О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti botanika kafedrasi

1.1 TANXOZDARYO DARYOSINING TABIIY GEOGRAFIK 

O‘RNI VA SHAROITI. 

 

Tanxozdaryoning uzunligi 104 km bo‗lib, havzasining maydoni 459 km 

ni tashkil etadi. Bu daryo dengiz sathidan 3800-3900 m. balanlikda Hisor tog‗ 

tizmasining  janubi–g‗arbiy  qismida  boshlanadi.  Tanxozdaryo  o‗z  suvini 

doimiy  muzliklar  va  qorlarni  erishi  hamda  yomg‗ir  va  chashma–buloqlari 

suvlari  hisobidan  to‗yinadi.  Daryoning  havzasi  Beshnov  tog‗  yonbag‗irlari 

orasidan  o‗tib  yaylov,  tog‗,  adir,  tog‗  oldi  mintaqalarini  ishg‗ol  etadi.  Daryo 

o‗z  oqimi  bo‗ylab  juda  ko‗plab  aholi  yashaydigan  joydagi  sug‗oriladigan 

maydonlarni  suv  bilan  ta‘minlash  uchun  Tanxozdaryosi  o‗zani  bo‗ylab  katta 

gidrotexnik  inshoatlar–ko‗priklar,  Qatag‗on,  Chaqar  gidrouzellari  joylashgan 

bo‗lib,  xo‗jaliklararo  kanallar  va  ichki  xo‗jalik  kanallariga  suv  chiqarish 

uchun xizmat qiladi. Tanxozdaryosidan qishloq xo‗jalik ekinlarini sug‗orishda 

ham  foydalanib  Shahrisabz  tumanidan  5360  gektar  paxta,  g‗alla,  bog‗–

tokzorlar,  boshqa  ekin  maydonlari  va  tomorqa  yerlarini  sug‗oradi.  Havza 

o‗zining  turli–tuman  ko‗rinishga  ega  bo‗lishi  bilan  boshqa  yerlardan  tubdan 

farq  qiladi.  Daryo  Shahrisabz  tumanini  Hisor,  Chopik  qishlog‗i,  Hazara,  G‗. 

Boboyorov,  A.  Temur  va  Navoiy  xo‗jaliklari  hududlaridan  o‗tib  Shahrisabz 

tumani  bilan  Chiroqchi  tumani  o‗rtasidagi  Tanxoz  qo‗rg‗onchasi  yaqinida 

Qashqadaryo daryosiga qo‗shilib ketadi.