O`zbek filologiyasi fakulteti o`zbek adabiyoti kafedrasi

Intonasiya haqida umumiy ma'lumot. 

 

Ma'lumki,  nutq  tafakkur  mahsulidir.  Kishi  fikri  yoki  maqsadini 

ikkinchi 

bir 

kishiga 

so'zlar 

vositasida 

yetkazib, 

o'zaro 

fikr 

almashadi,aloqada  bo'ladi  va  kayfiyatini  ifoda  etadi.  fikr  –  tuyg'ular, 

maqsad-intilishlar,  his-hayajonlar  boshqalarga  ovoz  tovlanishi  orqali  ham 

yetib  boradi.  Muayyan  istak,  niyat-intilish,  haakat  natijasida  yuzaga 

keluvchi ana shu ovoz tovlanishlariga intonasiya deyiladi. 

Ifodali o'qish jarayonida intonasiyaning ahamiyati katta. 

---

 

19 

Badiiy asarda intonasiya orqali qahramonlarning turli kayfiyati, ichik 

kechinmasi ifodalanadi. Ayniqsa, poetik asarlarning ritmik ohangdorligini 

tinglovchiga yetkazishda intonasiya katta rol o'ynaydi. 

Intonasiyaning 

muhim 

xususiyatlaridan 

biri 

shundaki, 

ta'kidlanganidek  u  asar  mazmuni,  avtor  maqsadi,  fikr-tuyg'usi  hamda 

kayfiyatidan tabiiy ravishda kelib chiqadi.