Mustaqil Ish Mavzu: Grunt qatlamlarining turg’unligi

Bunda f-qum zarralari sirtning notekisligini ifodalovchi ishqalanish koeffidenti

Ma’lumki, ishqalanish koeffitsiyenti ishqalanish burchagi orqali ifodalanadi, ya’ni

f=tg*ф.

Shu bilan birga ishqalanish holati grunt ichida ro‘y berishini nazarda tutsak, u holda (6 . 1) ifodam quyidagi ko‘rinishda yozish minnkin: T = -N tg ф. (6.3) bu yerda tg ф - ishqalanish biirchagining tangensi. Endi qiyalikning egri sirtiga ta'sir etuvchi barcha kuchlar aksining yig‘indisini tuzamiz:

p*sin a – p*f *cos a=0 (6.4)

Bu ifoda asosida tg a = f tenglik kelib chiqadi. Shu bilan birga (6.2) ifodani nazarda tutsak

a=ф

Shunday qilib, sochiluvchan gruntlarning eng katta qiyalik burchagi ulaming ichki ishqalanish burchagiga teng ekanligi ma’luni bo’ldi. Ushbu burchakni tabiiy qiyalik burchagi deb yuritiladi. Tabiiy qiyalik biuchagi haqidagi tushuncha faqat sochiluvchan gruntlarga xos b oiib , zarrachalari o ‘zaro bog Mangan gruntlarga nisbatan qoMlab boMmaydi, chunki ularda qiyalik burchagi gruntning namligiga va zarralarning o ‘zaro bogManish kuchiga bog’liq ravishda 0 dan 90° gacha o ‘zgarishi mumkin.

Ikkinchi hol.Sof bog’lanishli gruntdan tashkil topgan qiyalikning turg‘unlik sharti (ф=0 )
Bunda qiyalik muvozanat holatining buzilishi a burchak ostida cho'zilgan tekis siljish AC yuza bo‘ylab sodir boMadi deb faraz qilingan. Sirg’anuvchi prizma ABC ga ta’sir etuvchi barcha kuehlaming tenglik ifodasini quyidagicha yosish mumkin:
bunda p - ABC prizmaning massasi.

P kuchni ikki boMakka, ya’ni siljish yuzasi AC ga tik va urinma ta’sir etuvchi kuchlarga ajratamiz. Bu holda siljishga qarshi kuch siljish yuzasi bo‘ylab tarqalgan AC = ■— bogManish kuchini ifodalavdi. ABC prizmaning yuqori nuqtasida bosim nolga teng, pastki nuqtasida esa eng yuqori miqdorga ega boMishini nazarda tutib, bogManish kuchining o ‘rtacha miqdori olinadi. A C y o ‘nalish bo'yicha barcha kuehlaming yig'indisidan muvozanat tenglamasini tuzsak

P kuchni ikki boMakka, ya’ni siljish yuzasi AC ga tik va urinma ta’sir etuvchi kuchlarga ajratamiz. Bu holda siljishga qarshi kuch siljish yuzasi bo‘ylab tarqalgan AC = ■— bogManish kuchini ifodalavdi. ABC prizmaning yuqori nuqtasida bosim nolga teng, pastki nuqtasida esa eng yuqori miqdorga ega boMishini nazarda tutib, bogManish kuchining o ‘rtacha miqdori olinadi. A C y o ‘nalish bo'yicha barcha kuehlaming yig'indisidan muvozanat tenglamasini tuzsak