Namangan muhandislik-texnologiya instituti

Metallarning suvga ta’siri. Ishqoriy va ishqoriy-yer metallari suv bilan ta’sirlashib, asoslar va vodorod hosil qiladi, masalan:

2Na + 2H2O = 2NaOH + H2

Ayrim metallar (Al, Zn, Cr va boshqalar) suv bilan o`zaro ta’sir etganda oksid yoki gidroksid parda bilan qoplanadi va metallarning suv bilan keyingi ta’sirlashishiga to`sqinlik qiladi. Bunday metallar suv ta’sirida passivlashuvchi metallar jumlasiga kiradi. Masalan:

2Al + 6H2O = 2Al(OH)3 + 3H2 Zn + H2O = ZnO + H2

ko`pgina, ayniqsa vodoroddan o`ngda joylashgan metallar esa suv bilan ta’sirlashmaydi. Metallarning kislotalarning suyultirilgan eritmasiga munosabati. Vodoroddan oldin joylashgan metallar kislotalarning (HNO3 dan tashqari) suyultirilgan eritmasidan vodorodni siqib chiqaradi. Masalan:

Fe + H2SO4 = FeSO4 + H2 Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2

Bunda metall valent elektronini vodorod ioniga berishi natijasida oksidlanadi. Elektronni biriktirib olgan vodorod ioni esa qaytariladi va erkin holda ajralib chiqadi.

ADABIYOTLAR

1.Ibrohimov Yu.I. Umumiy va noorganik ximiyadan praktikum. -T.:

O`qituvchi, 1985. - 288 b.

2.Qodirov E., Muftaxov A., Norov Sh. Anorganik kimyodan amaliy

mashg`ulotlar. -T.: O`zbekiston, 1996. -247 b.

3.Modixonov N., Yoqubova M., Abdug`afurov I. Umumiy va anorganik

kimyodan amaliy ishlar. -T.: Mehnat, 1997. - 184 b.

4.To`xtashev X., Ismoilov A. Anorganik kimyodan amaliy va laboratoriya ishlari. - T.: O`qituvchi, 1984.

5.Захаров Л.Н. Техника безопасности в химических лаборатори-

ях. - Л.: Химия, 1991. - 336 с.

6.Ibrohimov Yu.I., To`xtashev X., Jo`raev X. Ximiyadan masala va ularni

yechish usullari. - T.: O`qituvchi, 1989. - 244 b.

7.Гольбрайх З.Е. Сборник задач и упражнений по химии. -М.:

Высшая школа, 1984.

8.Глинка Н.Л. Задачи и упражнения по общей химии. -Л.: Химия,

1985. - 263 с.

9.G`afurov Q., Shamshidinov I. Noorganik kimyodan laboratoriya ishlari-

ga oid metodik ko`rsatmalar to`plami. – T.: OO`MTV Respublika o`quv-

uslub idorasi, 1993. – 43 b.