Murtazayev saidmurodxon saidaloyevich murtazayev saidalo murtazayevich bolalar fakultet terapevtik

 
Sirkulyar kariyes. 
Frontal sut tishlarida kariyes jarayoni tish bo`yin qismining lab yuzalaridan 
boshlanib aproksimal va til yuzalarini qoplab jarohatlaydi. Tishning barcha yuzalarida 
jarayon chuqurlashib, emal, dentin to`qimalari yemirilishi oqibatida tish toj qismi 
osongina sinib tushadi. Natijada tishdan faqat ildiz qismigina qoladi.(2-3 rasm) 
 
2 rasm.
Kesuvchi sut tishlarining sirkulyar 
kariyesi. 
 

---

10 
 
3 rasm.
Sirkulyar kariyesda tish toj qismining 
sinishi. 
 
Sut tishlarining sirkulyar kariyesi nurlanish oqibatida sodir bo`ladigan kariyes 
jarayoniga juda o`xshab ketadi. Radiatsiya nurlari ta’sirida yuzaga kelgan kariyes 
jarayoni ham tishlarning bo`yin qismida rivojlanib, jadal kechishi oqibatida tish toj 
qismining sinib tushishiga va tishsizlikka olib keladi. Bunday holatlar to`qimalardagi, 
a’zolardagi yomon sifatli o`smalarni nur yordamida davolashdan so`ng kuzatiladi. 
Sut tishlarida sirkulyar kariyes rivojlanishi quyidagi omillarga bog`liq bo`ladi: sut 
tishlarining toj qismi homila davrida rivojlanishini inobatga olsak, ularning 
strukturasining shakllanishi homiladorlikning kechishiga bog`liq; sut tishlarining bo`yin 
qismi bola tug`ilishi bilan rivojlana boshlanishini nazarda tutsak, bunda tug`ilgan 
chaqaloq hayotning yangi sharoitiga tushib qoladi. Interplatsentar oziqlanish tabiiy 
ovqatlanish bilan almashinadi, u sun’iy yoki ona suti bilan oziqlanish bo`lishi mumkin. 
Ovqatlanish sharoiti, yashash sharoiti, har xil kasalliklar, o`tkir respirator kasalliklar tish 
emali va dentini rivojlanishini buzishi mumkin. Shu paytda tish bo`yin qismi qattiq 
to`qimalari juda nozik, minerallashuv jarayoni poyoniga yetmagan bo`lib yuqorida 
ko`rsatilgan omillar uni tugallanmay qolishiga sabab bo`ladi. Bunday holat sut tishlari 
bo`yin qismining kariyesga nisbatan moyilligining oshishiga sabab bo`ladi. 
Sirkulyar kariyes asosan muddatidan oldin tug`ilgan gipotrofik, raxitga chalingan, 
sil kasalligi mavjud bo`lgan, sun’iy ovqatlantirilgan bolalarda uchraydi. Bunday 
holatlarda mineral tuzlar (Sa) minerallashgan suyaklar tarkibidan yuvilib chiqadi.
Sirkulyar kariyes uchun jarayonning jadal ravishda tish pulpasiga tomon tarqalishi, 
yo`nalishi xarakterlidir. Shuni aytish joizki sirkulyar kariyes oqibatida sodir qilingan 
o`tkir pulpitlarda bolalar shikoyati bo`lmaydi va ular shifokorga murojaat qilishmaydi. 
Bunga quyidagilar sabab bo`lishi mumkin: 1) Organizmning qarshiligi susaygan 
bolalarda pulpa nekrozi biror-bir belgi bilan ma’lum bo`lmaydi, jarayon sekin-asta 
surunkali tus oladi va surunkali periodontitga aylanadi. 2) Sirkulyar kariyes jarayonida 
tish ildizi pulpasi o`zining toj qismidan ikkilamchi dentin hosil bo`lishi oqibatida 
ajraladi. Tishning toj qismi sinib tushganda yaroqli bo`lgan ildiz pulpasi tashqi 
muhitdan ikkilamchi dentin hisobiga ajraladi. U o`z navbatida sog`lom periodontni 
saqlab qoladi va bunday tish ildizi bir muncha vaqt o`z vazifasini bajarishi mumkin.