O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti optik aloqa asoslari

Asosiy qism


Tolali optik raqamli aloqa tizimlarini loyixalashtirish va sifat mezonlari.
Turli xildagi telekommunikatsiya xizmatlari bo‘yicha tanlangan punktlarning bir-biriga intilishi, punktlarning ijtimoiy-iqtisodiy va ma’daniy rivojlanganlik darajasiga, birinchi navbatda aholi soniga bog‘liq. Shuning uchun xarakteristikada oxirgi ro‘yxatga olish ma’lumotlari bo‘yicha aholi soni, og‘ir va engil ishlab chiqarish korxonalari haqidagi moliyaviy-kredit va investitsiya muassasalari, ma’daniyat markazlari, ilmiy tadqiqot markazlari va o‘quv yurtlari, transport va aloqa, savdo-sotiq va b.q. haqidagi ma’lumotlar keltiriladi.
Keltirilgan ma’lumotlar asosida belgilangan aholi punktlarining bir-biriga intilish darajasi haqida, ularni turli xildagi telekommunikatsiya xizmatlari bilan ta’minlash haqida xulosa qilinadi.
Berilgan aholi punktlarini bog‘lovchi, kerakli kanallar sonini hisoblash va asoslash, bu punktlardagi aholining soniga va aholining ayrim guruhlarining o‘zaro aloqa va turli xildagi xabarlar bilan almashinuviga qiziquvchanlik darajasiga bog‘liq. Istalgan aholi punktidagi aholi soni oxirgi ro‘yxatga olishning statistik ma’lumotlari asosida aniqlanishi mumkin. Istiqbolli loyihalashda aholining o‘sishini e’tiborga olish kerak. Istiqbolli loyihalash yili hozirgi vaqtga nisbatan 5...10 yil oldinga qabul qilinadi.
Bir abonent hosil qiladigan solishtirma yuklamani, berilgan yo‘qotishlar qayd etilgan ulanishlarni va loyihalashtirilayotgan magistralniig ma’lum punktlarida telefon zichligini hisobga olish bilan dastlabki telefon kanallarining soni aniqlanadi.
Turli vazifali telekommunikatsiyalarni (ovozli signallarni uzatish, telegraf aloqasi, ma’lumot signallarini uzatish, televidenie kanallari va mobil radio aloqa roumingini tashkil etish, internet tarmog‘iga va h.k.) tashkil etish uchun zarur bo‘lgan kanallar soni, ma’lum punktlarning telefon kanallari soni va telefon zichligi orqali ifodalanishi mumkin. Telekommunikatsiya kanallarining umumiy soni ARK-asosiy raqamli kanal yoki TCHK-tovush chastotali kanallarning ekvivalent sonidan kelib chiqadi.
Uzatish tizimi va kabel turini tanlash birlamchi telefoniya tarmog‘ini quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha rivojlantirishni e’tiborga olgan holda amalga oshiriladi:

• 
  kabel va raqamli uzatish tizimlarini qo‘llash bilan yangi magistrallarni qurish;
  
• 
  mavjud magistrallarni optik kabellarni va optik uzatish tizimlarini qo‘llash bilan rekonstruksiya qilish.
  

RUT va kabel turini tanlash uchun loyihalashtirilayotgan raqamli uzatish liniyasining vazifasi, talab etiladigan aloqa masofasi, oxirgi va oraliq punktlar orasida talab etiladigan raqamli oqimlar soni haqidagi axborot kerak.
Rekonstruksiya qilish xolatida aloqani tashkil etishning variantini tanlash va turli tipdagi TOUT qo‘llanilganda bir turdagi kabel uchun kapital va yillik ekspluatatsiya xarajatlarini taqqoslash asosida olib boriladi.
Kabel markasi trassadagi erning xarakteri, kabelni yotqizish usuliga bog‘liq holda tanlanadi. Barcha hollarda RUT kanal va traktlarining zaruriy sifat ko‘rsatkichlarining saqlanilganligi, raqamli uzatish liniyasining iqtisodiy samaradorligi eng asosiy shart hisoblanadi. TOUT ni qurish va ishlatish (ekspluatatsiya) jarayonida kabellar, liniya qurilmalari holatini, liniya apparaturasining ishlash sifatini aniqlash, shuningdek, aloqaning ishonchligini oshirish choralarini ishlab chiqish maqsadida statistik ma'lumotlarni toʻplash uchun oʻlchashlar majmuasi (kompleksi) oʻtkaziladi.