O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi



Download 3,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet135/192
Sana22.01.2022
Hajmi3,15 Mb.
#399651
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   192
Bog'liq
konstruktsion materiallar texnologiyasi

Kompozitsion materiallar 
an’anaviy konstruktsion materiallarga nisbatan 
alohida  xossalarga  ega.  Bu  narsa  ijobiy  xususiyatli  materiallarni  va 
konstruktsiyalarni  yaratishga  olib  kelmoqda.  Kompozitsion  materiallarikki  va 
undan  ortiq  tashkil  etuvchilardan-komponentlardan  tuzilgan  murakkab  material 
bo‘lib, har xil usullar bilan bog‘langan va o‘ziga xos xossalari bor. 
Kompozitsion  materiallar  mashinasozlik  va  avtomobilsozlik  apparat  va 
jihozlariga qo‘yilgan talablarga javob berishi bilan ajralib turadi: 
-yengil bo‘lishligi; 
-maksimal mustahkamlik va bikirlik
-ishlash davrida maksimal ishlash resursi
-nisbatan arzonligi; 
-ishlatish jarayonida qulayligi
-texnologik,  mexanik  va  ekspluatatsion  talablarga  javob  berishi  shular 
jumlasidandir. 
Metallmas  materiallarning  puxtaligi,  yengilligi,  issiqqa  (
300-400
0
C
)  va 
kimyoviy  chidamliligi,  yuqori  izolyatsion  xususiyatlari,  ayniqsa,  texnologik  va 
ekspluatatsion  xossalarining  yaxshiligi,  maksimal  cho’zilishdagi  mustahkamlik 
chegarasi  (
110
  MPa)  va  zarbiy  qovushqoqligi  (
809
  kJ/N
2
),  ishlash  davrida 
maksimal ishlash resursi ulardan keng qamrovli qo’llanilishiga yo’l qo’yadi. 
Polimеrlar
  asosan, tabiiy  va  sun’iy  bo’lib,  tabiiy  polimerlargasellyuloza, 
slyuda,  asbest,  grafit,  paxta  va  boshqalar,  sun’iylariga  polietilen,  viskoza, 
sintetik kauchuk va boshqalar kiradi. 
Ma’lumki,polimerlarning zichligi kamligi, namga va suvga bardoshliligi, 
gaz  o’tkazuvchanligi  kabi  xossalari  yaxshi.  Issiqbardoshliligi  va  issiqlik 
o’tkazuvchanligi metallarga nisbatan past. Issiqlik o‘tkazishi kichik bo‘lganligi 
sababli  bunday  materiallar  issiq  izolyatsiya  materiali  sifatida  ishlatilishiga 
imkon yaratadi. Polimerlarning har xil nurlarga qarshilik ko‘rsatish, oksidlanish, 
atmosfera  havosiga  chidamlik  xossalarining  mavjudligi,  ularni  himoy  vositasi 
sifatida ham ishlatilishga imkon yaratadi. 


165 
 
Polimer 
materiallarining 
muhim 
xususiyatlaridan 
biri-
relaksatsiyalanishdir.  Agar  polimer  cho’zib  deformatsiyalangan  va  shu  holda 
mahkamlab  qo’yilgan  bo’lsa,  strukturadagi  segmentlar  (zvenolari)ning  qayta 
taqsimlanishi  natijasida  yuqori  elastik  deformatsiyaga  ro’y  beradi.  Bunday  hol 
o’z  navbatida  avvalgi  kuchlanish  darajasini  pasaytiradi,  relaksatsiya  hodisasi 
ro’y  deradi.  Vaqt  birligi  ichida  avvalgi  kuchlanish  qiymatining   

–  marta 
kamayishi relaksatsiya vaqti deb nomlanib, ishlatish jarayonida kata ahamiyatga 
ega. 
Kompozitsion  materiallarning  doimiy  kuch  ta’sirida  o’z-o’zidan 
cho’zilishi  ham  relaksatsion  xususiyatga  ega.  Materiallarning  ishlash 
sharoitlarini belgilashda ana shu xususiyatlarini, albatta hisobga olish kerak. 
Kompozitsion 
materiallarning 
asosiy 
komponenti 
polimerlar(poliolefinlar)dir. 
 

Download 3,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish