Mustaqil ish mavzu marketing tizimida narx siyosati

3.Tovarlarning yashash davri mobaynida narxlarning
o’zgaruvchanligi
Bozor tez uzgarib boradi va shunga kura xar bir maxsulot xam uz yashash davrini xam utaydi. Shu vakt davomida firmalar doimo narxlarga uzgartirishlar kiritadi.
Yangi maxsulotga narx belgilash eng jiddiy bosqichlardan biridir. Yangi maxsulotni ishlab chikarish bilan boglik xarajatlar bozordagi talab darajasi, rakiblar xarakati xali yetarli darajada ma’lum emas.
Narx belgilashning kiyinligi, muayyan darajada maxsulotning yangiligi darajasiga xam boglik. Bu daraja esa uchga bulinadi:
- eng yangi maxsulot
- texnikaviy ilgor maxsulot
- original bulmagan (yangi taklidiy) va urinbosar maxsulotlar.
Bozor talabi xali noma’lum, shu sababli noyeb maxsulotga narx belgilashda asosiy masala “Kaymogini olish” yeki “Kirib olish” siyesatini kabul kilishdan iboratdir.
Bunda mutaxassislar narxga nisbatan asosiy iste’molchilarning munosabati darajasini belgilaydilar, shuningdek, rakiblar bozorga kay darajada tezlik bilan kirib kelishi mumkinligini urganadilar. Uziga uxshash urinbosarlari bulgan yangi maxsulot taklidiy yoki moslashtirilgan maxsulot tarzida tasnif etiladi. Bunday xollarda narx siyosati ilgarigi taktikasini davom ettiradi va narx darajasi mukobil tovarlar urtasida mavjud bulgan sifat va mikdorga karab uzgaradi.
Maxsulotning bozorga kirib kelishi va usishi bosqichidan tuyinish bosqichiga xarakati darajasiga karab, narxlarni puxta boshkarish narx marketingni strategiyasini amalga oshirishning kaliti xisoblanadi.
Tuyinish bosqichida narxlarni kutarish odatda talabning kupayishi emas, balki ishlab chikarish xarajatlarining kiymatini ortishi okibatidir. Shu sababli maxsulotning turiga karab ye erkin narxlar kuyiladi yeki tovardlar sotish xajmini kupaytirish uchun narxlar pasaytiriladi.
Yo’qolib ketayotgan maxsulotlarga narx belgilash.
Narx marketingida keyingi rejalarga karab ikki mukobil narx belgilash yuli kullaniladi. Ishlab chikarishni kiskartirish uchun narxlarni bosqichma-bosqich pasaytirish strategiyasi jami gamlamalar sotib tugatilgunga kadar amalga oshiriladi. Unga mukobil xolda foydani kuvvatlash yulida kushimcha xarajatlar, xususan maxsulot sotishni ragbatlantirish xarajatlarini kiskartiriladi, narxlar esa ilgarigi darajada saklab kolinadi. Rakiblarning bozorni tashlab chikib ketishiga karab, bozor ta’minoti manbalari kiskaradi va aksariyat bunday vaziyatda shu maxsulotga xali muxtoj bulgan muayyan bozor segmenti saklanib koladi. Bu esa maxsulot yashash davrining sunggi bosqichi davrida bozorda kolgan firmaga uz narxini oshirish imkonini yaratishi mumkin.
Savdo-sotik faoliyatida marketing mutaxassisari uchun narx belgilashning ikkita asosiy siyosati mavjud, bu “kaymogini olish” va “kirib olish” siyosatidir.
“Kaymogini olish” siyosati avvalo, tovar narxi ishlab chikarish narxidan ancha yukori urnatib asta-sekin uni tushirib boradi. “Kaymogini olish” siyosatidan aksariyat bozorga yangi maxsulotni joriy etishda foydalaniladi. Bunda narx kandaydir bir yukori darajada belgilanadi, maxsulot esa segmentasiya natijasida asosiy deb e’tirof etilgan bozorda sotiladi. Bozorning tuyinishidan sung iste’molchilarni jalb kilish maqsadida narx pasaytiriladi. Shunday yul bilan tulik daromad eng kup mikdorga yetkaziladi.
Shu sababli yagona yul – tovar sotish bozorlarini kengaytirish, yangi segmentlar izlashdir.
“Kaymogini olish” va “Kirib olish” siyosatlari narx belgilashning favkulodda namoyon bulishi xisoblanadi. Uning birinchisi – kimmat naxlar,

4. Narxga tasir etuvchi omillar

Jahon bozorlarida narx belgilash jarayoniga ta'sir etuvchi omillar Amalga oshirilgan: Jahon tovar bozorlarida narx belgilash bilan bog‘liq jarayonlarni tahlil qilganda narxlarning shakllanishiga ta’sir etuvchi barcha omillarni, masalan, umumiy tartib, va sof qo'llaniladi. Tovar sotilgandan keyin ishlab chiqaruvchilarning qanday xarajatlari qoplanishi, qaysilari qoplanmagani, daromad darajasi qanday, foyda va ular qayerda bo'lishi, kelajakda resurslar yo'naltiriladimi, mavjudmi, narxlarga bog'liq. yanada kengaytirish uchun rag'batlantirish tashqi iqtisodiy faoliyat(Tashqi iqtisodiy faoliyat). Bozor iqtisodiyoti sharoitida tashqi savdoda ham, ichki bozorda ham narx belgilash muayyan bozor kon’yunkturasi ta’sirida amalga oshiriladi. Aslida, narx tushunchasi ichki bozorning xususiyatlari uchun ham, tashqi bozorning xususiyatlari uchun ham o'xshashdir. Narx, shu jumladan xalqaro savdoda, sotuvchi mahsulot yoki xizmatni taklif qilish orqali olishni niyat qilgan va xaridor ushbu mahsulot yoki xizmat uchun to'lashga tayyor bo'lgan pul miqdoridir. . Bu ikki talabning mos kelishi "narx omillari" deb ataladigan ko'plab shartlarga bog'liq. Ularni tabiati, darajasi va ko'lami bo'yicha quyida keltirilgan besh guruhga bo'lish mumkin. Umumiy iqtisodiy , bular. mahsulot turi va uni ishlab chiqarish va sotishning o'ziga xos shartlaridan qat'i nazar harakat qilish. Bularga quyidagilar kiradi: Iqtisodiy tsikl; Yalpi talab va taklifning holati; Inflyatsiya. Xususan, iqtisodiy , bular. ushbu mahsulotning xususiyatlari, uni ishlab chiqarish va sotish shartlari bilan belgilanadi. Bularga quyidagilar kiradi: Xarajatlar; Foyda; Soliqlar va yig'imlar; O'zaro almashinish imkoniyatini hisobga olgan holda ushbu mahsulot yoki xizmatga bo'lgan talab va taklif; Iste'molchi xususiyatlari: sifat, ishonchlilik, tashqi ko'rinish, obro'si. Maxsus , bular. faqat ayrim turdagi tovarlar va xizmatlar uchun amal qiladi: Mavsumiylik; Operatsion xarajatlar; To'liqlik; Kafolatlar va xizmat ko'rsatish shartlari. Maxsus, bular. maxsus mexanizmlar va iqtisodiy vositalarning ishlashi bilan bog'liq: Davlat tomonidan tartibga solish; Valyuta kursi. Iqtisodiy bo'lmagan , siyosiy, harbiy. Yuqorida ta'kidlanganidek, narxlar raqobat sharoitlari, holati va talab va taklif nisbati bilan belgilanadi. Biroq yoqilgan xalqaro bozor narxlash jarayoni o'ziga xos xususiyatlarga ega. Shuni hisobga olgan holda, yuqoridagi guruh omillarining harakatini ham hisobga olish kerak. Masalan, talab va taklifni olaylik. Ma’lumki, jahon bozoridagi talab va taklif nisbati sub’ektlar tomonidan seziladi tashqi savdo ichki bozorda mahsulot yetkazib beruvchilarga nisbatan ancha keskin. Xalqaro savdo ishtirokchisi ichki bozorga qaraganda bozorda ko'proq raqobatchilarga duch keladi. U o'z oldida jahon bozorini ko'rishga, ishlab chiqarish xarajatlarini nafaqat ichki bozor narxlari, balki jahon narxlari bilan ham doimo solishtirishga majburdir. bo'yicha tovarlarni ishlab chiqaruvchi-sotuvchi tashqi bozor doimiy "narx stressi" rejimida. Xalqaro bozorda sezilarli darajada ko'proq xaridorlar.
Источник: https://dialogue-irk.ru/uz/beznalichnye/osnovnye-faktory-vliyayushchie-na-cenoobrazovanie-faktory-vliyayushchie-na/
Jahon bozorida “talab va taklif nisbati buzilishi” holatlari kuzatilishi mumkin. Mahsulotga bo'lgan talab katta bo'lgan taqdirda, eng yomon sharoitlarda ishlab chiqarilgan mahsulot milliy narxda ishlab chiqariladigan vaziyat yuzaga kelishi mumkin, bu aslida bir muncha vaqt jahon narxini belgilaydi va bu juda yuqori bo'ladi. , bozorga chiqariladi. Aksincha, taklif ko'pincha talabdan sezilarli darajada oshadi. Keyin sotishning asosiy qismi ishlab chiqarish sharoitlari eng yaxshi va narxlari past bo'lgan xalqaro savdo sub'ektlariga to'g'ri keladi. (Shu nuqtai nazardan, quyidagi nuanceni ta'kidlash kerak: agar bo'lsa ham eng yirik ishlab chiqaruvchi har qanday mamlakatda tovarlar ushbu mahsulotning milliy bozorga eng yirik yetkazib beruvchisi bo'lsa, bu uning jahon bozorida etakchi o'rinni egallashini anglatmaydi. Ko'pincha xalqaro bozorda tovarlarning aksariyati iqtisodiy nuqtai nazardan yirik va kuchli kuchlar bo'lmagan mamlakatlar tomonidan sotiladi.). Bozor narxlari, shu jumladan tashqi savdo narxlari bilan ishlashda alohida tomonlarning pozitsiyalari va bozor kon'yunkturasini hisobga olgan holda ulardagi farqlarni hisobga olish kerak. Birinchidan, "sotuvchining narxi" tushunchalari mavjud, ya'ni. sotuvchi tomonidan taklif qilingan va shuning uchun nisbatan yuqori va "xaridor narxlari", ya'ni. xaridor tomonidan qabul qilingan va to'langan, ya'ni ular nisbatan pastroq. Ikkinchidan, bozor kon'yunkturasiga qarab, "sotuvchi bozori" bo'lib, unda talabning ustunligi tufayli tijorat ko'rsatkichlari va narxlar sotuvchi tomonidan belgilanadi va xaridor ustunlik qiladigan "xaridor bozori". taklif va narxlar bo'yicha vaziyat aksincha. Ammo bu bozor holati har doim o'zgarib turadi, bu narxlarda aks etadi. Bu shuni anglatadiki, u doimiy kuzatish va o'rganish mavzusi bo'lishi kerak. Aks holda, narxlarni aniqlashda juda jiddiy xatolar bo'lishi mumkin. So'nggi ikki-uch o'n yillikda muhim rol tovarlar narxini belgilashda, ayniqsa jahon savdosida, import qiluvchi yoki oxirgi iste'molchiga har qanday mahsulotni ishlab chiqaruvchi va yetkazib beruvchi tomonidan ko'rsatiladigan tegishli xizmatlardir. Bu umumiy qabul qilingan etkazib berish shartlari bo'yicha: texnik xizmat, kafolatli ta'mirlash, tovarlarni ilgari surish, sotish va ulardan foydalanish bilan bog'liq boshqa o'ziga xos xizmatlar turlari. Bu jihat, ayniqsa, zamonaviy sharoitlarda, yuqori texnologiyalarning rivojlanishi, mashina va uskunalarning murakkablashuvi davrida muhim ahamiyatga ega. Uskunalar va mexanizmlarni eksport qilish bo'yicha xizmatlar narxi etkazib berish narxining 60 foizini tashkil etganiga ma'lum misollar mavjud. Ilm-fan va texnikaning rivojlanishi tovarlarning sifat ko'rsatkichlarining yaxshilanishiga ta'sir etsa, ikkinchi tomondan, jahon narxlariga ta'sir qiladi. Yangi texnologiyalarni joriy etish mehnat unumdorligini, ishlab chiqarish samaradorligini oshiradi, mehnat xarajatlarini kamaytiradi. Ilmiy-texnikaviy inqilob nuqtai nazaridan, mutlaq ma'noda deyarli barcha tovarlar guruhlari uchun narx oshadi. Biroq, deb ataladigan narsalarni hisobga olgan holda. foydali ta'sir (masalan, tezlik, ishonchlilikning oshishi va boshqalar), mahsulotning nisbiy tannarxi, ya'ni iste'molchi uchun uning narxi pasayadi. Narxlarni tahlil qilishda xalqaro sohadagi iqtisodiy tsiklning harakatini ham hisobga olish kerak iqtisodiy munosabatlar ma'lum bir o'ziga xos xususiyatga ega. Shunday qilib, depressiya bosqichida narxlar, qoida tariqasida, ko'tarilmaydi. Va aksincha, yuksalish bosqichida talabning taklifdan oshib ketishi tufayli narxlar oshadi. (Ikkalasi ham tegishli xalqaro savdo asta-sekin, bu hodisalarning ko'lami va chuqurligiga qarab, va hatto inqiroz va tiklanish bosqichida). Shuni ta'kidlash kerakki, tovarlarning turlari va mahsulot guruhlariga qarab, narxlarning o'zgarishi dinamikasi har xil bo'ladi. Shunday qilib, vaziyat o'zgarganda, deyarli barcha turdagi xom ashyo narxlari keskin va tez o'zgaradi
Источник: https://dialogue-irk.ru/uz/beznalichnye/osnovnye-faktory-vliyayushchie-na-cenoobrazovanie-faktory-vliyayushchie-na/