Muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

1.2 NUMA arxitekturasi

NUMA (inglizcha Non-Uniform Memory Access “nounformed memory access” yoki Non-Uniform Memory Architecture “bir xil boʻlmagan xotiraga ega arxitektura”) xotiraga kirish vaqti uning joylashuvi bilan aniqlanganda koʻp protsessorli tizimlarda foydalaniladigan kompyuter xotirasini amalga oshirish sxemasi.Protsessorga nisbatan.

NUMA tizimlari asosiy xotira modullari bo’lgan oz sonli protsessorlarni o’z ichiga olgan bir hil asosiy tugunlardan iborat.

Deyarli barcha protsessor arxitekturalari tez-tez kerakli ma’lumotlarga kirishni tezlashtiradigan kesh deb nomlanuvchi kichik hajmdagi juda tez ulashilmagan xotiradan foydalanadi.NUMA-da umumiy xotira bo’ylab muvofiqlikni qo’llab-quvvatlash muhim ishlash ustunligini taklif qiladi.
Xotiraga kirish imkoni bo’lmagan NUMA tizimlarini loyihalash va qurish osonroq bo’lsa-da, klassik fon Neyman arxitektura modelida bunday tizimlar uchun dasturlarni yozish juda qiyin bo’ladi. Natijada, sotuvda mavjud bo’lgan barcha NUMA kompyuterlari kesh uyg’unligiga erishish uchun maxsus apparat echimlaridan foydalanadi va kesh-kogerent taqsimlangan umumiy xotira tizimlari yoki ccNUMA sifatida tasniflanadi.
Odatda, bir nechta kesh bir xil xotira joyini saqlaganida, izchil xotira namunasini (xotira muvofiqligi) saqlash uchun kesh-kontrollerlar o’rtasida protsessorlararo aloqa mavjud.Shuning uchun ccNUMA platformalari ketma-ket bir nechta protsessorlar bir xil xotira blokiga kirishni so’raganda, ish faoliyatini yo’qotadi. NUMA-ni qo’llab-quvvatlaydigan operatsion tizim protsessorlar va xotirani qayta taqsimlash orqali ushbu turdagi kirish so’rovlarining chastotasini poygalar va blokirovkalardan saqlaydigan tarzda kamaytirishga harakat qiladi.
ccNUMA arxitekturasiga ega ko’p protsessorli mashinalarga misol Silicon Graphics SGI Origin 2000 dan bir qator mashinalardir. ASCI Blue Mountain superkompyuteri – 1999-yilning eng kuchli superkompyuterlaridan biri [1] – har birida 128 protsessorga ega 48 SGI Origin 2000 mashinalarining massiv parallel klasteri edi .
NUMA arxitekturasibir necha yillardan beri ilmiy laboratoriyalarda tadqiq qilinmoqda. Shu bilan birga, SMP bilan solishtirganda yuqori miqyoslilik va arzonroq narx kabi xususiyatlar uning tijoriy qabul qilinishiga yordam beradi.
NUMA arxitekturasining eng ata afzalligi uning kengaytirilishidir. Technology Business Research tahlilchisi Jim Gardenning so’zlariga ko’ra, bu sifat ayniqsa muhim, chunki tez rivojlanayotgan ma’lumotlar ombori va onlayn tranzaksiyalarni qayta ishlash ilovalari tez sur’atlar bilan ular ishlaydigan serverlar imkoniyatlaridan tashqarida kengayib bormoqda.