ham, TRAYDER ham ko‘rsatkichlarni to‘g‘ridan-
to‘g‘ri narxlar jadvalida joylashtirish imkonini beradi. 
Texnik FOREX indikatorlarini o‘rnatishda quyidagi parametrlarni o‘rnatishimiz 
mumkin: 
 elementlarning ranglari; 
 chiziq qalinligi; 
 ishlatiladigan belgilarning o‘lchamlari. 
Texnik ko‘rsatkichlarning barcha sozlamalarini o‘zgartirish mumkin. Buning uchun 
diagramma ustiga sichqonchaning o‘ng tugmasi bilan bosish va kontekst menyusidagi 
“Ko‘rsatkichlar ro‘yxati” menyu bandini tanlash, so‘ng “Ko‘rsatkichlar ro‘yxati” oynasida 
kerakli texnik ko‘rsatkichni tanlash va “Xususiyatlar” tugmasini bosish lozim. 


43 
Indikatorlar ro‘yxati 
Muayyan texnik ko‘rsatkichning kontekst menyusi kerakli texnik ko‘rsatkichning 
chizig‘ini, belgisini yoki gistogrammasini o‘ng tugmasini bosish orqali chaqiriladi. 
Indikatorni o‘chirish uchun diagramma yoki indikator kontekst menyularidan "Indikatorni 
o‘chirish" kontekst menyusi buyrug‘ini yoki "Indikator oynasini o‘chirish" buyrug‘ini 
bajaring. "Indikator oynasini o‘chirish" buyrug‘i texnik ko‘rsatkich oynasini yopadi. 
Texnik ko‘rsatkichning kontekst menyusi 
6.
Texnik indikatorlar 
Texnik indikatorlar — bu treyderning eng zarur vositasi bo‘lib, u valyuta bozorini 
texnik tahlil qilishni amalga oshirishga va uning dinamikasini oldindan bilishga yordam 
beradi. 
Indikatorlar bozorlarning faqat statistik ma’lumotlarini aks ettirgani uchun texnik 
indikatorlar deb ataladi. Forex indikatorlari savdo vositalarining kompaniyalarda tushgan 
pullar va daromad kabi asosiy ko‘rsatkichlarni kuzatib bormaydi.
Valyuta bozori indikatori savdolar hajmi va narxning qiymatiga asoslangan. Indikatorning 
holatini tahlil qilib, bozor qaysi tomonga borishini - joriy trendni o‘zgartirishi yoki saqlab 
qolishini aniqlash mumkin. Ishida texnik tahlildan foydalanuvchi treyderlar texnik indikatorlar 
yordamida pozitsiyalarning ochilishi yoki yopilishi to‘g‘risida qaror qabul qilishadi. 
Texnik indikatorlarning bir nechta turlari mavjud. 
1.Trend indikatorlar bozorda ma’lum savdo vositasi narxlarining harakatini tahlil qiladi.
Savdoda trend indikatorlardan foydalanib, ayni paytda turli xil taymfreymlarda narx qayoqqa 
tomon harakat qilishini bilibgina qolmay, balki joriy yo‘nalish qay darajada kuchli ekanini 
ham bilish mumkin.


44 
Trend indikatorlari universal hisoblanadi va istagan savdo strategiyasida foydalanish 
mumkin. Trend indikatorlari orasida 
trend chiziqlari indikatorlari
ham mavjud bo‘lib, ular 
olingan ma’lumotlar asosida trend chizig‘ini uzaytirishga intiladi, bu bilan bo‘lajak narx 
oldindan bashorat qilinadi. Biroq ko‘pincha bunday ma’lumotlar amalda tasdiqlanmaydi. 
2. Kanal indikatorlari narx kanallarida savdo qilishda foydalaniladi, uning bosh tamoyili 
qo‘llab-quvvatlash va qarshilik ko‘rsatish chizig‘ini yasash zarurligi hisoblanadi.
Kanal 
indikatorlaridan foydalanishda siz kanalning kengligini mustaqil belgilashingiz va u yasalishi 
kerak bo‘lgan dastlabki ma’lumotlarni tanlab olishingiz mumkin. 
3. Ossillyatorlar — bular Forex indikatorlari bo‘lib, ular fletda, uxlab yotgan bozorda 
yaxshigina pul ishlab topishga yordam beradi.
Ular yordamida grafikda yangi maksimumlar 
va minimumlarni aniqlash mumkin bo‘ladi — indikator-ossillyator narx o‘z yo‘nalishi qachon 
o‘zgarishini ko‘rsatadi. 
4. Oldindan xabar beruvchi indikatorlar bo‘lajak tendensiyalarni u yoki bu 
mamlakatning iqtisodiyotida haqiqiy namoyon bo‘lishigacha ko‘rsatadi. 
5. Volatillik indikatorlari Forex bozorining daromadliligini ko‘rsatadi. 
6. Skalping indikatorlari sof ko‘rinishda bozorda juda kamdan kam holatlarda 
foydalaniladi
. Skalpingning butun bir tizimi zarurdir, chunki bu indikatordan yakka tartibda 
foydalanishga nisbatan yaxshiroq natijalar beradi. 
7. Savdo hajmlari indikatori
u yoki bu bozor harakatining kuchini yoki kuchsizligini 
baholash imkoniyatini beradi, chunki narx o‘sganda yoki tushganda tasdiqlovchi omil 
vazifasini bajaradi. 
8. Divergentsiya indikatori
— bu texnik indikatorlar va narx grafigining o‘zi o‘rtasidagi 
ko‘rsatkichlar muvozanati buzilganda vujudga keladigan savdo signalidir. Bunday holat, 
indikator narxdagi maksimum yoki minimumning eng katta qiymatini qayd qilganda yuz 
beradi. Har qanday divergentsiya indikatori savdo terminali darchasida narxning indikator 
grafigidan jiddiy og‘ishini ko‘rsatadi. 
9. CSS indikatori
, yoki 
valyutalar kuchi indikatori
— bu valyutalarning bir-biriga nisbatan 
kuchini o‘lchashga imkon beruvchi vositadir. CSSning ko‘rsatishlarini hisoblash uchun texnik 
ma’lumotlardan foydalaniladi, bu esa bozordagi har qanday o‘zgarishga tez va dinamik tarzda 
aks ta’sir ko‘ratishga imkon beradi. 
Ochilish yoki yopilish signallarini ko‘rish uchun indikatorlar narxlar va moliya vositalari 
savdolari hajmlari grafiklariga qo‘yiladi. Indikator ko‘rsatgichlarini tahlil qilish zarur 
axborotni - kelgusida narxning o‘zgarishidan tortib, to maksimal aniq prognozgacha bo‘lgan 
zarur axborotni ta+DIm etadi. 
Texnik indikatorlar tarixi ularning asosiy turlarini farqlashga imkon beradi. Ertami 
yoki kechmi mazkur indikatorlar moliya bozorida pozitsiyalarni tahlil qilish uchun 
qo‘llaniladi. 


45 
METATRAYDER 4
da bugungi kunga kelib barcha mavjud bo‘lgan indikatorlardan eng 
asosiylari bo‘lib hisoblangan indikatorlar mavjud. 
METATRAYDER 4 
dan foydalanish 
ularning barchasi bilan savdo qilish vaqtida ishlash imkoniyatini beradi. 
METATRAYDER 4
terminali indikatorlaridan ayrimlarining namunasi: 
Williams` Percent Range - %R indikatori; 
Stochastic Oscillator indikatori; 
Standard Deviation
indikatori; 
Relative Vigor Index – RVI
indikatori; 
Relative Strength Index - RSI: 
Parabolic Sari
indikatori;
On Balance Volume – OBV
indikatori;
Moving Average of Oscillator – OsMA
indikatori;
Moving Average Convergence/Divergence – MACD
indikatori;
Money Flow Index – MFI
indikatori;
Momentum indikatori;
Market Facilitation Index - BW MFI
indikatori;
Moving Average indikatori
;
Gator Oscillator – Gator
indikatori;
Fractals
indikatori;
Force Index – FRC
indikatori;
Envelopes indikatori;
Elder-rays
indikatori;
DeMarker – DeM
indikatori;
Indikator Commodity Channel Index
indikatori;
Ichimoku Kinko Hyo indikatori;
Bollinger Bands indikatori;
Awesome Oscillator – AO
indikatori;
ATR indikatori;
ADX indikatori;
Alligator indikatori;
Accumulation/Distribution - A/D
indikatori;
Accelerator/Decelerator Oscillator – AC
indikatori.
1. Williams` Percent Range - %R: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi. 
Villyamsning Foizli Diapazoni Texnik Indikatori (Williams’ Percent Range, %R) - 
bu dinamik indikator bo'lib, u ortiqcha xarid qilinganlik/ortiqcha sotilganlik holatini 
belgilaydi.


46 
Williams’ Percent Range texnik indikatori Stochastic Oscillator texnik indikatoriga juda 
o'xshash. Ular orasidagi farq faqat Shuindaki, birinchisi to'nkarilgan shkalaga ega, ikkinchisi 
esa ichki silliqlashdan foydalanib quriladi.
-80% dan -100% gacha oraliqda indikatorning qiymatlari ortiqcha sotilganligidan dalolat 
beradi. -0% dan -20% gacha oraliqdagi qiymatlar bozr ortiqcha xarid qilinganligidan dalolat 
beradi. Williams Percent Range indikatorini to'nkarilgan shkalada yasash uchun uning 
qiymatlariga odatda manfiy belgi beriladi (masalan, -30%). Tahlil qilishda manfiy belgini 
hisobga olmasa ham bo'ladi. 
Hamma indikatorlar uchun umumiy bo'lgan ortiqcha xarid qilinganlik/ortiqcha sotilganlik 
umumiy qoidasiga ko'ra ularning signallariga ko'ra harakat qilish narxlarining tegishli 
yo'nalishga burilishini kutib, harakat qilgan yaxshiroq. 
Williams Percent Range indikatorida sirli ravishda narx burilishlarini oldindan bilishning 
ajoyib qobiliyati bor. U deyarli har doim cho'qqini hosil qiladi va narx cho'qqisiga yetib pastga 
tomon burilgunicha bo'lgan ma'lum vaqt oralig'i ichida patga qarab buriladi. Huddi 
Shuiningdek Williams Percent Range odatda chuqurlikni hosil qiladi va vaqtdan oldin y’qoriga 
tomon buriladi. 
Hisoblash 
Williams’ Percent Range indikatorini hisoblash forumulasi Stochastic Oscillator 
formulasiga o'xshash:
%R = (HIGH(i-n)-CLOSE)/(HIGH(i-n)-LOW(i-n))*100 
Bu yerda: 
CLOSE
- bugungi yopilish narxi; 
HIGH(i-n)
- oldingi n ta davr ichidagi eng katta maksimum; 
LOW(i-n) 
- oldingi n ta davrlar ichidagi eng kichik minimum. 
2. Moving Average Convergence/Divergence - MACD: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi 
Sirpanuvchi O'rtachalarning Yaqinlashishi/Tarqalishi Texnik Indikatori (Moving 
Average Convergence/Divergence, MACD) — bu tendensiyadan keyingi keluvchi 
dinamik indikator. U sirpanuvchi ikki o'rtachalar narxi orasidagi nisbatni ko'rsatadi. 


47 
MACD Texnik Indikatori davrlari 12 va 26 bo'lgan ikki eksponensial sirpanuvchi 
o'rtachalar (EMA) orasidagi nisbatni ko'rsatadi. Xarid qilish yoki sotish uchun MACD 
grafigiga signal chiziqlari - indikatorning 9 davrli sirpanuvchi o'rtacha qiymati o'tkaziladi. 
MACD bozor savdo koridorida katta amplituda bilan tebrangan sharoitda eng ko'p samara 
beradi. MACDning eng ko'p foydalaniladigan signallar - bular kesishmalar, ortiqcha xarid 
qilinganlik/ortiqcha sotilganlik holatlari va tarqalishlardir. 
Kesishishlar 
MACD yordamida savdo qilishning asosiy qoidasi indikatorning o'z signal chizig'i bilan 
kesishishlarida qurilgan: Moving Average Convergence/Divergence signal chizig'idan pastga 
tushganda - sotish lozim, signal chizig'idan y’qori ko'ratilganda esa xarid qilish kerak. Xarid 
qilishga/sotishga signal sifatida MACDning y’qoriga/pastga nol chizig'i bilan kesishishlari 
ham foydalaniladi. 
Ortiqcha 
xarid 
qilinganlik/ortiqcha 
sotilganlik 
holatlari 
Moving 
Average 
Convergence/Divergence Shuiningdek ortiqcha xarid qilinganlik/ortiqcha sotilganlik indikatori 
tarzida qimmatlidir. Qisqa sirpanuvchi o'rtacha uzunidan jiddiy darajada y’qoriga ko'tarilsa 
(Y’ani MACD o'ssa), bu holat qaralayotgan vositaning narxi haddan ortiq yuqoir qo'yilganini 
va tez orada haqiqiy darajasiga qaytishini anglatadi.
Tarqalishlar MACD va narx orasidagi farq paydo bo'lsa, bu joriy tendentsiya tez orada 
tugashi mumkinligini anglatadi. Narx yangi maksimumlarga etganda, MACD esa ularga eta 
olmaganda bukacha tarqalish vujudga keladi.
Narx yangi minimumlarga etganda, indikator esa unga yetmaganda ayiq yaqinlashishi 
yuzaga keladi. Agar bu ikkala farqlanish ortiqcha xarid qilinganlik/ortiqcha sotilganlik 
sohalarida shakllansa, bu farqlanishlarning ikkala turi ham juda ahamiyatli bo'ladi. 


48 
Hisoblash 
Moving Average Convergence/Divergence Texnik indikatori 26 davrli eksponensial 
sirpanuvchi o'rtachadan 12 davrlini ayirish yo'li bilan aniqlanadi. Keyin MACD grafigiga 
punktir chiziq bilan 9 davrli oddiy sirpanuvchi o'rtacha chiziladi, bu chiziq signal chizig'i 
vazifasini bajaradi. 
MACD = EMA(CLOSE, 12)-EMA(CLOSE, 26) 
SIGNAL = SMA(MACD, 9) 
Bu erda: 
EMA
- eksponensial sirpanuvchi o'rtacha; 
SMA
- oddiy sirpanuvchi o'rtacha; 
SIGNAL 
- indikatorning signal chizig'i. 
3. Relative Strength Index - RSI: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi. 
Nisbiy kuch indeksi Texnik Indikatori (Relative Strength Index, RSI) bu narxdan keyin 
keluvchi ossillyator bo'lib, u 0 dan 100 gacha bo'lgan oraliqda tebranadi. U.Uaylder Relative 
Strength Index kiritib, uning 14-davrli variantidan foydalanishni tavsiya etgan. Keyinchalik 
Shuiningdek 9 va 25 davrli indikatorlar ham keng tarqaldi.
Relative Strength Index indikatorini tahlil qilishning keng tarqalgan uslublaridan biri 
farqlarni izlashdan iborat bo'lib, bularda narx yangi maksimumni vujudga keltiradi, RSI esa 
o'zining avvalgi maksimumi darajasiga eta olmaydi.
Bunday farq narxlarni burilish ehtimolidan dalolat beradi. Agar keyin indikator patga 
tomon burilsa va o'zining chuqurligidan ham pastroqqa tushsa, u holda u "amalga oshirilmagan 
kengayish" (failure swing) deb ataluvchi holatni yakunlaydi. Bu amalga oshirilmagan 
kengayish narxlarining tez orada burilishining tasdig'i bo'lib hisoblanadi.
Grafiklarni tahlil qilishda Relative Strength Indexning kuyidagi signallari farq 
qilinadi: cho'qqilari va asoslari
Relative Strength Index indikatorining cho'qqilari odatda 70 
dan y’qoriroqda, asosi esa 30 dan pastda shakllanadi, bunda ular odatda narx grafigida 
cho'qqilar va asoslarning hosil bo'lishidan oldinroq shakllanadi.
Grafik modellar
Relative Strength Index ko'pincha grafik modellarni "bosh va nelkalar" 
yoki uchburchaklar kabi modellarni hosil qiladi, ular narx grafigida belgilanmasligi ham 
mumkin. 
Muvaffaqiyatsiz yoyilish (qo'llab-quvvatlash yoki qarshilik ko'rsatish darajasini 
yorib o'tish)
Relative Strength Index avvalgi maksimum (cho'qqi)dan y’qoriro ko'tariladigan 
yoki avvalgi minimum (chuqurlik)dan ham pastroqqa tushadigan holat ham o'rinli bo'ladi. 
Qo'llab-quvvatlash va qarshilik darajalari
Relative Strength Index indikatori grafigida 
qo'llab-quvvatlash va qarshilik ko'rsatish darajalari grafigidagiga qaraganda hatto aniqroq 
ko'rinadi. 


49 
Tarqalish.
Y’qorida aytib o'tilganidek, narx yangi maksimumga (minimumga) yetganda, lekin u RSI 
grafigida yangi maksimum (minimum) bilan tasdiqlanmagandan farqlar paydo bo'ladi. Bunda 
odatda Relative Strength Index indikatorining harakati yo'nalishida narxlarga tuzatish kiritilishi 
yuz beradi. 
Hisoblash 
Relative Strength Index texnik indikatorini asosiy hisoblash formulasi: 
RSI = 100-(100/(1+U/D)) 
Bu yerda: 

- musbat narx o'zgarishlarining o'rtacha qiymati; 
D
- manfiy narx o'zgarishlarining o'rtacha qiymati. 
RSI indikatorining y’qori qismi. 


50 
RSI indikatori uning qiymati 30 dan pastga tushganda pastki qismni tashkil qiladi va 
narx jadvalida pastki hali shakllanmagan. 
RSI indikatorining asosi. 
4. On Balance Volume - OBV: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi. 
Balans Hajmi Texnik indikatori (On Balance Volume, OBV) hajmni va bu hajm bilan 
birga yuruvchi narxning o'zgarishini bir-biri bilan bog'laydi. 
Djozef Granvill
o'ylab topgan 
bunday indikatorning ma'nosi oddiy. Agar joriy barni yopish narxi avvalgisini yopishdan 
y’qori bo'lsa, joriy bar hajmining qiymati OBVning oldingi qiymatiga qo'shiladi, agar joriy 
barning yopilishi avvalgisidan past bo'lsa, u holda joriy hajm Balans Hajmining oldingi 
qiymatidan ayriladi. 
On Balance Volume indiktorini izohlash OBVning o'zgarishlari narx o'zgarishlaridan 
oldin yuz berishi qoidasiga asoslanadi. Bu qoidaga muvofiq, balans hajmining ortishi vositaga 
professionallar mablag' sarflayotganlaridan dalolat beradi.
Keyinroq esa keng omma ham mablag' yo'yadigan bo'lganda narx ham, OBV 
indikatorining ko'rsatishlari ham juda tez o'sa boshlaydi. Agar narx o'z harakatida On Balance 
Volume indikatoridan ishlarilab ketsa, "tasdiqlashning mavjud emasligi" deb ataluvchi holat 
vujudga keladi.
Bu buqa bozorining cho'qqisida (narx Balans Hajmining tegishlicha o'sishisiz 
o'sgada yoki uni ilgarilab ketganda) kuzatiladi yoki ayiq bozori asosida (narx Balans 
Hajmining tegishlicha kamayishisiz pastga tushganda yoki undan ilgarilab ketganda) 
kuzatiladi. 
On Balance Volumening ko'tariluvchi yo'nalishi to'g'risida, agar har bir yangi 
cho'qqi oldingisidan y’qoriroq bo'lganda va har bir yangi chuqurlik oldingisidan chuqurroq 
bo'landa gapirish mumkin. 


51 
Shuinga o'xshash, OBVning pastga tuShuivchi yo'nalishini cho'qqilar va chuqirliklarning 
izchil pasayishini nazarda tutadi. OBV gorizontal koridorda izchil ko'tariluvchi yoki pastga 
tuShuivchi cho'qqilar va jarliklarni hosil qilmasdan harakatlanganda - bu noaniq tendensiyadir. 
Agar biror tendensiya qaror topgan bo'lsa, u o'zgarish yuz bergan paytgacha o'z kuchida 
qoladi.
On Balance Volume indikatori tendensiyasida burilish ikki usulda yuz berishi 
mumkin.
Birinchi holda
tendensiya ko'tariluvchidan pastga tuShuivchiga yoki pastga 
tuShuivchidan ko'tariluvchiga tomon o'zgaradi.
Ikkinchi holda
OBV tendensiyasi noma'lumga o'tadi va uch davrdan ortiq vaqt davomida 
Shuindayligicha qoladi, keyin esa yana ko'tariluvchi yo'anilishiga o'tadi, bu vaqtda OBV 
tendensiya ko'tariluvchi bo'lgan deb hisoblash lozim. 
On Balance Volume indikatorining tendensiyasi ko'tariluvchiga yoki pasayuvchiga 
o'zgarganda "yorib o'tish" deb ataluvchi holat yuzaga keladi. Indikatorning yorib o'tishlaridan 
oldin narxlarning yorib o'tishlari yuz bergani uchun investorlar OBVning y’qoriga yorib 
o'tishida uzun pozitsiyalarni egallashlari va mos ravishda OBVning pastga tomon yorib 
o'tishida esa sotishlari lozim bo'ladi.
Ochiq pozitsiyalarni tendensiyaning yo'nalishi o'zgarmaguncha saqlab turish kerak. 
Hisoblash 
Agar joriy yopilish narxi avvalgisidan y’qori bo'lsa, unda: 
OBV (i) = OBV (i - 1) + VOLUME (i). 
Agar joriy yopilish narxi avvaligsidan past bo'lsa, unda: 
OBV (i) = OBV (i - 1) - VOLUME (i) 
Agar joriy yopilish narxi avvaligisiga teng bo'lsa, unda: 
OBV (i) = OBV (i - 1) 


52 
Bu yerda: 
OBV (i)
— joriy davrdagi On Balance Volume indikatorining qiymati; 
OBV (i - 1)
— avvalgi davrdagi On Balance Volume indikatorining qiymati; 
VOLUME (i)
— joriy barning hajmi. 
5. Relative Vigor Index - RVI: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi. 
Nisbiy Tetiklik Indeksi Texnik Indikatori (Relative Vigor Index, RVI) buqa bozorida 
yopilish narxi, odatda, ochilish narxidan y’qori bo'lishi g'oyasiga asoslanadi. Va - ayiq 
bozorida - aksincha. ‘Shuinday qilib, harakatdagi tetiklik ‘Shuinday holat bilan belgilanadiki, 
unda narx davrning oxirida bo'ladi. Indeksni har kunlik savdo diapazoniga me'yorlashtirish 
uchun narxning o'zgarishiga kund davomidagi narxning maksimal diapazoniga bo'linadi.
Hisoblashlarning ko'proq silliqlanishi uchun oddiy sirpanuvchi o'rtachadan foydalaniladi. 
Eng yaxshi davr bo'lib 10 hisoblanadi. Bo'lishi mumkin bo'ladigan bir qiymatliliklarni istisno 
qilish uchun signal chizig'i - Relative Strenght Index qiymatlarining 4 davrli simmetrik 
muvozanatli silliqlangan o'rtachasi quriladi.
Chiziqlarning kesishi xarid qilishga yoki sotishga signalning mavjudligidan dalolat 
beradi. 
Hisoblash 
RVI = (CLOSE-OPEN)/(HIGH-LOW) 
Bu yerda: 
OPEN 
- ochilish narxi; 
HIGH
- maksimal narx; 
LOW
- minimal narx; 
CLOSE 
- yopilish narxi. 


53 
6. Money Flow Index - MFI: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi. 
Pul Oqimi Indeksi Texnik Indikatori (Money Flow Index, MFI) pullarning qimmatli 
qog'ozga qanday jadallikda qo'yilishi yoki undan chiqarilishini ko'rsatadi. Indikatorning 
tuzilishi va izohlanishi Relative Strength Indexga o'xshash, farqi faqat Shuindaki, MFIda hajm 
ham hisobga olinadi. 
Money Flow Indexni tahlil qilishda quyidagilarni hisobga olish lozim: 
indikator va 
narxlarning harakati o'rtasidagi farqni. Agar narxlar ortsa, Money Flow Indexni qiymati 
kamaysa (yoki aksincha), u holda narxlarni burilishi ehtimoli katta bo'ladi;
Money Flow Indexning qiymati 80 dan y’qori va 20 dan past bo'lishi mos ravishda 
bozorning imkoniyatli cho'qqisi va asosi to'g'risida signal beradi. 
Hisoblash 
Money Flow Index texnik indikatori qiymatini hisoblash bir necha bosqichdan iborat. 
Avval mazkur davrning umumiy narxi (Typical Prise, TP) aniqlanadi: 
TP = (HIGH + LOW + CLOSE)/3 
Keyin pul oqimining miqdori hisoblanadi (Money Flow, MF): 
MF = TP * VOLUME 
Agar bugungi umumiy narx kechagi narxdan y’qori bo'lsa, u holda pul oqimi musbat deb 
hisoblanadi. Agar bugungi umumiy narx kechagidan past bo'lsa, u holda pul oqimi manfiy deb 
hisoblanadi. Musbat pul oqimi 
(POSITIVE MONEY FLOW)
bu - tanlab olingan davr ichida 
musbat pul oqimlarining qiymatlari yig'indisi. Manfiy pul oqimi 
(NEGATIVE MONEY 
FLOW)
bu - tanlab olinga davr ichida manfiy pul oqimlarining yig'indisi. 
Keyin musbat pul oqimini manfiy pul oqimiga bo'lish yo'li bilan pul nisbati (money 
ratio, MR) aniqlanadi: 
MR = Positive Money Flow (PMF)/Negative Money Flow (NMF) 
Va, nihoyat, pul nisbati yordamida pul oqimlari indeksi hisoblab chiqiladi: 
MFI = 100 - (100 / (1 + MR)) 


54 
Bu yerda: 
HIGH
— joriy barning maksimal narxi; 
LOW
— joriy barning minimal narxi; 
CLOSE
— joriy barning yopilish narxi; 
VOLUME 
— joriy barning hajmi. 
7. Moving Average indikatori: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi. 
Moving Average texnik indikatori
"Sirpanuvchi o'rtacha" (MA) ma'lum bir vaqt 
oralig'ida narxning o'rtacha qiymatini namoyish qiladi. Moving Averageni hisoblash 
vositaning berilgan vaqt oralig'idagi narxining matematik o'rtachasini ifodalaydi. Narxning 
dinamikasi qanday o'zgarishiga qarab, uning o'rtacha qiymati yoki ortadi, yoki kamayadi. 
Sirpanuvchi o'rtachaning to'rt turi ajratiladi: oddiy yoki arifmetik, eksponensial, 
silliqlangan va muvozanatli.
Moving Average indikatoridan ma'lumotlarning istagan ketma-
ket to'plamini hisoblashda, Shui ochish yoki yopish narxini, maksimal va minimal narxlarni, 
savdo hajmlarini yoki boshqa indikatorlarning qiymatlarini hisoblashda foydalanish mumkin. 
Ayrim hollarda treyderlar sirpanuvchi o'rtachalarning sirpanuvchi o'rtachalaridan ham 
foylanadilar. 
Moving Average turlarining bir-biridan jiddiy farqi oxirgi ma'lumotlar bilan 
beriladigan turli xil vazn koeffitsientlari hisoblanadi. Oddiy sirpanuvchi o'rtacha 
(Simple Moving Average) holida ko'rib chiqilayotgan davrdagi barcha narxlar bir xil 
vaznga ega. eksponensial (Exponential Moving Average) va muvozanatli sirpanuvchi 
o'rtachalar (Linear Weighted Moving Average) oxirgi narxlarni ancha vazndor qiladi. 
Ko'pincha sirpanuvchi o'rtacha narxlar uning dinamikasini narxning o'z dinamikasi bilan 
taqqoslash sifatida talqin etiladi. Agar Moving Average qiymati vosita narxidan past bo'lib 
qolsa - bu xarid qilish uchun signal bo'ladi, agar u narxdan y’qoriroq ko'tarilsa - bu sotish 
uchun ishora bo'ladi. Sirpanuvchi o'rtachalar bo'yicha savdo tizimi joriy tendensiyaga muvofiq 
qarorlar qabul qilishga imkon beradi. Y’ani narxlar eng past qiymatga etgandan so'ng xarid 
qilish va narxlar y’qori cho'qqisiga etishi bilan darhol sotish.
Sirpanuvchi o'rtacha qiymatlar uslubi Shuiningdek indikatorlarga ham qo'llanilishi 
mumkin. Bunda sirpanuvchi o'rtacha indikatorlarni aniqlash narxi sirpanuvchi o'rtacha 
qiymatlarining qiymatiga o'xshash: agar indikator o'zining Moving Averageidan y’qoriroq 
ko'tarilsa, u holda indikator qiymatining ko'tarilishi davom etadi, agar indikator Moving 
Averagedan pastroqqa tushsa, u holda indikator ko'rsatkichining pasayishi davom etadi. 
Sirpanuvchi o'rtachalarining variantlari: 
Simple Moving Average (SMA)
— oddiy sirpanuvchi o'rtacha; 
Exponential Moving Average (EMA) 
— eksponensial sirpanuvchi o'rtacha; 
Smoothed Moving Average (SMMA) 
— silliqlangan sirpanuvchi o'rtacha; 
Linear Weighted Moving Average (LWMA)
— chiziqli-muvozanatli sirpanuvchi o'rtacha. 


55 
Sirpanuvchi o'rtachalarni hisoblashga misol: 
1.Oddiy sirpanuvchi o'rtacha (Simple Moving Average, SMA). 
Oddiy yoki arifmetik sirpanuvchi o'rtacha qiymat birlik davrlarning ma'lum bir soni ichida 
vositani yopish narxlari yig'indisini topish yo'li bilan hisoblab topiladi, masalan 12 soat, 
yig'indini davrlar soniga keyinchalik bo'lish bilan. 
SMA = SUM (CLOSE, N)/N 
SUM
— yig'indi; 
CLOSE (i)
— avvalgi davrning yopilish narxi; 
N
— hisoblashning davrlari soni. 
8. Eksponensial sirpanuvchi o'rtacha (Exponential Moving Average, EMA). 
Eksponensial silliqlangan sirpanuvchi o'rtacha sirpanuvchi o'rtachaning avvalgi qiymatiga 
yopilish joriy narxining ma'lum bir ulushini qo'shish yo'li bilan aniqlanadi. eksponensial 
sirpanuvchi o'rtachalar holida yopilishdagi oxirgi narxlar katta vaznga ega bo'ladi. R-foizli 
eksponensial sirpanuvchi o'rtacha quyidagi ko'rinishga ega bo'ladi: 
EMA = (CLOSE (i)*P) + (EMA (i-1)*(100-P)) 
CLOSE (i)
— joriy davrning yopilish narxi; 
EMA (i-1)
— avvalgi davrning sirpanuvchi o'rtacha qiymati; 
P
— narxlar qiymatlaridan foydalanish ulushi. 
9. Silliqlangan sirpanuvchi o'rtacha (Smoothed Moving Average, SMMA). 
Mazkur silliqlangan sirpanuvchi o'rtachaning birinchi qiymati oddiy sirpanuvchi o'rtacha 
(SMA) uchun hisoblagan qiymatga o'xshab hisoblanadi. 


56 
SUM1 = SUM(CLOSE, N) 
SMMA1 = SUM1/N 
Ikkinchi va keyingi sirpanuvchi o'rtachalar quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi: 
SMMA (i) = (SUM1-SMMA1+CLOSE (i))/N 
SUM
— yig'indi; 
SUM1
— avvalgi bardan hisoblanadigan N davrlarning yopilish narxlari yig'indisi; 
SMMA (i - 1)
— avvalgi barning silliqlangan sirpanuvchi o'rtachasi; 
SMMA (i)
— joriy barning silliqlangan sirpanuvchi o'rtachasi (birinchi bardan tashqari); 
CLOSE (i)
— joriy yopilish narxi; 

— silliqlash davri. 
4. Chiziqli muvozanatli sirpanuvchi o'rtacha (Linear Weighted Moving Average, 
LWMA). 
Muvozanatli sirpanuvchi o'rtachada oxirgi ma'lumotlarga katta vazni beriladi, yanada 
avvalgilariga - kichikroq vazn beriladi. Muvozanatli sirpanuvchi o'rtacha qaralayotgan qatorda 
yopilishidagi narxlarning har birini ma'lum bir vazn koeffitsientiga ko'paytirish yo'li bilan 
hisoblanadi. 
LWMA = SUM (Close (i)*i, N)/SUM (i, N) 
SUM 
— yig'indi; 
CLOSE(i)
— joriy yopilish narxi; 
SUM (i, N)
— vazn koeffitsientlari yig'indisi; 
N
— silliqlash davri. 
8. Force Index - FRC: tavsifi, sozlanishi va qo'llanishi 
Kuchi Indeksi Texnik Indikatori (Force Index, FRC) Aleksandr Elder tomonidan ishlab 
chiqilgan va har bir ko'tarilishda buqalar kuchini va har bir pastga tushib ketishda ayiqlar 
kuchini o'lchaydi. U bozor axborotining asosiy emmitentlarini bir-biriga bog'laydi: narxning 
yo'nalishini, uning o'zgartirishlarini va bitimlar hajmini.
Mazkur indeks sof holda foydalanishi mumkin, biroq, uni sirpanuvchi o'rtacha 
yordamida silliqlangan yaxshiroq. Qisqa sirpanuvchi o'rtacha yordamida silliqlash 
(muallif 2 davrdan foydalanishni taklif etadi) pozitsiyalarni ochish va yopish uchun qulay 
paytni topishga yordam beradi: 
1. Agar silliqlash uzun sirpanuvchi o'rtacha (masalan, 13 davrli) yordamida amalga oshirilsa, u 
holda indeks tendensiyalardagi o'zgarishlarni aniqlaydi. 
2. Oshishga tendensiya vaqtida Force Index minusli bo'lganda (nol chizig'idan pastga 
tushganda) xarid qilish maqsadga muvofiqdir; 


57 
3. Indikator yangi balandlikkacha ko'tarilib oshishga tomon tendensiyaning davom ettirish 
to'g'risida signal beradi; 
3. Pasayishga tendensiya vaqtida Force Index musbat bo'lib qolsa, sotuvga signal keladi; 
4. Kuchi Indikatori yangi chuqurlikka tushib, ayiqlarning kuchi to'g'risida va pasayishga 
tendensiyaning davom etayotgani to'g'risida signal beradi; 
5. Agar narxlarning o'zgarishi hajmining Shuinga o'xshash o'zgarishi bilan mustahkamlangan 
bo'lsa, u holda Force Index bir xil darajada qoladi, bu esa tendensiyaning yaqin orada burilishi 
to'g'risida ogohlantiradi. 
Hisoblash 
Bozorning har bir harakati kuchi uning yo'nalishi, kengligi va hajmi bilan belgilanadi. 
Agar joriy barning yopilish narxi avvalgisidan balandroq bo'lsa, u holda kuch musbat bo'ladi. 
Agar joriy barning yopilish narxi avvalgisidan pastroq bo'lsa, u holda kuch manfiy bo'ladi. 
Narxlardagi farq qanchalik katta bo'lsa, kuch Shuincha katta bo'ladi. Bitimlar hajmi qanchalik 
ko'p bo'lsa kuch Shuincha ko'p bo'ladi. 
FORCE INDEX (i) =
VOLUME (i) * ((MA (ApPRICE, N, i) - MA (ApPRICE, N, i-1)) 
Bu yerda: 
FORCE INDEX (i)
- joriy barning Kuch Indeksi; 
VOLUME (i)
- joriy barning hajmi; 
MA (ApPRICE, N, i)
- N davr uchun joriy barning istalgan sirpanuvchi o'rtachasi: oddiy, 
eksponensial, muvozanatli yoki ili yaqinlashtirilgan (silliqlashtirilgan); 
ApPRICE
- qo'llanilgan narx; 

- silliqlashtirish davri; 
MA (ApPRICE, N, i-1)
- avvalgi barning istalgan sirpanuvchi o'rtachasi. 


58 
Nisbiy kuch indeksi. Osilatorlar 
Nisbiy kuch indeksi (RSI) narxni kuzatib boradigan osilatordir. RSI qiymati 0 dan 100 
gacha bo'lishi mumkin. Ushbu texnik ko'rsatkich muallifi V. Uaylderdir. Uning tavsiyalariga 
ko'ra, RSI osilatori uchun eng maqbul davr - 14. Diagrammalarni tahlil qilishda Nisbiy kuch 
indeksi osilatori beshta signalni yaratishi mumkin: 
1. Y’qori va pastki qismlar. 
RSI indikatorining y’qori qismi uning qiymati 70 dan oshganda 
shakllanadi va Shui bilan birga narxlar jadvalidagi tepa hali shakllanmagan.
Ayiq divergentsiyasi (farqi).
Buqa divergentsiyasi (farqi).


59 
2. Grafik modellar. RSI ko'pincha diagramma naqshlarini hosil qiladi: 
- bosh va elkalar 
- uchburchak 
3. Muvaffaqiyatsiz tebranish (qo'llab-quvvatlash yoki qarshilik darajasining uzilishi). 
Ushbu signal RSI avvalgi eng y’qori (cho'qqi) dan y’qoriga ko'tarilganda yoki oldingi pastdan 
(pastlik) pastga tushganda hosil bo'ladi.
4. Qo'llab-quvvatlash va qarshilik darajalari. 
O'z-o'zidan, o'z diagrammasidagi RSI 
osilatori qo'llab-quvvatlash va qarshilik darajalarini shakllantiradi, ular ba'zan narx jadvaliga 
qaraganda ko'proq ko'rinadi.
5. Divergentsiya (divergentsiya). 
Narx RSI grafigida yangi y’qori (past) bilan 
tasdiqlanmagan yangi y’qori (past) ni tashkil qilganda, ajralish shakllanadi. 
7.
Fibonachchi darajalari. 
Siz allaqachon bilganingizdek, qo'llab-quvvatlash va qarshilik darajalari har qanday 
treyder arsenalidagi eng muhim vositalardan biridir. XIII asrda mashhur italyan matematigi 
Leonardo Fibonachchi 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 raqamlarining oddiy ketma-
ketligini kashf etdi. 
U qanday shakllangan? Aslida, hamma narsa juda oddiy. Ushbu 
ketma-ketlikdagi har bir keyingi raqam oldingi ikkitasining yig'indisidir.
Mana bir misol:
1+1=2 
2+1=3 
3+2=5 va hokazo... 
Fibonachchi yana Shuini aniqladiki, agar siz ushbu ketma-ketlikdan ikkita qo'shni sonni 
olib, kichik sonning kattasiga nisbatini hisoblasangiz, siz 0,618 ga erishasiz. Keling, 
tekshiramiz: 
34/55 = 0,618 
55/89 = 0,618 
89/144 = 0,618. 
Yana bir naqsh mavjud - agar Fibonachchi ketma-ketligining biron bir a'zosi keyingi 
raqamga emas, balki bittaga bo'lgan songa bo'linsa, u holda 0,382 ga yaqin nisbat olinadi. Agar 
seriyaning uchinchi hadini boshlang'ichidan keyin olsak, ular orasidagi nisbat taxminan 0,236 
ga teng bo'ladi. Ushbu bog'liqliklar asosida Fibonachchi darajalari yaratildi, ularning yordami 
bilan turli moliyaviy vositalar dinamikasini tahlil qilish va bashorat qilish mumkin. 
Amalda, hech qanday tendentsiya abadiy davom etmasligini va ertami-kechmi tuzatish 
(yoki orqaga qaytish) kelishini tuShuinasiz. Fibonachchi darajalari treyderga mumkin bo'lgan 
tuzatish maqsadlarini, Shuiningdek kuchli qarshilik va qo'llab-quvvatlash darajasini aniqlash 
imkonini beradi. Keling, amalda qanday ko'rinishini ko'rib chiqaylik ... 


60 
Avstraliya dollari uchun soatlik grafikda biz aniq ko'tarilish tendentsiyasini ko'ramiz, 
ammo valyuta kursi 0,7800 darajasiga yaqin kuchli qarshilikka duch keldi, Shuindan so'ng 
tuzatish boshlandi. 
Shuinga ko'ra, birinchi tuzatish maqsadi 61,8% Fibonachchi darajasi bo'lib, bu o'z 
navbatida kuchli qo'llab-quvvatlash darajasidir. Agar valyuta kursi ushbu darajadan o'tib 
ketgan bo'lsa, unda tuzatish davom etadi va uning keyingi maqsadi 50% Fibonachchi darajasi 
bo'ladi deb taxmin qilish mantiqan to'g'ri keladi. Ammo siz ko'rib turganingizdek, valyuta 
kursi 61,8% Fibonachchi darajasidan qaytdi, Shuindan so'ng u 100% Fibonachchi darajasini 
(kuchli qarshilik darajasi) qayta sinovdan o'tkazdi.
Biz ta'kidlaymizki, asosiy darajalar 38,2%, 50% va 61,8% Fibonachchi darajalari 
hisoblanadi. Ushbu darajalar narx o'zgarishiga eng ko'p qarshilik va yordam beradi. 
Fibonachchi darajalari yordamida siz nafaqat mumkin bo'lgan tuzatish maqsadlarini, balki 
tendentsiya davom etsa, mumkin bo'lgan maqsadlarni ham aniqlashingiz mumkin - bular 
161,8%, 261,8% va 423,6% Fibonachchi darajalari. 
Fibonachchi darajalari bo'yicha qarshilik darajalari, qo'llab-quvvatlash
va maqsadlarni aniqlash 
Evrodollar holatida, 61,8% Fibonachchi darajasiga tuzatish kiritilgandan so'ng, valyuta 
o'sishda davom etdi va 100% Fibonachchi darajasidan o'tib ketdi, bu avtomatik ravishda 
qo'llab-quvvatlash darajasiga aylandi. Shuinga ko'ra, ko'tarilishning keyingi maqsadi 161,8% 
Fibonachchi darajasi edi. Ayirboshlash kursi bu darajaga yetganda, yana bir tuzatishni kuzatish 
mumkin bo'ldi, uning yakunlanishi va 161,8% Fibonachchi darajasining parchalanishidan 
keyin kurs ikkinchi maqsad - 261,8% darajasiga chiqdi. 
Shuinday qilib, keling, xulosa qilaylik. Fibonachchi darajalari yordamida treyder 
quyidagilarni aniqlashi mumkin: 
- mumkin bo'lgan tuzatish maqsadlari; mumkin bo'lgan tendentsiyani davom ettirish 
maqsadlari; kuchli qo'llab-quvvatlash darajalari; kuchli qarshilik darajalari. 


61 
Bozorda tuzatuvchi yurish va Fibonachchi sonlari. 
Fibonachchi sonlari bu nima? 
Leonardo Pizanskiy – Yevropada o`rta asrning birinchi yirik matematigi, Fibonachchi 
taxallusi bilan mashxur. Aynan u har bir keyingi a`zosi undan oldingi ikkitasining yig`indisiga 
teng bo`lgan sonli qatorning matematik modelini yaratgan. Natijada 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 21, 34, 
55, 89, 144, 233, 377, 610... ketma-ketlik yaratilgan edi. 
Agar har keyingi a`zoni avvalgisiga bo`lsa, unda natija 1,618ga yaqin chiqadi. Vaqt o`tishi 
bilan bu son "Oltin kesim" nomini oldi. Shuini aniq aytish mumkinki, 1,618 sonini sehrli son. 
U misr piramidalari, qadimgi ibodatxonalar va hatto qabrlarni qurishda qo`llanilgan.
"Oltin kesim" va Fibonachchi sonlari tabiatda asosiy fizik elementlarning, jumladan 
insonning nisbatlarini aniqlaydi. 


OLTIN KESIM 
Agar qatordagi ketma-ketlikning istagan a`zosini undan keyin keladigan songa bo`lsa, 
unda 0,36 nisbati chiqadi. Keyingi yangi a`zolarni avvalgilariga nisbati natijasida noyob sonlar 
qatori olinadi, u valyuta va fyucherslar bozorida juda ko`p 
foydalanib valyuta va fyucherslar bozorida bajarilgan harakatga nisbatan tuzatuvchi yurishni 
hisoblash mumkin. Shuiningdek, oldingi tuzatishga nisbatan maqsadni aniqlash mumkin.
Fibonachchi sonlarini tuzatuvchi va impulsliga ajr
Tuzatuvchi sonlar: 
11.8%; 23.6%; 38,2%; 50.0%; 61.8%; 76.4%; 88.2%;
Impulsli sonlar: 
123.6%; 138.2%; 161.8%; 200.0%; 238.2%; 
Fibonachchining barcha sonlarini yoddan bilish uchun hech qanday zaruriyat
Ularning barchasi savdo terminallarining dasturlariga kiritilgan.
Odatda, kuchil impulsli harakatdan so`ng Foreks
harakatni boshlaydi. Treydingda bu harakat "qaytish" yoki "tuzatish" nomini olgan.
Fibonachchi to`ridan to`g`ri foydalansa, unda aytarli qiyinchiliksiz qaytish qaysi darajagachi 
borishi va qachon trend yo`nalishi bo`yicha bozorga yana kirish mumkinligini aniqlash 
mumkin. 
Biroq, Shuini tuShuinish kerakki har doim ham qaytish
qiymatiga aniq mos kelavermaydi. Aniqroq tahlil uchun mazkur darajalarga yetishish vaqtida 
shamli patternlarni kuzatish zarur. Agar narx burilish patternini namoyish etsa, unda aynan 
Shui darajadan qaytish ehtimoli mumkinligini 
62 
ketlikning istagan a`zosini undan keyin keladigan songa bo`lsa, 
unda 0,36 nisbati chiqadi. Keyingi yangi a`zolarni avvalgilariga nisbati natijasida noyob sonlar 
qatori olinadi, u valyuta va fyucherslar bozorida juda ko`p qo`llaniladi. Bu sonlardan 
foydalanib valyuta va fyucherslar bozorida bajarilgan harakatga nisbatan tuzatuvchi yurishni 
dek, oldingi tuzatishga nisbatan maqsadni aniqlash mumkin.
Fibonachchi sonlarini tuzatuvchi va impulsliga ajratishadi 
50.0%; 61.8%; 76.4%; 88.2%; 
138.2%; 161.8%; 200.0%; 238.2%; 261.8%; 300.0%; 338.2%; 400.0%; 423.6%;
Fibonachchining barcha sonlarini yoddan bilish uchun hech qanday zaruriyat
Ularning barchasi savdo terminallarining dasturlariga kiritilgan. 
Odatda, kuchil impulsli harakatdan so`ng Foreks-vositaning qiymati teskari tomonga 
harakatni boshlaydi. Treydingda bu harakat "qaytish" yoki "tuzatish" nomini olgan.
Fibonachchi to`ridan to`g`ri foydalansa, unda aytarli qiyinchiliksiz qaytish qaysi darajagachi 
borishi va qachon trend yo`nalishi bo`yicha bozorga yana kirish mumkinligini aniqlash 
nish kerakki har doim ham qaytishlar Fibonachchi sonlarining 
qiymatiga aniq mos kelavermaydi. Aniqroq tahlil uchun mazkur darajalarga yetishish vaqtida 
shamli patternlarni kuzatish zarur. Agar narx burilish patternini namoyish etsa, unda aynan 
darajadan qaytish ehtimoli mumkinligini aytish mumkin. 
ketlikning istagan a`zosini undan keyin keladigan songa bo`lsa, 
unda 0,36 nisbati chiqadi. Keyingi yangi a`zolarni avvalgilariga nisbati natijasida noyob sonlar 
qo`llaniladi. Bu sonlardan 
foydalanib valyuta va fyucherslar bozorida bajarilgan harakatga nisbatan tuzatuvchi yurishni 
dek, oldingi tuzatishga nisbatan maqsadni aniqlash mumkin. 
261.8%; 300.0%; 338.2%; 400.0%; 423.6%; 
Fibonachchining barcha sonlarini yoddan bilish uchun hech qanday zaruriyat yo`q. 
vositaning qiymati teskari tomonga 
harakatni boshlaydi. Treydingda bu harakat "qaytish" yoki "tuzatish" nomini olgan. Agar 
Fibonachchi to`ridan to`g`ri foydalansa, unda aytarli qiyinchiliksiz qaytish qaysi darajagachi 
borishi va qachon trend yo`nalishi bo`yicha bozorga yana kirish mumkinligini aniqlash 
lar Fibonachchi sonlarining 
qiymatiga aniq mos kelavermaydi. Aniqroq tahlil uchun mazkur darajalarga yetishish vaqtida 
shamli patternlarni kuzatish zarur. Agar narx burilish patternini namoyish etsa, unda aynan 


63 
Fibonachchi sonlari va trend harakatining yangi maqsadlari 
Fibonachchi sonlari yordamida nafaqat tuzatuvchi darajalarni aniqlash mumkin. 
Fibonachchi to`ridan foydalanib y’qori darajadagi aniqlik bilan trend bo`yicha impulsli 
harakatda narx borishi mumkin bo`lgan yangi maqsadlarni aytish mumkin. 
Umum qabul qilingan qoidalardan biri bu agar narx tuzatishi 38,2% yoki undan kamni 
tashkil etgan bo`lsa, unda maqsad qilib tuzatishdan 261,8%ni yoki 423,6%ni ham belgilash 
kerak. Agar Foreks bozorida kuchli tuzatish kuzatilgan bo`lsa, unda maqsadni tuzatish 
kattaligidan 161,8% darajada belgilash kerak. 
Fibonachchi sonlari – Foreks bozorini texnik tahlil qilishning eng kuchli vositalaridan biri. 
Tuzatishlar chegaralari va harakatlarning maqsadlarini aniqlash uchun Fibonachchi sonlaridan 
Foreks bozorini tahlil qilish vositalari bilan birgalikda foydalanish bozorda ishlash uchun juda 
foydali bo`ladi. 


8.
Yapon shamdon naqshlari: misollar bilan 15 ta naqsh
Yapon shamdonlarini diagrammada qanday tahlil qilishni va ular treyderga qanday 
ma'lumotlarni etkazishini allaqachon aniqlab olgansiz. Demak, oq yoki yashil rang narx 
oshishini, qizil yoki qora rang esa pasayishdan dalolat beradi.
Shamlar nafaqat turli xil ranglarda, balki turli uzunliklarda ham bo'lgani uchun ular 
ma'lum shakllarni hosil qilishi mumkin. Grafikda yonma
vaqtda bozorda qanday kayfiyat hukmronligini aniq ko'rsatishi va treyderlarga o'z
mavjud tendentsiyaning o'zgarishini sezishi yoki uning davom etishini tasdiqlashi mumkin.
Yapon shamdonlarining grafik tahlili nima
Biz chizmalardagi naqshlarni, boshqacha aytganda, yapon shamdonlarining naqshlarini 
yoki naqshlarini qidiramiz. 
Mohiyat bir xil: yapon shamdonlarining ma'lum bir kombinatsiyasi paydo bo'lishi va 
treyderlar buni payqashlari bilan, narxning keyingi harakati bo'yicha ma'lum xulosalar 
chiqarish mumkin. Diagramma ko'p yillar davomida bir xil shakllanish
hollarda ularni vaqti-vaqti bilan bir xil tarzda "ishlab chiqadi".
Bu tahlilchilarga yapon shamchalari naqshlarining to'plamlarini tuzishda va ular paydo 
bo'lganidan keyin bozordagi potentsial harakatni tasvirlashda yordam
qo'llanmalarda 700 yoki undan ortiq naqsh mavjud! Albatta, ularni eslab qolish va undan ham 
tezroq talqin qilish juda mashaqqatli ishdir.
Ammo yapon shamdonlarining grafik tahlili 1 daqiqadan boshlab istalgan vaqt oralig'ida 
qo'llanilishi qulay. D1 va undan 
maqbuldir. Ulardagi modellar yosh davrlardagi kabi faol shakllantirilmagan, 
ensiklopediyani ochishga, hozir shakllanayotgan naqshni topishga va muallifning tavsiy
muvofiq prognoz tuzishga vaqt topadi.
64 
Yapon shamdon naqshlari: misollar bilan 15 ta naqsh
Yapon shamdonlarini diagrammada qanday tahlil qilishni va ular treyderga qanday 
ma'lumotlarni etkazishini allaqachon aniqlab olgansiz. Demak, oq yoki yashil rang narx 
oshishini, qizil yoki qora rang esa pasayishdan dalolat beradi. 
Shamlar nafaqat turli xil ranglarda, balki turli uzunliklarda ham bo'lgani uchun ular 
ma'lum shakllarni hosil qilishi mumkin. Grafikda yonma-yon turgan 2
vaqtda bozorda qanday kayfiyat hukmronligini aniq ko'rsatishi va treyderlarga o'z
mavjud tendentsiyaning o'zgarishini sezishi yoki uning davom etishini tasdiqlashi mumkin.
Yapon shamdonlarining grafik tahlili nima? 
Biz chizmalardagi naqshlarni, boshqacha aytganda, yapon shamdonlarining naqshlarini 
Mohiyat bir xil: yapon shamdonlarining ma'lum bir kombinatsiyasi paydo bo'lishi va 
treyderlar buni payqashlari bilan, narxning keyingi harakati bo'yicha ma'lum xulosalar 
chiqarish mumkin. Diagramma ko'p yillar davomida bir xil shakllanishlarni hosil qiladi va ko'p 
vaqti bilan bir xil tarzda "ishlab chiqadi". 
Bu tahlilchilarga yapon shamchalari naqshlarining to'plamlarini tuzishda va ular paydo 
bo'lganidan keyin bozordagi potentsial harakatni tasvirlashda yordam
qo'llanmalarda 700 yoki undan ortiq naqsh mavjud! Albatta, ularni eslab qolish va undan ham 
tezroq talqin qilish juda mashaqqatli ishdir. 
Ammo yapon shamdonlarining grafik tahlili 1 daqiqadan boshlab istalgan vaqt oralig'ida 
shi qulay. D1 va undan y’qori bo'lgan uzoq muddatli davrlarda naqshlarni izlash 
maqbuldir. Ulardagi modellar yosh davrlardagi kabi faol shakllantirilmagan, 
ensiklopediyani ochishga, hozir shakllanayotgan naqshni topishga va muallifning tavsiy
muvofiq prognoz tuzishga vaqt topadi. 
Yapon shamdon naqshlari: misollar bilan 15 ta naqsh. 
Yapon shamdonlarini diagrammada qanday tahlil qilishni va ular treyderga qanday 
ma'lumotlarni etkazishini allaqachon aniqlab olgansiz. Demak, oq yoki yashil rang narx 
Shamlar nafaqat turli xil ranglarda, balki turli uzunliklarda ham bo'lgani uchun ular 
yon turgan 2-3 shamchalar hozirgi 
vaqtda bozorda qanday kayfiyat hukmronligini aniq ko'rsatishi va treyderlarga o'z vaqtida 
mavjud tendentsiyaning o'zgarishini sezishi yoki uning davom etishini tasdiqlashi mumkin. 
Biz chizmalardagi naqshlarni, boshqacha aytganda, yapon shamdonlarining naqshlarini 
Mohiyat bir xil: yapon shamdonlarining ma'lum bir kombinatsiyasi paydo bo'lishi va 
treyderlar buni payqashlari bilan, narxning keyingi harakati bo'yicha ma'lum xulosalar 
larni hosil qiladi va ko'p 
Bu tahlilchilarga yapon shamchalari naqshlarining to'plamlarini tuzishda va ular paydo 
bo'lganidan keyin bozordagi potentsial harakatni tasvirlashda yordam berdi. Ba'zi 
qo'llanmalarda 700 yoki undan ortiq naqsh mavjud! Albatta, ularni eslab qolish va undan ham 
Ammo yapon shamdonlarining grafik tahlili 1 daqiqadan boshlab istalgan vaqt oralig'ida 
bo'lgan uzoq muddatli davrlarda naqshlarni izlash 
maqbuldir. Ulardagi modellar yosh davrlardagi kabi faol shakllantirilmagan, Y’ani treyder 
ensiklopediyani ochishga, hozir shakllanayotgan naqshni topishga va muallifning tavsiyalariga 


Biroq, Shuini tuShuinish kerakki, yapon shamchalari naqshlari panatseya emas va ularning 
paydo bo'lishidan keyin bozor har doim ham kitobda yozilganidek harakat qilmaydi. 
uchun raqamlarni boshqa texnik va fundamental ko'rsatkichlar bilan birgalikda ishlatish 
maqbuldir. 
Yapon shamdonlarining asosiy naqshlari
Naqshlar signallarning tabiatiga ko'ra ikki guruhga bo'linadi. Bu yapon shamchalarining 
teskari naqshlari va trendni davom ettirish n
(Harami, Harami xochi, ayiq va bullish yutish, osilgan odam, bolg'a boshi, teskari bolg'a va 
otayotgan yulduz, qorong'u bulut pardasi, bulutlar bo'shligi, ertalab va kechqurun yulduzi, 
ertalab va kechqurun yulduzi Doji, ikki qarg'aning ko'tarilishi, 
Uch qora qarg'a, Buqa va ayiq belbog'i va boshqalar).
- Yapon tendentsiyasini davom ettiruvchi shamlarning naqshlari (Tatami ushlab turish, Split 
shamlar, surish, qarama-qarshilik, uchta oq askar, ayiqcha uchta usul namunasi, bullish uchta 
usul naqshi, qo'shni oq shamlardan parchalanish, uch marta urish, Spli
Naqshlarning nomlari juda ijodiy bo'lib, ba'zida boshlang'ich treyderlarni chalkashtirib 
yuborishi mumkin. Biroq, bu "g'alati" nomlar sizning boshingizda naqshlarning yanada yorqin 
tasvirlarini saqlashga va ularni kerakli vaqtda t
Doji 
Doji shamdon naqshidir, uni jadvalda tez
yo'q, Y’ani. doji shakli tutqichsiz xoch yoki qilichga o'xshaydi. Uning shakllanishi uchun 
ochilish va yopilish narxlari mos kelishi kerak. Biroq, hatto minimal tana hali ham ushbu 
toifadagi shamdonni tasniflaydi.
Har qanday o'zgarishda, bu 30 daqiqa va undan 
kuchli signalidir. Doji eng yaxshi forexda ishl
naqsh odatda o'zini yomon ko'rsatadi.
Yapon shamchalari naqshlari
Biz sizga eng mashhur va oddiy diagramma naqshlari bilan tanishishingizni va ularni 
narxlar jadvalida qanday topishni o'rganishni taklif qi
y’qori" va "Ikkita pastki" oynaning teskari naqshlarini ko'rib chiqaylik.
65 
nish kerakki, yapon shamchalari naqshlari panatseya emas va ularning 
paydo bo'lishidan keyin bozor har doim ham kitobda yozilganidek harakat qilmaydi. 
texnik va fundamental ko'rsatkichlar bilan birgalikda ishlatish 
Yapon shamdonlarining asosiy naqshlari. 
Naqshlar signallarning tabiatiga ko'ra ikki guruhga bo'linadi. Bu yapon shamchalarining 
teskari naqshlari va trendni davom ettirish naqshlari.- Yapon shamchalarining teskari naqshlari 
(Harami, Harami xochi, ayiq va bullish yutish, osilgan odam, bolg'a boshi, teskari bolg'a va 
otayotgan yulduz, qorong'u bulut pardasi, bulutlar bo'shligi, ertalab va kechqurun yulduzi, 
yulduzi Doji, ikki qarg'aning ko'tarilishi,
Uch qora qarg'a, Buqa va ayiq belbog'i va boshqalar). 
Yapon tendentsiyasini davom ettiruvchi shamlarning naqshlari (Tatami ushlab turish, Split 
qarshilik, uchta oq askar, ayiqcha uchta usul namunasi, bullish uchta 
usul naqshi, qo'shni oq shamlardan parchalanish, uch marta urish, Split va boshqalar). 
Naqshlarning nomlari juda ijodiy bo'lib, ba'zida boshlang'ich treyderlarni chalkashtirib 
yuborishi mumkin. Biroq, bu "g'alati" nomlar sizning boshingizda naqshlarning yanada yorqin 
tasvirlarini saqlashga va ularni kerakli vaqtda tezda eslab qolishga imkon beradi.
Doji shamdon naqshidir, uni jadvalda tez-tez uchratish mumkin. Ideal holda, uning tanasi 
. doji shakli tutqichsiz xoch yoki qilichga o'xshaydi. Uning shakllanishi uchun 
yopilish narxlari mos kelishi kerak. Biroq, hatto minimal tana hali ham ushbu 
toifadagi shamdonni tasniflaydi. 
Har qanday o'zgarishda, bu 30 daqiqa va undan y’qori vaqt oralig'ida trend o'zgarishining 
kuchli signalidir. Doji eng yaxshi forexda ishlab chiqilgan, ammo fond bozorida bu shamcha 
naqsh odatda o'zini yomon ko'rsatadi. 
Yapon shamchalari naqshlari 
Biz sizga eng mashhur va oddiy diagramma naqshlari bilan tanishishingizni va ularni 
narxlar jadvalida qanday topishni o'rganishni taklif qilamiz. Keling, birinchi navbatda "Ikkita 
" va "Ikkita pastki" oynaning teskari naqshlarini ko'rib chiqaylik. 
nish kerakki, yapon shamchalari naqshlari panatseya emas va ularning 
paydo bo'lishidan keyin bozor har doim ham kitobda yozilganidek harakat qilmaydi. Shuining 
texnik va fundamental ko'rsatkichlar bilan birgalikda ishlatish 
Naqshlar signallarning tabiatiga ko'ra ikki guruhga bo'linadi. Bu yapon shamchalarining 
Yapon shamchalarining teskari naqshlari 
(Harami, Harami xochi, ayiq va bullish yutish, osilgan odam, bolg'a boshi, teskari bolg'a va 
otayotgan yulduz, qorong'u bulut pardasi, bulutlar bo'shligi, ertalab va kechqurun yulduzi, 
Yapon tendentsiyasini davom ettiruvchi shamlarning naqshlari (Tatami ushlab turish, Split 
qarshilik, uchta oq askar, ayiqcha uchta usul namunasi, bullish uchta 
t va boshqalar).
Naqshlarning nomlari juda ijodiy bo'lib, ba'zida boshlang'ich treyderlarni chalkashtirib 
yuborishi mumkin. Biroq, bu "g'alati" nomlar sizning boshingizda naqshlarning yanada yorqin 
ezda eslab qolishga imkon beradi. 
tez uchratish mumkin. Ideal holda, uning tanasi 
. doji shakli tutqichsiz xoch yoki qilichga o'xshaydi. Uning shakllanishi uchun 
yopilish narxlari mos kelishi kerak. Biroq, hatto minimal tana hali ham ushbu 
vaqt oralig'ida trend o'zgarishining 
ab chiqilgan, ammo fond bozorida bu shamcha 
Biz sizga eng mashhur va oddiy diagramma naqshlari bilan tanishishingizni va ularni 
lamiz. Keling, birinchi navbatda "Ikkita 


Ikki qavatli tepa. 
Ikkita tepa "M" harfiga o'xshaydi. Bu teskari shakl. U quyidagicha shakllantiriladi: 
aktivlar jadvali y’qoriga ko'tarilishni davom ettirishga harakat qiladi, ikki marta xayoliy 
qarshilik chizig'iga etib boradi va ikki marta kuch bilan undan uzoqlashadi. Bunday manevrdan 
keyin ko'pincha pasayish tendentsiyasi shakllana boshlaydi.
Savdogarlar grafikda "Double
tushishdan keyin 1-2 sham qisqa savdolarni ochishga harakat qilishadi.
Ikkita pastki. 
Ikkita taglik "W" ga o'xshaydi va cho'zilgan pasayish tendentsiyasidan keyin hosil bo'ladi. 
Ikkita tepadan farqli o'laroq, ikkita pastki naqsh qarshilik bilan ikkinchi to'qna
y’qoriga qaytishini ko'rsatadi. 
Ikkinchi muvaffaqiyatsiz urinishdan so'ng, treyderlar odatda 1
shamdonlarining shakllanishini kutib, sotib oli
Bosh va elkalar 
Biz teskari shamchalar naqshlarini ko'rib chiqishda davom etamiz. Bu savdogarlar 
tomonidan grafik tahlilning eng mashhur va sevimli modeli. Odatda ko'tarilish paytida 
shakllanadi. 
Naqsh narxning birinchi cho'qqisidan iborat (bu chap yelka), undan keyin 
(bu bosh) va kompozitsiyani pastki cho'qqi (o'ng elka) bilan yakunlaydi. Bunday naqsh, o'ng 
elkaning shakllanishidan so'ng, narxning ko'tarilishi va tushishi mum
bilan birga, bo'yin chizig'i narx qayta tiklanadigan qo'llab
"suv chizig'i" ni y’qoridan pastgacha o'tganda, treyderlar sotish savdosini ochish uchun yaxshi 
vaqtni qidirmoqdalar. 
66 
Ikkita tepa "M" harfiga o'xshaydi. Bu teskari shakl. U quyidagicha shakllantiriladi: 
ko'tarilishni davom ettirishga harakat qiladi, ikki marta xayoliy 
qarshilik chizig'iga etib boradi va ikki marta kuch bilan undan uzoqlashadi. Bunday manevrdan 
keyin ko'pincha pasayish tendentsiyasi shakllana boshlaydi. 
Savdogarlar grafikda "Double Top" paydo bo'lganini ko'rganlarida, ikkinchi marta pastga 
2 sham qisqa savdolarni ochishga harakat qilishadi. 
Ikkita taglik "W" ga o'xshaydi va cho'zilgan pasayish tendentsiyasidan keyin hosil bo'ladi. 
dan farqli o'laroq, ikkita pastki naqsh qarshilik bilan ikkinchi to'qna
Ikkinchi muvaffaqiyatsiz urinishdan so'ng, treyderlar odatda 1
shamdonlarining shakllanishini kutib, sotib olish savdolarini ochadilar. 
Biz teskari shamchalar naqshlarini ko'rib chiqishda davom etamiz. Bu savdogarlar 
tomonidan grafik tahlilning eng mashhur va sevimli modeli. Odatda ko'tarilish paytida 
Naqsh narxning birinchi cho'qqisidan iborat (bu chap yelka), undan keyin 
(bu bosh) va kompozitsiyani pastki cho'qqi (o'ng elka) bilan yakunlaydi. Bunday naqsh, o'ng 
elkaning shakllanishidan so'ng, narxning ko'tarilishi va tushishi mumkinligini anglatadi.
bilan birga, bo'yin chizig'i narx qayta tiklanadigan qo'llab-quvvatlash darajasidir. Grafik ushbu 
dan pastgacha o'tganda, treyderlar sotish savdosini ochish uchun yaxshi 
Ikkita tepa "M" harfiga o'xshaydi. Bu teskari shakl. U quyidagicha shakllantiriladi: 
ko'tarilishni davom ettirishga harakat qiladi, ikki marta xayoliy 
qarshilik chizig'iga etib boradi va ikki marta kuch bilan undan uzoqlashadi. Bunday manevrdan 
Top" paydo bo'lganini ko'rganlarida, ikkinchi marta pastga 
Ikkita taglik "W" ga o'xshaydi va cho'zilgan pasayish tendentsiyasidan keyin hosil bo'ladi. 
dan farqli o'laroq, ikkita pastki naqsh qarshilik bilan ikkinchi to'qnaShuivdan keyin 
Ikkinchi muvaffaqiyatsiz urinishdan so'ng, treyderlar odatda 1-2 tasdiqlovchi yapon 
Biz teskari shamchalar naqshlarini ko'rib chiqishda davom etamiz. Bu savdogarlar 
tomonidan grafik tahlilning eng mashhur va sevimli modeli. Odatda ko'tarilish paytida 
Naqsh narxning birinchi cho'qqisidan iborat (bu chap yelka), undan keyin y’qori cho'qqi 
(bu bosh) va kompozitsiyani pastki cho'qqi (o'ng elka) bilan yakunlaydi. Bunday naqsh, o'ng 
kinligini anglatadi. Shui 
quvvatlash darajasidir. Grafik ushbu 
dan pastgacha o'tganda, treyderlar sotish savdosini ochish uchun yaxshi 


Teskari bosh va elkalar. 
Bu avvalgi shamdon naqshining oyna tasviridir. Bunday holda, bo'yin chizig'i sotib olish 
bitimlarini ochish uchun ko'rsatma bo'lib xizmat qiladi. Grafikni diqqat bilan kuzatib borish va 
y’qoridagi sham to'liq va to'liq shakllanguncha
Oldin bitimlarni ochish tavsiya etilmaydi: diagramma to'satdan teskari o'zgarishi mumkin, 
bu sizning xato qilganingizni ko'rsatadi va bu grafik tahlil ko'rsatkichi umuman emas.
Ko'tarilgan takoz. 
Ushbu naqsh joriy tendentsiyadagi pauzani ko'rsatadi va bozor hozirda qarorsizlik davrida 
ekanligini ko'rsatadi. Wedgedan keyin tendentsiya davom etishi yoki orqaga qaytishi mumkin. 
Agar pasayish tendentsiyasi paytida ko'tarilgan xanjar paydo bo'ls
ishlaydi. O'ngdagi grafikda ko'rsatilganidek, bu narxning qarshilik chizig'ini buzishi va 
pasayishda davom etishi bilan bog'liq.
Biroq, agar ko'tarilish tendentsiyasi paytida ko'tarilgan xanjar paydo bo'lsa, u shamchalar 
diagrammasining teskari shakli sifatida ishlaydi. 
boradi va pasayishni boshlaydi.
67 
Bu avvalgi shamdon naqshining oyna tasviridir. Bunday holda, bo'yin chizig'i sotib olish 
bitimlarini ochish uchun ko'rsatma bo'lib xizmat qiladi. Grafikni diqqat bilan kuzatib borish va 
dagi sham to'liq va to'liq shakllanguncha sabr bilan kutish kerak. 
Oldin bitimlarni ochish tavsiya etilmaydi: diagramma to'satdan teskari o'zgarishi mumkin, 
bu sizning xato qilganingizni ko'rsatadi va bu grafik tahlil ko'rsatkichi umuman emas.
Ushbu naqsh joriy tendentsiyadagi pauzani ko'rsatadi va bozor hozirda qarorsizlik davrida 
ekanligini ko'rsatadi. Wedgedan keyin tendentsiya davom etishi yoki orqaga qaytishi mumkin. 
Agar pasayish tendentsiyasi paytida ko'tarilgan xanjar paydo bo'lsa, u davomiy naqsh sifatida 
ishlaydi. O'ngdagi grafikda ko'rsatilganidek, bu narxning qarshilik chizig'ini buzishi va 
pasayishda davom etishi bilan bog'liq. 
Biroq, agar ko'tarilish tendentsiyasi paytida ko'tarilgan xanjar paydo bo'lsa, u shamchalar 
diagrammasining teskari shakli sifatida ishlaydi. Buning sababi, narx qarshilik chizig'iga etib 
boradi va pasayishni boshlaydi. 
Bu avvalgi shamdon naqshining oyna tasviridir. Bunday holda, bo'yin chizig'i sotib olish 
bitimlarini ochish uchun ko'rsatma bo'lib xizmat qiladi. Grafikni diqqat bilan kuzatib borish va 
Oldin bitimlarni ochish tavsiya etilmaydi: diagramma to'satdan teskari o'zgarishi mumkin, 
bu sizning xato qilganingizni ko'rsatadi va bu grafik tahlil ko'rsatkichi umuman emas. 
Ushbu naqsh joriy tendentsiyadagi pauzani ko'rsatadi va bozor hozirda qarorsizlik davrida 
ekanligini ko'rsatadi. Wedgedan keyin tendentsiya davom etishi yoki orqaga qaytishi mumkin. 
a, u davomiy naqsh sifatida 
ishlaydi. O'ngdagi grafikda ko'rsatilganidek, bu narxning qarshilik chizig'ini buzishi va 
Biroq, agar ko'tarilish tendentsiyasi paytida ko'tarilgan xanjar paydo bo'lsa, u shamchalar 
Buning sababi, narx qarshilik chizig'iga etib 


Tushadigan xanjar. 
Ushbu naqsh, Shuiningdek, tendentsiyaning o'zgarishi yoki davom etishi haqida signal 
berishi mumkin. Rising Wedge'dan farqli o'laroq, Falling Wedge ko'pincha nima bo'lishidan 
qat'i nazar, narxning yanada ko'tarilishidan oldin bo'ladi.
Qoida tariqasida, pasayish tendents
ko'rsatadi va ko'tarilish paytida uning yo'nalishini tasdiqlaydi.
Bolg'a va osilgan odam. 
Agar uzun dumli qora shamdon to'satdan ishonchli ko'tarilish jadvali bo'ylab paydo bo'lsa 
(rasmda bo'lgani kabi), sizning oldingizda "Hang Man" naqsh mavjud. Qoida tariqasida, bu 
naqsh kuchli qarshilik darajasiga yaqin shakllanadi, bu narxni buzish o
Shamning uzun dumi bu darajaga yaqin bitimlarni yopish uchun buyurtmalarni tetiklaydi.
Biroq, bu ko'rsatkich shakllanganidan so'ng, narx 
chunki boshqa treyderlar arzonroq narxda xaridlarni
Biroq, bu, ehtimol, etarli bo'lmaydi va tendentsiya yanada pasayadi.
Bundan tashqari, agar keyingi hisob qora (qizil) bo'lib chiqsa va uning ochilish kotirovkasi 
Osilgan odamning yopilishidan past bo'lsa, bu signal tasdiqlanadi.
68 
dek, tendentsiyaning o'zgarishi yoki davom etishi haqida signal 
berishi mumkin. Rising Wedge'dan farqli o'laroq, Falling Wedge ko'pincha nima bo'lishidan 
qat'i nazar, narxning yanada ko'tarilishidan oldin bo'ladi. 
Qoida tariqasida, pasayish tendentsiyasidan keyin Falling Wedge 
ko'rsatadi va ko'tarilish paytida uning yo'nalishini tasdiqlaydi. 
Agar uzun dumli qora shamdon to'satdan ishonchli ko'tarilish jadvali bo'ylab paydo bo'lsa 
(rasmda bo'lgani kabi), sizning oldingizda "Hang Man" naqsh mavjud. Qoida tariqasida, bu 
naqsh kuchli qarshilik darajasiga yaqin shakllanadi, bu narxni buzish o
Shamning uzun dumi bu darajaga yaqin bitimlarni yopish uchun buyurtmalarni tetiklaydi.
Biroq, bu ko'rsatkich shakllanganidan so'ng, narx y’qoriroq qaytishga muvaffaq bo'ldi, 
chunki boshqa treyderlar arzonroq narxda xaridlarni amalga oshirishga muvaffaq bo'lishdi. 
Biroq, bu, ehtimol, etarli bo'lmaydi va tendentsiya yanada pasayadi. 
Bundan tashqari, agar keyingi hisob qora (qizil) bo'lib chiqsa va uning ochilish kotirovkasi 
Osilgan odamning yopilishidan past bo'lsa, bu signal tasdiqlanadi. 
dek, tendentsiyaning o'zgarishi yoki davom etishi haqida signal 
berishi mumkin. Rising Wedge'dan farqli o'laroq, Falling Wedge ko'pincha nima bo'lishidan 
iyasidan keyin Falling Wedge y’qoriga qaytishni 
Agar uzun dumli qora shamdon to'satdan ishonchli ko'tarilish jadvali bo'ylab paydo bo'lsa 
(rasmda bo'lgani kabi), sizning oldingizda "Hang Man" naqsh mavjud. Qoida tariqasida, bu 
naqsh kuchli qarshilik darajasiga yaqin shakllanadi, bu narxni buzish oson bo'lmaydi.
Shamning uzun dumi bu darajaga yaqin bitimlarni yopish uchun buyurtmalarni tetiklaydi.
roq qaytishga muvaffaq bo'ldi, 
amalga oshirishga muvaffaq bo'lishdi. 
Bundan tashqari, agar keyingi hisob qora (qizil) bo'lib chiqsa va uning ochilish kotirovkasi 


Qarama-qarshi vaziyatda, pasayish tendentsiyasi bilan, "Hammer" shakllanadi: uzun 
pastga tushirilgan oq shamdon (yana yiqilish uchun pozitsiyalarning yopilishi, keyin esa yangi 
xarid pozitsiyalarining keskin ko'rinishi tufayli). Bu allaqachon o'sish tendentsiyasining 
o'zgarishi uchun namunadir. 
Absorbtsiya (YUTISH). 
Rasmda ko'rsatilgan kombinatsiyalardan birida diagrammada turli xil rangdagi ikkita 
shamni topib, siz to'g'ri yapon shamining rangiga e'tibor qaratib, tendentsiyaning davom 
etishiga ishonishingiz mumkin.
Y’ani, agar kichkina qizil shamdan so'ng, 
o'lchami bir-biriga o'xshab qolsa, unda ko'tarilish tendentsiyasi yanada kutilishi kerak. Qabul 
qilingan signal, agar o'ng shamchiroq birinchisidan 4 baravar katta bo'lsa, yanada yaxshilanadi.
Agar yashil shamdan keyin katta qizil sham paydo bo'lsa, unda bu tendentsiya pastga 
tushishi mumkin. Amaliyot Shui
signaldir. Biroq, so'nggi yillarda bozorning yirik o'yinchilari, "Asorbsiya" shakllana boshla
paytda, ushbu signalga qarshi pozitsiyalarni ochishga harakat qilmoqdalar va 
modelning qoidalarga muvofiq ishlashiga to'sqinlik qilmoqdalar.
Shuinga qaramay, 70% hollarda bu naqsh "kerak bo'lganidek" ishlaydi. Qo'llab
quvvatlash-qarshilik darajalari bilan naqsh shakllanishini tasdiqlash yaxshidir.
Bulutlar. 
69 
qarshi vaziyatda, pasayish tendentsiyasi bilan, "Hammer" shakllanadi: uzun 
pastga tushirilgan oq shamdon (yana yiqilish uchun pozitsiyalarning yopilishi, keyin esa yangi 
xarid pozitsiyalarining keskin ko'rinishi tufayli). Bu allaqachon o'sish tendentsiyasining 
da ko'rsatilgan kombinatsiyalardan birida diagrammada turli xil rangdagi ikkita 
shamni topib, siz to'g'ri yapon shamining rangiga e'tibor qaratib, tendentsiyaning davom 
etishiga ishonishingiz mumkin. 
, agar kichkina qizil shamdan so'ng, jadvalda yashil rang paydo bo'lsa, uning 
biriga o'xshab qolsa, unda ko'tarilish tendentsiyasi yanada kutilishi kerak. Qabul 
qilingan signal, agar o'ng shamchiroq birinchisidan 4 baravar katta bo'lsa, yanada yaxshilanadi.
amdan keyin katta qizil sham paydo bo'lsa, unda bu tendentsiya pastga 
Shuini ko'rsatadiki, bu yo'nalishni o'zgartirish uchun juda kuchli 
signaldir. Biroq, so'nggi yillarda bozorning yirik o'yinchilari, "Asorbsiya" shakllana boshla
paytda, ushbu signalga qarshi pozitsiyalarni ochishga harakat qilmoqdalar va 
modelning qoidalarga muvofiq ishlashiga to'sqinlik qilmoqdalar. 
nga qaramay, 70% hollarda bu naqsh "kerak bo'lganidek" ishlaydi. Qo'llab
hilik darajalari bilan naqsh shakllanishini tasdiqlash yaxshidir.
qarshi vaziyatda, pasayish tendentsiyasi bilan, "Hammer" shakllanadi: uzun dumi 
pastga tushirilgan oq shamdon (yana yiqilish uchun pozitsiyalarning yopilishi, keyin esa yangi 
xarid pozitsiyalarining keskin ko'rinishi tufayli). Bu allaqachon o'sish tendentsiyasining 
da ko'rsatilgan kombinatsiyalardan birida diagrammada turli xil rangdagi ikkita 
shamni topib, siz to'g'ri yapon shamining rangiga e'tibor qaratib, tendentsiyaning davom 
jadvalda yashil rang paydo bo'lsa, uning 
biriga o'xshab qolsa, unda ko'tarilish tendentsiyasi yanada kutilishi kerak. Qabul 
qilingan signal, agar o'ng shamchiroq birinchisidan 4 baravar katta bo'lsa, yanada yaxshilanadi. 
amdan keyin katta qizil sham paydo bo'lsa, unda bu tendentsiya pastga 
ni ko'rsatadiki, bu yo'nalishni o'zgartirish uchun juda kuchli 
signaldir. Biroq, so'nggi yillarda bozorning yirik o'yinchilari, "Asorbsiya" shakllana boshlagan 
paytda, ushbu signalga qarshi pozitsiyalarni ochishga harakat qilmoqdalar va Shui bilan 
nga qaramay, 70% hollarda bu naqsh "kerak bo'lganidek" ishlaydi. Qo'llab-
hilik darajalari bilan naqsh shakllanishini tasdiqlash yaxshidir. 


Yana bir kuchli potentsial signal quyidagicha ko'rinadi: turli xil rangdagi ikkita sham hozir 
bir xil darajada emas, o'ng esa, boshqa soyada bo'lsa ham, tendentsiya bo'ylab davom etadi 
(yashil pastga, qizil y’qoriga). Keyingi shamdan diagramma allaq
Kombinatsiya hosil bo'lgandan so'ng darhol ikkinchi shamning o'rtasiga sotib olish uchun 
kutilayotgan buyurtmani ("Bulutlarni tozalash" holatida) yoki sotish uchun kutilayotgan 
buyurtmani ("Qorong'u bulutlar pardasidan keyin") joyl
Bu tasodifiy operatsiyalardan filtr bo'lib xizmat qiladi va raqamni eng samarali ishlab 
chiqishga yordam beradi. Albatta, narx har doim ham belgilangan darajaga etib bormaydi, 
lekin agar u ishlasa, siz ancha ishonchli va foyd
Yulduzlar. 
Rasmga qarang: bu raqamni "Qarama
uchta shamdan iborat. Pastga tushish tendentsiyasida qora (qizil) shamdan so'ng darhol bir xil 
rangdagi kichik (so'zning har bir ma'nosida) sham hosil bo'ladi. U nafaqat kichik tanaga, balki 
ikkala soyaga ham ega bo'lishi kerak. 
Agar ushbu "noaniqlik shamidan" keyin oq 
hisoblanadi va tendentsiya teskari va 
Kechki yulduz "tushadi", bu esa pasayish tendentsiyasining ko'rinishini bildiradi. Bunday 
holda, xuddi Shui tarzda, yashil (oq) shamdondan keyin bir xil rangdagi kichkina (u doji deb 
ham ataladi) va undan keyin qora (yoki yashil) bo'ladi. Ushbu model uchun ideal doji umuman 
tanasiz. Bu ochilish narxi yopilish narxiga mos kelganda sodir bo'ladi.
Birinchi va ikkinchi shamlar o'rtasida kichik bo'shliq paydo bo'lganda, biz kuchaytiruvchi 
signalni olamiz, Y’ani. ular bir xil darajada ochilmadi.
Harami 
70 
Yana bir kuchli potentsial signal quyidagicha ko'rinadi: turli xil rangdagi ikkita sham hozir 
bir xil darajada emas, o'ng esa, boshqa soyada bo'lsa ham, tendentsiya bo'ylab davom etadi 
ga). Keyingi shamdan diagramma allaqachon ochilmoqda.
Kombinatsiya hosil bo'lgandan so'ng darhol ikkinchi shamning o'rtasiga sotib olish uchun 
kutilayotgan buyurtmani ("Bulutlarni tozalash" holatida) yoki sotish uchun kutilayotgan 
buyurtmani ("Qorong'u bulutlar pardasidan keyin") joylashtirishingiz mumkin. 
Bu tasodifiy operatsiyalardan filtr bo'lib xizmat qiladi va raqamni eng samarali ishlab 
chiqishga yordam beradi. Albatta, narx har doim ham belgilangan darajaga etib bormaydi, 
lekin agar u ishlasa, siz ancha ishonchli va foydali mavqega ega bo'lasiz.
Rasmga qarang: bu raqamni "Qarama-qarshiliklar kurashi" deb ham atash mumkin. U 
Pastga tushish tendentsiyasida qora (qizil) shamdan so'ng darhol bir xil 
rangdagi kichik (so'zning har bir ma'nosida) sham hosil bo'ladi. U nafaqat kichik tanaga, balki 
ikkala soyaga ham ega bo'lishi kerak.
Agar ushbu "noaniqlik shamidan" keyin oq (yashil) paydo bo'lsa, raqam shakllangan deb 
hisoblanadi va tendentsiya teskari va y’qoriga qarab harakatlana boshlaydi. 
Kechki yulduz "tushadi", bu esa pasayish tendentsiyasining ko'rinishini bildiradi. Bunday 
zda, yashil (oq) shamdondan keyin bir xil rangdagi kichkina (u doji deb 
ham ataladi) va undan keyin qora (yoki yashil) bo'ladi. Ushbu model uchun ideal doji umuman 
tanasiz. Bu ochilish narxi yopilish narxiga mos kelganda sodir bo'ladi. 
kkinchi shamlar o'rtasida kichik bo'shliq paydo bo'lganda, biz kuchaytiruvchi 
. ular bir xil darajada ochilmadi. 
Yana bir kuchli potentsial signal quyidagicha ko'rinadi: turli xil rangdagi ikkita sham hozir 
bir xil darajada emas, o'ng esa, boshqa soyada bo'lsa ham, tendentsiya bo'ylab davom etadi 
achon ochilmoqda. 
Kombinatsiya hosil bo'lgandan so'ng darhol ikkinchi shamning o'rtasiga sotib olish uchun 
kutilayotgan buyurtmani ("Bulutlarni tozalash" holatida) yoki sotish uchun kutilayotgan 
ashtirishingiz mumkin.
Bu tasodifiy operatsiyalardan filtr bo'lib xizmat qiladi va raqamni eng samarali ishlab 
chiqishga yordam beradi. Albatta, narx har doim ham belgilangan darajaga etib bormaydi, 
ali mavqega ega bo'lasiz. 
qarshiliklar kurashi" deb ham atash mumkin. U 
Pastga tushish tendentsiyasida qora (qizil) shamdan so'ng darhol bir xil 
rangdagi kichik (so'zning har bir ma'nosida) sham hosil bo'ladi. U nafaqat kichik tanaga, balki 
(yashil) paydo bo'lsa, raqam shakllangan deb 
ga qarab harakatlana boshlaydi. 
Bu tong yulduzi.
Kechki yulduz "tushadi", bu esa pasayish tendentsiyasining ko'rinishini bildiradi. Bunday 
zda, yashil (oq) shamdondan keyin bir xil rangdagi kichkina (u doji deb 
ham ataladi) va undan keyin qora (yoki yashil) bo'ladi. Ushbu model uchun ideal doji umuman 
kkinchi shamlar o'rtasida kichik bo'shliq paydo bo'lganda, biz kuchaytiruvchi 


Bu bozor noaniqligining namunasidir. Garchi u ko'pincha trendning o'zgarishi bilan 
kuzatilsa ham, Harami tashkil etilgandan so'ng, aktiv bo'yicha bitimni yopish va bozordan 
aniqroq signallarni kutish yaxshiroqdir.
Bunday model katta shamdan iborat bo'lib, uning rangi hozirgi tendentsiyaga mos keladi: 
ko'tarilish uchun - yashil, pasayish tendentsiyasi 
shamni va undan keyin bir nechta boshqa shamlarni qoplash uchun etarlicha katta bo'lishi 
kerak.
Aytgancha, modelning o'ng shamchasi ham kichik tanaga, ham qisqa soyali quyruqlarga 
ega bo'lishi kerak, lekin rang muhim emas. U hatto ideal doji shaklida ham bo'lishi mumkin, 
Y’ani. tekis tanasi bilan. Bunday model alohida nomga ega: "Harami Cross". Bu kuchli narx 
darajalari yonida ko'rinadi: ularni Fibonachchi Retracements (Fibonachchi retracement 
indikatori) yordamida aniqlash mumkin.
Modelning ishlashi foydasiga qo'shimcha omil 
qarama-qarshi rangga bo'yalgan uchinchi sham. Agar jadval Haramidan oldin 
ko'tarilgan bo'lsa, Haramidan keyin qora (qizil) sham paydo b
siljigan bo'lsa, rasmdan keyin oq (yashil) sham paydo bo'lishi kerak.
Pichoqlar. 
Vizual ravishda, 
cımbız
lar juda oddiy ta'riflangan: u haqiqatan ham uning nomiga 
o'xshaydi. Shui bilan birga, ikkitadan ortiq sham bo'lishi mumkin, lekin ularning barchasi bir 
xil darajadan ochilishi va tanalari taxminan teng bo'lishi kerak.
Ushbu naqsh diagrammada muhim darajadagi qo'llab
uchun) yoki qarshilik (ko'tarilish tendentsiyasi uchun) qaerda joylashganligini ko'rsatadi. 
Shuinga ko'ra, u 
Cımbız
shamlarining ekstremal tomonlarida qurilishi mumkin. Qoida 
tariqasida, bu darajadan orqaga qaytish sodir bo'ladi.
tutqichlar 
71 
Bu bozor noaniqligining namunasidir. Garchi u ko'pincha trendning o'zgarishi bilan 
tashkil etilgandan so'ng, aktiv bo'yicha bitimni yopish va bozordan 
aniqroq signallarni kutish yaxshiroqdir. 
Bunday model katta shamdan iborat bo'lib, uning rangi hozirgi tendentsiyaga mos keladi: 
yashil, pasayish tendentsiyasi uchun - qizil. Shamning o'lchami keyingi 
shamni va undan keyin bir nechta boshqa shamlarni qoplash uchun etarlicha katta bo'lishi 
Aytgancha, modelning o'ng shamchasi ham kichik tanaga, ham qisqa soyali quyruqlarga 
ang muhim emas. U hatto ideal doji shaklida ham bo'lishi mumkin, 
. tekis tanasi bilan. Bunday model alohida nomga ega: "Harami Cross". Bu kuchli narx 
darajalari yonida ko'rinadi: ularni Fibonachchi Retracements (Fibonachchi retracement 
damida aniqlash mumkin. 
Modelning ishlashi foydasiga qo'shimcha omil - bu naqshdan oldingi tendentsiyaga 
qarshi rangga bo'yalgan uchinchi sham. Agar jadval Haramidan oldin 
ko'tarilgan bo'lsa, Haramidan keyin qora (qizil) sham paydo bo'lishi kerak. Agar jadval pastga 
siljigan bo'lsa, rasmdan keyin oq (yashil) sham paydo bo'lishi kerak. 
lar juda oddiy ta'riflangan: u haqiqatan ham uning nomiga 
bilan birga, ikkitadan ortiq sham bo'lishi mumkin, lekin ularning barchasi bir 
xil darajadan ochilishi va tanalari taxminan teng bo'lishi kerak. 
Ushbu naqsh diagrammada muhim darajadagi qo'llab-quvvatlash (pasayish tendentsiyasi 
lik (ko'tarilish tendentsiyasi uchun) qaerda joylashganligini ko'rsatadi. 
shamlarining ekstremal tomonlarida qurilishi mumkin. Qoida 
tariqasida, bu darajadan orqaga qaytish sodir bo'ladi. 
Bu bozor noaniqligining namunasidir. Garchi u ko'pincha trendning o'zgarishi bilan 
tashkil etilgandan so'ng, aktiv bo'yicha bitimni yopish va bozordan 
Bunday model katta shamdan iborat bo'lib, uning rangi hozirgi tendentsiyaga mos keladi: 
qizil. Shamning o'lchami keyingi 
shamni va undan keyin bir nechta boshqa shamlarni qoplash uchun etarlicha katta bo'lishi 
Aytgancha, modelning o'ng shamchasi ham kichik tanaga, ham qisqa soyali quyruqlarga 
ang muhim emas. U hatto ideal doji shaklida ham bo'lishi mumkin, 
. tekis tanasi bilan. Bunday model alohida nomga ega: "Harami Cross". Bu kuchli narx 
darajalari yonida ko'rinadi: ularni Fibonachchi Retracements (Fibonachchi retracement 
bu naqshdan oldingi tendentsiyaga 
qarshi rangga bo'yalgan uchinchi sham. Agar jadval Haramidan oldin y’qoriga 
o'lishi kerak. Agar jadval pastga 
lar juda oddiy ta'riflangan: u haqiqatan ham uning nomiga 
bilan birga, ikkitadan ortiq sham bo'lishi mumkin, lekin ularning barchasi bir 
quvvatlash (pasayish tendentsiyasi 
lik (ko'tarilish tendentsiyasi uchun) qaerda joylashganligini ko'rsatadi. 
shamlarining ekstremal tomonlarida qurilishi mumkin. Qoida 


Mavjud tendentsiyaga qarshi to'satdan boshqa rangdagi sham paydo bo'lganini ko'rsangiz, 
sizning oldingizda Capture naqsh bo'lishi mumkin. Go'yo buqalar to'satdan ayiqlar hududini 
egallab olgan yoki ayiqlar buqalar hududiga bostirib kirgandek.
Shuinga ko'ra, pasayish ten
qizil (qora) bo'lishi kerak. Qoida narxi, narx oralig'ida paydo bo'ladi va uning yopilishidan 
oldin shamning ko'p bo'ladi. Agar tendentsiya pasaygan bo'lsa, unda oq sham soyasiz paydo 
bo'lishi kerak. Agar harakat 
shamdonni tekshirilganingiz kerak.
Naqsh boshliq bilan ochilishi kerak bo'lgan joyda shamning ko'p aniqlanishi kerak. 
Tiklanish sham paydo bo'lgan tendentsiyani tuzatishi 
sodir bo'lmasa, sizning oldingizda kuzatuvni talabdan juda zaif signal bor.
Hujumkor

Ushbu naqsh hozirgi tendentsiyani va
bir xil rangdagi va hatto zinapoyada joylashgan uchta yapon shamdonlari juda kuchli signal 
bo'lib, uni, ehtimol, undan keyin paydo bo'lgan doji ham to'xtatmaydi.
Biroq, bu boshqacha sodir bo'ladi.
va uchta qora qarg'a to'satdan uchta bullish usuliga aylanishi mumkin. 
yapon shamdonlarining teskari namunasi bo'ladi.
Sizning oldingizda qaysi naqsh borligini aniq aniqlash
shakllanguncha kuting. 
72 
qarshi to'satdan boshqa rangdagi sham paydo bo'lganini ko'rsangiz, 
sizning oldingizda Capture naqsh bo'lishi mumkin. Go'yo buqalar to'satdan ayiqlar hududini 
egallab olgan yoki ayiqlar buqalar hududiga bostirib kirgandek. 
nga ko'ra, pasayish tendentsiyasida u yashil (oq) sham bo'lishi kerak va ko'tarilishda 
qizil (qora) bo'lishi kerak. Qoida narxi, narx oralig'ida paydo bo'ladi va uning yopilishidan 
Agar tendentsiya pasaygan bo'lsa, unda oq sham soyasiz paydo 
kerak. Agar harakat y’qoriga qarab bo'lsa, unda siz kesilgan tepaga ega qora 
shamdonni tekshirilganingiz kerak. 
Naqsh boshliq bilan ochilishi kerak bo'lgan joyda shamning ko'p aniqlanishi kerak. 
iklanish sham paydo bo'lgan tendentsiyani tuzatishi va bir xil rangda bo'lishi kerak. Agar bu 
sodir bo'lmasa, sizning oldingizda kuzatuvni talabdan juda zaif signal bor.
Ushbu naqsh hozirgi tendentsiyani va uning davom etish niyatini tasdiqlaydi. Ketma
bir xil rangdagi va hatto zinapoyada joylashgan uchta yapon shamdonlari juda kuchli signal 
bo'lib, uni, ehtimol, undan keyin paydo bo'lgan doji ham to'xtatmaydi. 
Biroq, bu boshqacha sodir bo'ladi. Uchta oq askar uchta ayiq usuliga aylanishi mumkin, 
va uchta qora qarg'a to'satdan uchta bullish usuliga aylanishi mumkin. 
yapon shamdonlarining teskari namunasi bo'ladi. 
Sizning oldingizda qaysi naqsh borligini aniq aniqlash uchun to'rtinchi sham to'liq 
qarshi to'satdan boshqa rangdagi sham paydo bo'lganini ko'rsangiz, 
sizning oldingizda Capture naqsh bo'lishi mumkin. Go'yo buqalar to'satdan ayiqlar hududini 
dentsiyasida u yashil (oq) sham bo'lishi kerak va ko'tarilishda 
qizil (qora) bo'lishi kerak. Qoida narxi, narx oralig'ida paydo bo'ladi va uning yopilishidan 
Agar tendentsiya pasaygan bo'lsa, unda oq sham soyasiz paydo 
ga qarab bo'lsa, unda siz kesilgan tepaga ega qora 
Naqsh boshliq bilan ochilishi kerak bo'lgan joyda shamning ko'p aniqlanishi kerak. 
va bir xil rangda bo'lishi kerak. Agar bu 
sodir bo'lmasa, sizning oldingizda kuzatuvni talabdan juda zaif signal bor. 
uning davom etish niyatini tasdiqlaydi. Ketma-ket, 
bir xil rangdagi va hatto zinapoyada joylashgan uchta yapon shamdonlari juda kuchli signal 
Uchta oq askar uchta ayiq usuliga aylanishi mumkin, 
va uchta qora qarg'a to'satdan uchta bullish usuliga aylanishi mumkin. Keyin u allaqachon 
uchun to'rtinchi sham to'liq 

Download 3,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish