Ot yasovchi qo`shimchilar

Parta stellar soz-a.
Bugun 30 nafar o`quvchidan
Hamma to`liq kelgan darsga.
-O`quvchilar yilda nechta fasl bor?
-Yilda 4 ta fasl bor
-Hozir qaysi fasl?
- Hozir qish fasli .

-Hozir qaysi oy ?

-Hozir fevral oyi .
-Fevral oyida biz q aysi buyuk allomalar tavallud topgan kunlarini nishonlaymiz ?
-Biz fevral oyida g`azal mulkining sultoni Alisher Navoiy va Zahiriddin Muhammad Bobur tavallud topgan kunlarini nishonlaymiz .

-Aziz bolajonlar bugun darsga hamma tayyormi ?

(Hamma o`quvchilar o`quv qurollari borligini ya`ni daftar , darslik , kundalik , ruchka , qora qalamlarini tekshirib oladi ).

• 
  Demak, hamma darsga tayyor . Bolajonlar biz dars davomida nimalarga , qaysi qoidalarga rioya qilishimiz kerak ?
  
• 
  Biz ona tili darsida asosan husnixat bilan yozish va mashqlarni bajarishda faol ishtirok etishimiz kerak .
  
• 
  Qani ona tili darsini shiorini aytamiz .
  
• 
  Ona tili darsimiz
  

Onam tili darsimiz
O`zbek tilini chuqurroq
O`rganishdir burchimiz .
II O`tilgan mavzuni so`rash.
Grafik test
1 So`rog`idir kim ?, nima ?
Kitob , daftar, gul, olma .
Shaxs va narsalar nomin,
Bu qaysi so`z turkumi?

2 Son- sanoqni bildirar

Hisob kitob qildirar .
So`rog`I nechta ? , qancha?
Sanayver xohlagancha .

3 Bildiradi belgini

Maza ta`m, rang –tus ,hidni
Mustahkamlar sezgini ,
Bu qaysi so`z turkumi?

4 Harakatni bildirar Tinmay mehnat qildirar

So`rog`I nima qildi ?
Buni ayting
Kim bildi ?
5 Tuzli , tuzsiz , tuzla , tuzlar
Toping-chi qand ay so`zlar?
-Qani endi o`quvchilar “Kichik ustoz ” usulida bir – birimizni bajargan testlarimizni tekshiramiz.
III Yangi mavzu:
-Bolajonlar yangi mavzuni boshlashdan oldin men sizlarni uch guruhga bo`lib olaman .
1-guruh : Amir Temur guruhi .
2-guruh: Alisher Navoiy guruhi
3-guruh Zahiriddin Muhammad Bobur guruhi
(Har bir guruh a`zosi o`z guruhiga ta`rif beradi).

-Barakalla aziz bolajonlar !
-Shaxs va narsani bildirib , kim ? yoki nima? So`rog`iga javob bo`lgan so`zlar ot deyiladi.
Shaxslarni bildirgan otlar kim so`rog`iga javob bo`ladi. Narsalarni , hayvonlarni, turli hodisalarni bildirgan otlar nima so`rog`iga javob bo`ladi.
O tlar quyidagilarga bo`linadi :
-Shaxs otlari

O `simliklar ,

Hayvonlar ,

Qushlar,

I sh qurollari ,
Tabiat hodisalari
O `quv qurollari ,
Transport vositalari
Kiyimlar
Idishlar
Oziq –ovqatlar.
-Otlar birlik va ko`plik shaklda qo`llanadi . –lar qo`shimchasi birlikdagi otdan ko`plikdagi otni hosil qiladi.
-chi, -kor, -dosh, -zor, -loq qo`shimchalari so`z asosi o`zaklariga qo`shilib ot yasaydi.
-chi, -kor, -dosh qo`shimchalari shaxs ma`nosini , -zor, -loq qo`shimchalari o`rin –joy ma`nosini bildirgan otlar yasaydi .
Gulchi-gul o`zagiga –chi qo`shimchasi qo`shilib gul ekish va sotish bilan shug`ullanuvchi shaxs ma`nosini bildiruvchi ot yasalgan .
Paxtakor –paxta o`zagiga –kor qo`shimchasi qo`shilib, paxta eksih bilan shug`ullanuvchi shaxs ma`nosini bildiruvchi ot yasalgan .
Suhbatdosh –suhbat o`zagiga –dosh qo`shilib , suhbat jarayonida birgalikda ishtirok etuvchi shaxs ma`nosini bildiruvchi ot yasalgan.
Olmazor-olma o`zagiga –zor qo`shimchasi qo`shilib olma o`sadigan joy ma`nosini bildiruvchi ot yasalgan.
Toshloq –tosh o`zagiga – loq qo`shimchasi qo`shilib , toshi ko`p bo`lgan joy ma`nosini bildiruvchi ot yasalgan .
Yangi mavzu ko`rgazmalar orqali tushuntiriladi.
Darslik bilan ishlash.
235-mashq.
Mashqning sharti o`qitilib har bir guruhdan o`quvchilar chiqib ajratilgan so`zlarni asos va qo`shimchalarini aniqlaydilar.
havas havaskor
qo`shiq qo`shiqchi
temir temirchining
gul gulzor .
Dam olish daqiqasi o`tkaziladi.
236-mashq . Ot yasovchi qo`shimchalarni belgilang .
Mashq mustaqil bajartiriladi, har bir o`quvchi tekshirilib baholanadi.
IV Yangi mavzuni mustahkamlash.
1 Klaster usulidan foydalanib guruhlar doskada ishlaydilar.
2 Tarqatmalar bilan ishlanadi.
3 Aqliy hujum.(tezkor saol-javob ).
V Uyga vazifani tushuntirish.
237-mashq Matnda so`z yasovchi qo`shimchalar yordamida hosil bo`lgan otlarni aniqlash . Ot yasovchi qo`shimchalarni namunadagidek belgilash.
VI Baholab , rag`batlantirish.
Har bir guruh ishtirokchilari dars davomida olgan rag`bat kartoshkalari sanaladi. G`oib jamoa e`lon qilinadi , darsda faol ishtirok etga o`quvchilar rag`batlantiriladi.
V II Darsni yakunlash .
Mana bolajonlarim
Darsimiz bo`ldi tamom.
Ammo mening sabog`im
Etadi hali davom.
Sizga hali juda ko`p
Bilim tuhfa etaman .
Sizlarni dono qilgach
Maqsadimga yetaman.