biron-bir faoliyatga, korhonaga foyda olish maqsadida uzoq muddatli kapital kiritishni amalaga oshiruvchi hususiy tadbirkor, tashkilot yoki
davlat
2
Venchur firma
Венчурная фирма
Venture firm
tijorat bilan shugʻullanuvchi ilmiy- tehnik firma, yangi tehnologiyalar va mahsulotlarni daromadlarni avvaldan belgilamagan holda ishlab chiqish va qыllash bilan shugʻullanadi (tavakkalchilikka asoslangan kapital
qoʻyilmasi)
3
Aksiya
Акция
Stock
aksiyadorlik jamiyati tomonidan chiqariluvchi hamda uning egasi, aksiyadorlik jamiyatining a'zosiga jamiyatni boshqarish va foydadan dividend olish huquqini
beruvchi qimmatbaho qogʻoz
4
Virtual zavod
Виртуальный завод
Virtual factory
boshqa boshqa hududlarda joylashgan va strategic alyans tarkibiga kiruvchi yetkazib beruvchilar va hamkor firmalar tomonidan amalga oshiriladigan, ishlab
chiqarish faoliyatining tashkillashtirish shakli
Qoʻshma korxona
Cовместные предприятия
Joint ventures
biror bir biznes yuritish uchun ikkita korxona
tomonidan tuziladigan mustaqil firma
korxonaning operatsion resurslaridan kiritilayotgan ishlab chiqarish omilini (“kirish”) korxona
tomonidan tanlangan
maxsulotga (“chiqish”) aylantirish maqsadida
foydalanadigan tizimdir
7
Konversiya
Преобразование
Conversion
korxonaning umuman boshqa turdagi mahsulot
ishlab chiqarishga oʻtishi
8
Konsern
Концерн
Concern
turli tarmoqlardagi mustaqil korhonalarning ishtirok etish tizimi, qoʻshma tadqiqotlar, patent-lisenziya kelishuvlari, moliyalashtirish, ishlab chiqarish hamkorligi
vositasida birlashuvi
9
Korxonaning tijorat sirlari
Торговые секреты компании
Company's trade secrets
korxonaning ishlab chiqarish, texnologiyalar, boshqaruv va boshqa turdagi faoliyati bilan bogʻliq, oshkor qilinishi korxona manfaatlariga zarar yetkazishi mumkin boʻlgan, davlat sirlariga
aloqasi boʻlmagan ma'lumotlar.
oʻz kapitalidan boshqa kompaniyalarni boshqarish, ularga rahbarlik qilish va dividend olish maqsadida ularning aksiyalarini sotib olishda foydalanuvchi
aksiyadorlik kompaniyasi
6-mavzu. Zamonaviy menejer
№
Atamaning
oʻzbek tilidagi nomi
Atamaning rus tilidagi nomi
Atamaning
ingliz tilidagi nomi
Atamaning oʻzbek tilidagi izohi
1
Mehnat
Труд
Labor
insonning aqliy va jismoniy qobiliyatini ishga slogan holda biron
bir faoliyat bilan shugʻullanish jarayoni
2
Xodim
Cотрудник
Employee
biror idora yoki muassasada ishlovchi
kishi, xizmatchi
3
Xodimlarni boshqarish
Управление персоналом
Staff management
korxonada band boʻlgan kishilar salohiyatini rivojlantirish va undan samarali foydalanish, ularning normal (moʻtadil) faoliyat koʻrsatishi uchun zaruriy shart-sharoit yaratish boʻyicha oʻzaro bogʻlangan tashkiliy- iqtisodiy va ijtimoiy
tadbirlar tizimi
4
Samaradorlik
Эффективность
Efficiency
korxona uchun maksimal qiymat yaratish maqsadiga yoʻnaltirilgan faoliyat
natijasini aks ettiruvchi kategoriya
ishchi bir hil jarayonni koʻp takrorlashi natijasida olinadigan ustachilik va oʻz ishlab chiqaruvchanligi
oshishi
6
Ish vaqti zahirasi
Потратьте время
Reserve time
ishlar boshlanishining erta va kech muddati oralig`ida yotgan, ishlar bajarilishi kechiktirilishi
mumkin boʻlgan vaqt
7
Real daromad
Реальный доход
Real income
Nominal daromadning xarid
qobiliyati
8
Nominal daromad
Номинальный доход
Nominal income
Ma’lum davr mobaynida bajarilgan ish uchun olingan
daromad
9
Mehnat shartnomasi
Трудовой договор
Labor contract
tadbirkor va ishga kiruvchi shaxs oʻrtasidagi kelishuv, unga koʻra xodimning mehnat vazifasi, ish joyi, lavozimi, oylik ish haqi, ish boshlash vaqti va hokazolar
belgilab beriladi
insonlar ishlab chiqarish faoliyatining samaradorligi; hodim moddiy ishlab chiqarish sohasida ish vaqti birligida ishlab chiqargan mahsulotlar miqdori yoki mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun sarflangan vaqt bilan
oʻlchanadi
7-mavzu. Boshqaruv mehnatini tashkil qilish
№
Atamaning oʻzbek
tilidagi nomi
Atamaning rus tilidagi nomi
Atamaning ingliz tilidagi
nomi
Atamaning oʻzbek tilidagi izohi
1
Evristik mehnat
Интуитивная работа
Intuitive work
hammadan avval rahbarlar va mutaxasislarning mehnatidir, u ijodiy aqliy faoliyatining tabiati, ularning psixofiziologik mohiyatini toʻliq
darajada aks ettiradi
2
Ma’muriy
mehnat
Административная
работа
Administrative
work
aqliy mehnatning
oʻziga xos turi
boʻlib, uning vazifaviy belgilanishi odamlar harakati va hulqini ularning mehnat faoliyatlari jarayonida bevosita boshqarishdan
iborat boʻladi
3
Operator mehnati
Oператор труда
Operator labor
asosan texnik ijrochilarning ishlab chiqarish va boshqaruv jarayonlarini axborotli ta’minlash uchun zarur boʻlgan stereotipli (bir xildagi), takrorlanuvchi operatsiyalarni
bajarish boʻyicha mehnatidar
4
Anketali va ogʻzaki soʻrovlar
Опросы и устные просьбы
Surveys and verbal requests
xodimning uning mehnati qanchalik ratsional tashkil qilinganligi haqidagi fikrini oʻrganish maqsadida
oʻtkaziladi
oʻzini oʻzi boshqarishning vazifasi sifatida, boshqa vazifalar
oʻrtasidagi muhim bogʻlovchi boʻgʻin
6
Ish
Дело
Work
tabiat va inson tomonidan birlashgan xarakterlarining
ob’ektiv natijasi
7
Mehnat jadalligi
Интенсивность труда
Intensiveness of labour
jonli mehnatning jiddiyligi yoki murakkabligi
darajasi
8
Jamoaviy shartnoma
Коллективный контракт
Team term
yollanma ishchilarning mehnat sharoiti va hayoti, shuningdek ular mehnat qiladigan tashkilotning faoliyati bilan uzviy bogʻliq keng masalalarni tartibga soluvchi shartnoma
turi
9
Taklif
Предложения
Supply
bozorga kelib tushgan va kelib tushishi mumkin
boʻlgan tovar va xizmatlar
10
Munosabatlar
Отношение
Attitudes
qadriyatlarni yuzaga chiqaruvchi turli usullar namoyon
boʻlishi jarayoni
8-mavzu. Mehnat jamoalari xodimlarini boshqarish
№
Atamaning oʻzbek tilidagi nomi
Atamaning rus tilidagi nomi
Atamaning
ingliz tilidagi nomi
Atamaning oʻzbek tilidagi izohi
1
Axborot
Информация
Information
ma'lumot va xabarlar toʻplami boʻlib, mazmunan yangilik unsurlariga ega boʻladi va boshqaruv
vazifalarini hal etish uchun oʻta zarurdir
2
Oddiy tizim
Простая система
Simple system
Axborot paydo boʻlgan joydan iste'mol joyiga keltiriladi. Bunday axborot telefon orqali yoki signallar vositasida kelib tushishi mumkin. Bu turdagi axborot tizimi quyi
boshqaruv
bosqichiga toʻgʻri
keladi
3
Axborotlar tizimi
Информационная система
Information system
murakkab tizim boʻlib, oʻz ichiga turli hujjatlarni, axborot oqimi, aloqa kanallari, texnik vositalar va avtomatik boshqaruv
tizimlarini oladi
4
Kommunikatsiya
Коммуникация
Communication
kishilar oʻrtasidagi oʻzaro axborot
almashuv jarayoni
Norasmiy kommunikatsiya
Неформальная коммуникация
Informal communication
rahbar atrofidagi shov-shuvlar, rahbarning xizmatga doir boʻlmagan shaxsiy aloqalari, norasmiy kanallar bilan axborot
almashuvlari kiradi
6
Ichki kommunikatsiya
Внутренняя коммуникация
Internal communication
korxona ichidagi boʻlimlar oʻrtasidagi, korxona ichki faoliyatini yurgizish uchun zarur boʻlgan
axborot almashuvi
7
Kommunikatsion jarayon
Коммуникационный процесс
Communicative process
ikki va undan ortiq odamlar oʻrtasidagi axborot almashish
jarayon
8
Filtrlash
Фильтрование
Filtering
qabul qiluvchiga yanada qulaylik yaratish maqsadida axborotni maslahatlashgan
holda oʻzgartirish
9
Iqtisodiy axborotlar
Экономические информации
Economical information
Iqtisodiy jarayonlarga aloqador boʻlgan
barcha turdagi axborotlar
10
Operatsion menejment
Операционный менеджмент
Operation management
korxonaning asosiy
maxsulotni ishlab chiqarish va
yetkazib berishga yoʻnaltirilgan, operatsion tizimlarini loyihalashtirish, ekspluatatsiya qilish va mukammallashtirish bilan bog`liq
boʻlgan faoliyat
bozor mehanizmining korhona va firmalarning mahsulot va hizmatlarni sotish, kapitalni foydaliroq joylashtirishda raqiblik asosida hыjalik nisbatlarini shakllantirish bilan bogʻliq
elementi
2
Raqobatbardoshlik
Конкурентоспособность
Competitiveness
oʻz faoliyatini bozor munosabatlari sharoitida amalga oshirish va bunda ishlab chiqarishni ilmiy-texnik jihatdan
takomillashtirish, hodimlarni ragʻbatlantirish va mahsulot sifatining yuqori bыlishini ta'minlashga
yetarli boʻlgan foyda olish
3
Sertifikat
Сертификат
The certificate
mas'ul idoralar tomonidan mahsulotni ekspertiza qilish asosida beriluvchi, mahsulot sifatini belgilovchi
hujjat
4
Uskunalarni zamonaviylashtirish
Модернизация оборудования
The modernization of the equipment
harakatdagi uskunalar konstruksiyasiga, uning texnik darajasini oshiruvchi hamda texnik va iqtisodiy koʻrsatkichlarini yaxshilovchi sezilarli oʻzgarishlar
kiritish
Fan-tehnika taraqqiyoti
Научно-технический прогресс
Scientific and technical progress
fan, texnika, texnologiyalar rivojlanishi, mehnat predmetlari, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishning uzluksiz rivojlanish
jarayoni
korhona faoliyatining yakuniy natijalarini tavsiflaydi hamda yalpi pul tushumi va mahsulot ishlab chiqarish va
sotishga sarflanuvchi
barcha harajatlar ыrtasidagi farqni
ifodalaydi
8
Yalpi foyda
Валовая прибыль
Gross profit
korxona yalpi daromadining barcha majburiy toʻlovlarni chiqarib tashlagandan soʻng korxona ihtiyorida
qoluvchi qismi
9
Qayta tiklash
Восстановить
Restore
mavjud ishlab chiqarishni tehnik va tashkilish takomillashtirish, asosiy fondlarni kompleks ravishda yangilash va zamonaviylashtir ish asosida tыliq qayta qurish
jarayoni
10
Fond sigʻimi
Объем фонда
The capacity of the Fund
fond qaytimiga teskari boʻlgan nisbat. Asosiy ishlab chiqarish fondlari oʻrtacha qiymatining ishlab chiqarilgan mahsulot hajmiga nisbati sifatida
hisoblanadi
