O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’im vazirligi r. A. Sobirova, O. A. Abrorov F. X. Inoyatova, A. N. Aripov biologik kimyo

Antimetabolitlar haqida tushuncha
Metabolitlarga (almashinuvning normal mahsulotlari) organizmda qarama-qarshi ta’sir qiluvchi moddalarga antimetobolitlar deyiladi. Masalan: suksinat va suksinatdegidrogenazadan iborat sistemaga uchinchi bir komponent malonat qoshilsa, fermentativ reaksiya tormozlanadi. Malonat struktura jihatidan suksinatga o xshashdir:
Shunga ko‘ra, malonat suksinatdegidrogenaza bilan birikib uni ingibitsiyalab qoyadi. Hozirgi vaqtgacha ma’lum bo‘lgan antimetabolitlar quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

• 
  antivitaminlar (diku-marol, oksitiamin, dezoksipiridoksin va boshqalar);
  
• 
  antigormonlar;
  

• 
  antimediatorlar;
  

• 
  antifermentlar;
  

• 
  antiaminokislotalar;
  

• 
  antipurinlar;
  

• 
  antipirimidinlar;
  

• 
  antikoagulyantlar va boshqalar.
  

Shu kunlarda tibbiyotda antimetabolitlar moddalar almashinuvining regulyatorlari hamda dori vositalari sifatida foydalaniladi. Masalan: osma ximioterapiyasida keng qollaniladigan 6-merkaptopurin, aminopterin va metatreksat folat kislota antimetabolitidir; streptotsid (sulfanilamid preparatlari – PAMK; geparin – vitamin K; avidin oqsili – vitamin H).