O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Ma’ruzada axborotlarni taqdim etish usullarini tanlash bo‘yicha 
tavsiyalar: 
1. Ma’ruzani nimadan boshlash kerak?
Quyidagi usullar bilan e’tiborni qaratish mumkin: 

nutq mavzui bo‘yicha muammoli yoki o‘ziga xos savol berish bilan 
(
Mumkinmi …?. Bu savollarga javob berishdagi muvaffaqiyatli 
urinishlardan biri ... Afsuski...
); 

nutq mavzui bo‘yicha qiziqarli ko‘chirmani aytish bilan (
Gapni …… 
maqoldan boshlayman:……. Bu iborada….
); 

aniq hayotiy misol aytish bilan (
SHunday vaziyatni tasavvur qilaylik….. 
Bunday vaziyatda….. Qanday….? Qaysi…?
); 

nutq predmetini aniq hodisa bilan obrazli qiyoslash bilan (
…bilan qiyoslash 
mumkin…. …. Shunday muammoni tasavvur qilish mumkin…
); 

---


holat tarixidan boshlash bilan (
…da …yuz bergan Holbuki, …bo‘lib chiqqan. 
Bunday natijani qanday izohlash mumkin?
). 
Shuni esdan chiqarmangki, ma’ruzaning o‘ziga xos boshlanishidan keyin 
mavzu va uning dolzarbligini asoslash, shuningdek ilmiy qoida – tezis aytilishi 
kerak! 
 
2. Asosiy bayon jarayonida tinglovchilarni qanday qilib qiziqtirish mumkin? 
- o‘zgacha faktlarni keltirish; 
- hamma tinglovchilarga tegishli narsa haqida gapirish; 
- aniq va belgili hikoya qilish; 
- obrazli qiyoslashlar, solishtirishlarni qo‘llanish. 
Keltiriladigan obrazlar, qiyoslashlar, solishtirishlarning o‘rinli bo‘lishi va 
ulardan foydalanish me’yori haqida eslab turing! 
 
3. Nutqni qanday tugallash kerak? 
Nutq oxirida uning maqsadiga qarab: 

ma’ruza davomida tegib o‘tilgan asosiy fikrlarni qisqacha bayon qilish 
(
Shunday qilib, asosiy tavsifnomalarni yana bir bor takrorlaymiz
…); 

ma’ruza mavzui bo‘yicha qandaydir ko‘chirma keltirish (
Xulosa tarzida 
shunday iborani aytishga ijozat bering…
); 

tinglovchilarni qo‘yilgan muammo ustida mushohada yuritishga majbur 
qilish (
Xullas, ushbu nazariyaning barcha “plyus” va “minus”larini ko‘rib 
chiqib va tahlil etib, biz qo‘yilgan muammoni hozir hal qilish mumkin 
emasligi haqidagi xulosaga keldik
).