Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti telekommunikatsiya texnologiyalari fakulteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI
“MUT va T” kafedrasi
“INDIVIDUAL LOYIHA 2”
kursidan topshiriqlarni bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatma

Toshken - 2022

Tuzuvchi: A.A.Qodirov. “Individual loyiha 2” kursidan topshiriqlarni bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma. /TATU, 85 b. Toshkent, 2022 yil

Uslubiy ko‘rsatma 5350100 – “Telekommunikatsiya texnologiyalari” yo‘nalishi bo‘yicha bakalavrlarni tayyorlash o‘quv jarayonida foydalanish uchun mo‘ljallangan. Asosiy maqsadi va vazifasi ma’lumot uzatish tarmoqlarini modellashtirish va simulyatsiyalash bo‘yicha loyiha ishini o‘tkazishni samarali tashkil etishdir.

Mundarija
		Kirish……………………………………………………………….	4
		Asosiy nazariy ma’lumot…………………………………………..	5
		Kurs ishini bajarish uchun vazifa…………………………………..	17
		Ma’lumot uzatish tarmog‘ini analitik modellashtirish……………..	18
	3.1.	Ommaviy xizmat ko‘rsatish tarmog‘i topologiyasi va balans tenglamasi………………………………………………………….	18
	3.2.	Hisoblash uchun formulalar, tugunlarning uzatish koeffitsiyenti	21
	3.3.	Analitik modellashtirish. Bir kanalli, xotirasi cheksiz ommaviy xizmat ko‘rsatish tarmoqlaridagi har bir tugunda bajarilgan analitik hisob – kitoblar…………………………………………….	22
	3.4.	Ommaviy xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini analitik modellashtirish	26
		Ma’lumot uzatish tarmog‘ini imitatsion modellashtirish…………..	28
	4.1.	Bir kanalli, xotirasi cheksiz ommaviy xizmat ko‘rsatish tarmoqlaridagi har bir tugunni AnyLogic dasturi yordamida imitatsion modellashtirish………….………………………………	28
	4.2.	Ommaviy xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini AnyLogic dasturi yordamida imitatsion modellashtirish………...……………………	52
	4.3.	Kurs ishi bo‘yicha talabalar uchun vazifa variantlari……………...	57
		Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………	85

KIRISH

Hozirgi paytda mutaxassislar tayyorlashning sifatini oshirish katta ahamiyat kasb etadi. Shuni aytish kerakki, kelajakdagi oliy o‘quv yurtlaridagi mutaxassislar o‘zlarining professional faoliyatidagi tasavvur va tushunchalarini amaliy masalalar yechishda qo‘llashi, masalalarni ko‘zlagan maqsadda tadbiq qilishi va yangi bilimlarni qo‘lga kiritishi lozim.

Aloqa tizimlarini turli axborotlarga ishlov berish, uzatish, qabul qilish va boshqarish tizimlarining yig‘indisi tashkil etadi. Aloqa tizimlarining asosiy vazifasi o‘rnatilgan sifat ko‘rsatkichlarini ta’minlangan holda ma’lumotlarni ko‘rsatilgan manzilga yetkazib berishdan iborat. Ushbu vazifani yechish uchun signallarga ishlov berishning manipulyatsiya usullari, shovqinbordosh kodlar, ma’lumotlarni uzatish va marshrutlash protokollari, hamda boshqaruv tizimlari qo‘llaniladi. Aloqa tizimlarini loyihalashda modellashtirish va simulyatsiya jarayonlarining o‘rni kattadir. Ushbu jarayonlarda aloqa tizimlarining optimal fizik va funksional strukturalari aniqlanadi.
“Aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash” fanidan kurs ishini bajarish jarayonida talaba aloqa tizimining modellarining tavsiflari va ularni baholash yo‘llarini, aloqa tizimlarini asosiy uzatish usullarini modellarini, modellashtirish natijasini tahlil qilishni asosiy usullarini o‘rganadi. Bular bilan bir qatorda talaba model turlari, analitik va imitatsion modellashtirish, modellashtirish masalalari, aloqa tizimlarni analiz va sintez etish masalalari, aloqa tizimlarining xarakteristikalarini optimallash ko‘nikmalari, aloqa tizimlarini maxsus dasturiy ta’minotlar yordamida imitatsion modellashtirish, imitatsion modellashtirish natijalariga ishlov berish hamda aloqa tizimlarini matematik va imitatsion loyihalash malakalariga ega bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasining ma’lumotlar uzatish milliy tarmog‘ini rivojlantirish va modernizatsiyalash, ma’lumotlar uzatish tarmoq ishonchliligini, o‘tkazish qobiliyatini oshirishni, foydalanuvchilarga ko‘rsatiladigan xizmatlar sifatini oshirishni, elektron hujjat almashinuvini rivojlantirish, aloqa tizimlarida modellashtirish usullarini qo‘llash, natijalarni tahlil qilish usullarini qo‘llash, ishlab chiqarilayotgan va ishlatilayotgan tizimlarni tahlil qilish, ularni ma’lumotlarni uzatishda samarali ishlatish, optimal ko‘rsatkichlarini belgilashda aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash jarayoni muhim rol o‘ynaydi.
Yuqoridagi fikr va mulohazalarni jamlagan holda kurs ishi aloqa tizimlarini analitik va imitatsion modellashtirish kabi amaliy usullardan foydalanishda talabalarni bu sohada bilim, malaka va ko‘nikmalarini oshirishni maqsad qiladi.

1.