Pisa tadqiqotida tabiiy-ilmiy savodxonlik hamda kreativ fikrlash moduli

KOGNITIV DARAJALAR
Topshiriqning kognitiv darajasi – bu topshiriqni bajarish uchun talab etiladigan aqliy jarayonlar, topshiriqning intellectual jihatdan qiyinligi, yaʻni talab qilinadigan fikrlash jarayonining murakkabligi va topshiriqni bajarish uchun zarur boʻladigan bilim, koʻnikmalar koʻlami. Topshiriqlar quyidagi kognitiv darajalardan biriga ega boʻladi:
quyi daraja (bir bosqichli amallarni bajarish, masalan, dalil, atama, qonuniyat va tushunchani yodga olish, jadval yoki grafikdan soʻralgan maʻlumot
ifodalangan nuqtani topish);
oʻrta daraja (hodisalarni tavsiflash va tushuntirishda tegishli bilimlardan foydalana olish va qoʻllay olish, ikki yoki undan ortiq bosqichli faoliyatni talab qiladigan tegishli amallarni tanlay olish, grafiklar yoki jadvallar koʻrinishidagi oddiy maʻlumotlar toʻplamini talqin qila olish yoki qoʻllay olish);
yuqori daraja (murakkab maʻlumotlarni tahlil qilish, dalillarni umumlashtirish yoki baholash, asoslash, axborotning turli manbalaridan foydalangan holda muammoni hal qilish rejasini tuzish yoki amallar ketma-ketligini belgilash).
PISA–2015 tabiiy fanlar boʻyicha savodxonlik modeli



Mazkur model PISA–2015 tabiiy fanlar doirasining asosiy komponentlarini hamda tabiiy fanlar boʻyicha savodxonlikni baholashda qoʻllaniladigan topshiriqlarning tuzilishi, mazmunining oʻzaro bogʻliqligini ifodalaydi. Oʻquvchilar topshiriq kontekstida ifodalangan muammoli vaziyatni hal etishda tabiiy fanlar boʻyicha savodxonlik kompetensiyalarini namoyish etishlari talab etiladi. Oʻquvchilarning munosabati (tabiiy fanlarga boʻlgan qiziqishi, tadqiq etilayotgan masalaga ilmiy yondashishi, atrof-muhit bilan bogʻliq masalalardan xabardorligi) va bilimlari (fanning mazmuniga oid, metodologik, epistemik bilimlar) ularning natijalari (tabiiy fanlar boʻyicha savodxonlik) ni belgilaydi.