Namangan muhandislik-qurilish

17.4. Bemornimashinadan chiqarish, ko’tarish va tashish
Yo’lda avtomobil fojiasi sodir bo’lganda, mashina ichidagi shikastlangan
kishiga birinchi tibbiy yordam berish uchun, avvalo uni mashinadan ehtiyotkorlik
bilan olib chiqish va yechintirib, keyin yordam berish kerak. Buning uchun
shoshmasdan birinchi navbatda mashina ichida odam ko’p bo’lsa, ularninghammasini
ko’rib, qay biri og’ir shikastlanganligini aniqlab va o’nga birinchi navbatda tezda
yordam berish kerak. Tez kelayotgan mashina to’siqqa urilganda ichidagilarning
oyoq yoki qo’llari mashina qismlari orasiga qisilib qolishi mumkin. Bunday hollarda
iloji boricha bemorga ozor bermasdan olib chiqiladi. Buning uchun temir asboblar,
montirovka, lom va boshqalardan o’rinli foydalanish mumkin.
SHikastlangan odamni mashinadan olib chiqishdan oldin uning qaeri

---

jarohatlangan yoki shikastlanganligini aniqlash va shunga qarab yordam berishni
tashqil qilish lozim. Agar qon tomirlaridan  arteriyadan qon oqayotgan bo’lsa, uni
darhol avval barmoq bilan bosib to’xtatib rezina jgut qo’yiladi. Qo’l yoki  oyoq
qiyshayib qolgan bo’lsa, albatta shu suyak singan bo’ladi. Gavdaning qiyshayib
turishi yoki shikastlangan kishini qiyshayib yotishi uning bexushligini yoki miyasi
jarohatlanganligini bildiradi. Bunday hollarda bemor holatini o’zgartirmasdan
mashinadan olib chiqishga to’g’ri keladi. Bemorni mashinadan olib chiqishdan avval
birinchi tibbiy yordamni berish uchun tayyorgarlik ko’rishni unutmaslik kerak. Qish
vaqtida bemorni o’rabchirmab qo’yish kerak, chunki shikastlangan kishi sovuqqa
chidamsiz bo’ladi. Bunday hollarda avval iloji bo’lsa, bemorni yaqin o’rtadagi uyga,
yoki avtobusga olib kirib, u yerda o’nga birinchi tibbiy yordami ko’rsatiladi.
Bemorni mashinadan olib chiqishga ikki yoki uch kishi qatnashishi kerak, buning
uchun haydovchi va yo’lovchilar yordamlashishi zarur.