O’zbekistonda jismoniy tarbiya fanining ahamyati

O’ZBEKISTONDA JISMONIY TARBIYA FANINING AHAMYATI

O‘zbekiston Respublikasida oliy ta ’limning birinchi va ikkinchi bosqichida kasb ta ’lim dasturlari talablarini quyidagi fanlar bloklarini o ‘zlashtirish ko‘zda tutilgan va ular doimiy ravishda takomillashtirib boriladi:

1. G um anitar va ijtimoiy-iqtisodiy fanlar.

2. Matematika va tabiiy-ilmiy fanlar.

3. Umumiy kasbiy ta ’lim fanlari.

4. Maxsus kasbiy ta ’lim fanlari.

Bu blokdagi fanlarning hammasi bir-biri bilan uzviy bog‘- langan bo'lib, bakalavrlarni pedagogik, trenerlik, tashkilotchilik, yo‘riqchilik va ilmiy izlanish faoliyatini olib borishga, m amlakatimizdagi jismoniy harakatning har xil pog‘onasida ishlashga tayyorlaydi. 0 ‘quv fanlarini, shu jum ladan yengil atletika mashqlarini o ‘rgatish jarayonida bakalavrlarni jismoniy tarbiya, sport mashg‘ulotlari nazariyasi va uslubiyati bo‘yicha quyidagi bilimlar bilan qurollantirish zarur: — jismoniy tarbiya tizimining ilmiy, ijtimoiy-iqtisodiy va tashkiliy-uslubiy usullari; — jismoniy tarbiyaning tabiiy-ilmiy asoslari va sport mashg'ulotining umummetodologik, psixologik-pedagogik jihatlari; — yengil atletikada har xil yoshdagi va sport tasnifidagi sportchilarni tayyorlashda ilmiy-uslubiy, tashkiliy-boshqaruv va xususiy uslublarni bilish; — yengil atletika sporti nazariyasi va amaliyotining zamonaviy holati, aralash bilimlar, joriy ilmiy tadqiqotlar natijalarining asosiy yo‘nalishlari; — yengil atletika sporti va yengil atletika mashqlari texnikasi cvolyutsiyasi, sport mashg'ulotlari va o ‘rgatish uslublarining asosi, shuningdek, boshqa sport turlarining boshlang‘ich uslublari; — 0 ‘zbekiston yengil atletikasining jahoniy o b ro ‘si va ilmiyligi; 45 — sportch.iarni tarbiyalashning umumpedagogik asoslari, shakli va uslublari, g'oyaviy-siyosiy, axloqiy va estetik tarbiyasi. Umumiy vazifalardan va yengil atletika hamda boshqa predmetlar mazmunidan kelib chiqqan holda bakalavr quyidagilarni bajara olishi lozim: — yengil atletikachilarni ham m a soha bo‘yicha (jismoniy, texniK, taktik, irodaviy va axloqiy) tayyorlashni amalga oshirishda ularning yoshi, jinsi va sport mahoratini hisobga olgan holda mushaklarni kuchaytirishni rejalashtirish va nazorat qilish; — asosiy jismoniy sifatlar (kuch, chidamlilik, chaqqonlik, egiluvchanlik)ni rivojlantirish va takomillashtirish vositalari va uslublarini keng ravishda egallash; — har xil yo'nalishdagi va h^r xil sharoitda (zalda, stadionda va har xil joylarda) o'quv-m asha mashg‘ulotlarini yuqori professional darajada o ‘tkaza olish; — asosiy va yordamchi yengil atletika mashqlarini aniq va chiroyli namyish qila olish; — gimnastika, qishki o ‘yin sport turlari, og‘ir atletika va boshqa sport turlari mashqlaridan yengil atletika o ‘quv-mashg‘ulot jarayonida, shuningdek, «Alpomish» va «Barchinoy» maxsus testlariga tayyorlashda keng ravishda foydalan? bilish; — yengil atletika mashg‘ulotlari uchun iqtidorli yoshlarni saralab olish va bunga tegishli savollarni professional darajada echa olishga e ’tibor qaratish; — yengil atletika sport turlari va jismoniy tarbiya sohasidagi dolzarb muammolar bo'yicha ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish; — musobaqa va ommaviy sport tadbirlarini o ‘tkazish jarayonida, sog‘lomlashtirish va targ‘ibot-tashviqot ishlarini olib borishda tashkilotchilik ishlari, hakamlik va uslubiy ishlarni yo‘lga qo'yish; — pedagogik va tibbiy nazorat, shikastlanishning oldini olish, vrach kelgunigacha birinchi yordam ko'rsatish, sport gigienasi, sport massaji va bemorni ovoqqa qo‘yish bo‘yicha olgan bilimlarni amaliyotda qo‘llay bilish. Shunga ko‘ra, yengil atletikaning nazariy va amaliy b o iim - laridan, o ‘quv rejasidagi boshqa predmetlardan olingan bilimlar 46 bo‘lg‘usi bakalavrlar uchun ularga jismoniy tarbiya tizimining hamma pog'onalarida ishlashlari uchun to'liq zamin tayyorlab bcra oladi.