O‘zbekiston respublikasi oliy

R

Raqobat – 1) basma-baslikka bellashuv; 2) biror-bir sohada eng yuqori natijaga erishish borasida olib borilgan kurash.; 3) yuqori foyda olish

maqsadida mahsulotni ishlab chiqarish va sotish uchun ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi kurash; xo‘jalik yurituvchi shaxslarning bozorda o‘z mahsulotini aynan shunday mahsulotlar sotish shartlariga ta’sir qilish maqsadidagi bellashuvi. Raqobat ikki ko‘rinishda:

1. 
   tarmoqlararo; b) tarmoq ichida ko‘rinishlarda bo‘ladi. Tarmoqlararo R.- turli yo‘nalishlarda mahsulot ishlab chiqaruvchilarning kapitalini eng qulay joylashtirish, ko‘p foyda olish uchun olib borgan kurashi. Tarmoq ichidagi R.- bir xil ko‘rinishda mahsulot ishlab chiqaruvchilarning bozor uchun, mahsulotni foydali, qulay sotish uchun olib borgan kurashi. Halol R- bozordagi kurashda qabul qilingan qonun-qoida, hammaga ma’qul usullarga asoslanadi. G‘irrom R o‘z ichiga quyidagi xarakterli belgilarni oladi: 1) raqib haqida noto‘g‘ri va noaniq ma’lumotlar tarqatish; 2) mahsulotning sifati, ishlab chiqarilgan joyi xususida iste’molchini aldash, uni adashtirish;
   

3. 
   raqibning mahsulot belgisidan, nomidan noto‘g‘ri foydalanish;
   
4. 
   past sifatli mahsulotlarni reklama qilish; 5) raqib mahsulotining sifati to‘g‘risida asossiz ma’lumot tarqatish va h.k.
   

Reklama – (fr.reclame)-tovar yoki ko‘rsatiladigan xizmat to‘g‘risidagi xolis axborot, ularni ko‘proq sotish maqsadida xaridorlarga ularning xossalari, afzalliklari va sotib olish shartlarini yetkazish. R. maxsus firmalar orqali amalga oshiriladi va yuqori daromad manbayi hisoblanadi.

Rentabellik – (nem.rentabel – foydali, daromadli)-foyda olish darajasi. R. ma’lum davr mobaynida olingan foyda miqdorining shu davrda sarflangan asosiy ishlab chiqarish fondlari va oborot vositalari qiymati yig‘indisiga yoki mahsulotning ishlab chiqarish va sotish xarajatlari – tannarxga nisbati sifatida foizlarda hisoblanadi.