Nikellash

Fosfatlash - qora va rangli metallar sirtida fosfat qoplamalar olish
usulidir. Bu usul metallarning fosfat kislota va uning tuzlari eritmalari
bilan ta’sirlashib, metallar sirtida suvda erimaydigan fosfat tuzlaridan
iborat qoplamalar hosil qilishga asoslangan. Fosfat qoplamalar olish uchun
ishlatialdigan moddalar anod ingibatorlari qatoriga kiradi.
Fosfat qoplamalarning elektroizolyatsion xossalari yaxshi bo‘lganligi
sababli ulardan elektromashinalar qismlarini tayyorlashda elektrotexnik va
boshqa po‘latlar sirtida elektroizolyatsion qavat hosil qilishda
foydalaniladi.
Har qanday o‘lcham va shakldagi buyumlarni fosfatlash mumkin,
bunda harorat darajasi turlicha bo‘lgan fosfatlovchi eritmalar ishlatiladi.
Fosfatlash uchun ketgan vaqt va qisqa bo‘ladi. Metall buyumlarni
bo‘yashdan oldin fosfatlash bo‘yoqlarning po‘lat bilan mustahkam
birikishini hamda sirtning turli nuqsonlarida karrozion yemirilishlarning
kam bo‘lishini ta’minlaydi. Reaksiya:
3Fe+2H3PO4=Fe3(PO4)2+3H2
Elektrod potensiali -0,41 V dan kichik bo‘lgan metallarning tuzlari
eritmasidan elektr toki o‘tkazilganda, katodda Me ionlari emas, balki suv
molekulalari qaytarilishi kerak.

Sulfidlash — 1) rangli metallurgiyaaat texnologik usul; rudalardan metallarni ajratib olishni osonlashtirish uchun ularni sulfid shakliga oʻtkazish. Sulfidlovchilar sifatida gips (CaSO42HO) va pirit (FeS2) ishlatiladi. Ular shixta massasining 5—7 foizini tashkil qiladi. S. nikel i. ch.da keng tarqalgan. Nikel rudasi (rudada 1% Ni, 0,025% So boʻladi) keraksiz jinslardan ajratilib, boy (22% Ni) shteynlar hosil qilinadi. S.dan qoʻrgʻoshinni misdan xomaki tozalashda, rudalarni boyitishda ham foydalaniladi; 2) poʻlat detallar sirtining yeyilishga chidamliligini oshirish uchun sirtni oltingugurt bilan toʻyintirish.

3. 
   Lok-bo’yoq materiallari haqida umumiy ma’lumotlar. Lok-bo’yoq qoplamalar matallarni korroziyalanishdan saqlabgina qolmasdan yog’ochni chirish va namiqishdan asraydi, ularning tashqi ko’rinishini ko’rkamlashtiradi. Avtomobillarni, qishlok xo’jalik mashinalari va turli texnologik uskunalarning 85 foizdan ortiq qismi lok va bo’yoqlar bilan bo’yaladi. Bundan tashqari, bo’yalgan buyumlar elektr izolyatsiyalash va issiqdan saqlash xossalarga ega bo’ladi. Hosil qilingan qatlamlar ularga qo’yilgan talablarga javob berishi va uzoq muddat ishlashi uchun quyidagi talablarga javob berishi lozim: -bo’yaladigan sirt bilan mustahkam bog’lanishi, ya’ni yuqori adgeziya xususiyatiga ega bo’lishi lozim; -etarli darajada Yuqori mustahkamlik, qattiqlik va zarur elastiklikka ega bo’lishi. Elastikligi yetishmagan hollarda mexanik yoki harorat ta’sirida vujudga keladigan deformatsiyalanish natijasida qoplamda yoriq va darzlar vujudga keladi; -imkoniyat darajasida nam, Suyuqlik va gaz bug’lari, quyosh nurini kam o’tkazishi va ular ta’sirida o’z xususiyatlarini yo’qotmasligi. Qoplamning suv va uning bug’i, havo va quyosh nuri ta’siriga chidamliligi atmosfera ta’siriga chidamliligi deyiladi; -qoplamga shikast yetkazilganda uni avtokorxona sharoitida oson tiklanishi; -ommaviy tarzda foydalanish mumkinligi va arzon bo’lishi. Hozirgi paytda mavjud bo’lgan lok-bo’yoq materiallari yuqorida sanab o’tilgan talablarning barchasiga to’la javob bermaydi. Shu va boshqa sabablarga ko’ra ko’pchilik hollarda qoplam ko’p qatlamli qilib tayyorlanadi. Qoplamni hosil qilgan har bir qatlam bir yoki bir nechta talabga javob berishi lozim.