O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti

4.2.2-rasm. Vaksina turlari.
Bundan tashqari shamollash yoki gripp alomatlariga ega odamlar bilan yaqin aloqa qilishdan chekining. Yaqin aloqa deganda bemor bilan ikki metr doirasida, u bilan bir xonada yoki uzoq vaqt mobaynida kasal yuqtirgan bemorga qarash zonasida individual himoya vositalarisiz (xalat, qo‘lqop, niqob) bo‘lish tushuniladi. Shuningdek, yaqin aloqa bemor bo‘lgan xonaga qatnash, kasal yuqtirgan odamdan ajralib chiqqan suyuqlik, masalan, balg‘am bilan aloqani o‘z ichiga oladi[35].
Yuqorida ko’rsatib o’tilgan qoidalarga amal qilish, inson salomatligi uchun eng muhim omillardan bo’lib hisoblanadi.


XULOSALAR
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Oliy Majlisga 2019–yilgi murojatnomasida mamlakatimizni 2020-yil va kelgusi 5 yilda rivojlantirish bo’yicha, ustuvor yo’nalish va vazifalari xususidagi ma’ruzasida: “Atrof-muhitni muhofaza qilish va ekologik holatni yaxshilashga e’tiborni kuchaytirishimiz kerak”ligi zaruriyati maxsus ta’kidlandi. Ushbuni e’tiborga olib, Samarqand viloyati, shahri va tumanlarida to’plangan tibbiy chiqindilarni har tomonlama o’rganish va o’tkazilgan tadqiqotlarimiz natijasida quyidagi xulosalarga keldik.

1. 
   Ilk bor Samarqand shahrida viloyatning yerik kasalxonalari misolida tibbiyot chiqindilarining hosil bo’lishi va ularning atrof-muhitga ta’siri o’rganildi.
   
2. 
   Shaharda tibbiyot chiqindilarni hosil bo’lishi hajmi bo’yicha : birinchi o’rinda viloyat ko’p tarmoqli bolalar kasalxonasi, ikkinchi – viloyat zotiljam kasalxonasi va uchinchi – viloyat infeksion kasalxonasi ekanligi aniqlandi.
   
3. 
   Tibbiyot muassasalari va tibbiy chiqindilar hajmini o’rganish natijasida Samarqand viloyati, Samarqand shahri va Samarqand tumanlaridagi tibbiy chiqindilar hududlaridagi miqdoriga qarab, quyidagicha rayonlashtirildi:
   

• 
  Samarqand viloyati tumanlaridagi tibbiyot muassasalaridan hosil bo’lgan tibbiyot chiqindilari bo’yicha Pastdarg'om tuman tibbiyot birlashmasi (poliklinikasi bilan) eng ko’p miqdor bilan birinchi;
  
• 
  Payariq tuman tibbiyot birlashmasi(Chelak shifoxonasi bilan) bilan 2-o’rinda;
  
• 
  Urgut tuman maxsus taqsimlash markazi 3-o’rda turadi.
  
• 
  Samarqand viloyatidagi tibbiyot muassasalardan hosil bo’lgan tibbiyot chiqindilari bo’yicha Samarqand viloyat RIO va RIATM tibbiyot muassasasi 1-o’rinda;
  
• 
  Samarqand markaziy shifoxonasi 2-o’rinda;
  
• 
  Samarqand viloyat Endikrnologiya disponseri 3-o’rinda turadi.
  
• 
  Samarqand shahridagi oilaviy poliklinikalarda tibbiyot chiqindilarining hosil bo’lish miqdori bo’yicha 6-son oilaviy poliklinika 1-o’rinni;
  
• 
  2-son oilaviy poliklinika 2-o’rinni;
  
• 
  10-son oilaviy poliklinika 3-o’rinni egalladi.
  

4. 
   Tibbiyot chiqindilarining atrof-muhitga va inson salomatligiga ta’sirini kamaytirish bo’yicha tavsiyalar berildi.
   
5. 
   Koronavirus infeksiyasini mumkin qadar yuqtirish xavfini kamaytirish uchun, qo‘llarni tez-tez va yaxshilab sovun bilan oqar suvda yuvish, spirtli dezinfeksiyalovchi vositalardan foydalanish, ovqat qilish davomida hamda undan oldin va keyin qo‘llarni yuvish, shamollash yoki gripp alomatlariga ega odamlar bilan yaqin aloqa qilishdan chekinish va vaksina olish kasallik yuqtirish xavfini kamaytiradi va kasallik yuqtirgan holatda, kasallikni yengil o’tishini ta’minlaydi.
   

Xulosalarni yakunlab, ushbuni ta’kidlash lozimki, tibbiy yoki farmatsevtika faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar tarkibida chiqindilarni yig'ish, bo'linmalardan chiqindilarni ko'chirish va chiqindilarni ishlab chiqaradigan tashkilot hududida vaqtincha saqlash, dezinfektsiya-zararsizlantirish, chiqindilarni ishlab chiqaruvchi tashkilot hududidan chiqindilarni tashish,
tibbiy chiqindilarni ko'mish yoki yo'q qilish ona tuproqni, suvni, atmosferani, atrof-muhitni va inson salomatligini asrash mumkin.