Python o’quv qo’llanmalari tashkent 2021 Mundarija

Ro’yxat va kortejlar

Ro’yxat

Ko'pgina dasturlar individual o'zgaruvchilar bilan emas, balki o'zgaruvchilar to'plami bilan ishlaydi.

Ro'yxatlar boshqa dasturlash tillarida "Array" tushunchasining yaqin analogidir.
Ro'yxat elementlari har xil turdagi ob'ektlar bo'lishi mumkin.
Ro'yxat - bu satrdagi belgilar kabi 0 dan raqamlangan elementlarning ketma-ketligi. Ro'yxat ro'yxatini elementlarni to'rtburchak qavslarga kiritish orqali ko'rsatish mumkin, masalan, ro'yxatni quyidagicha ko'rsatish mumkin:


Primes = [2, 3, 5, 7, 11, 13]
Rainbow = ['Red', 'Orange', 'Yellow', 'Green', 'Blue', 'Indigo', 'Violet']

Ro’xatda Primes — 6 ta elementdan iborat, aniqrog’i: Primes[0] == 2, Primes[1] == 3,

Primes[2] == 5, Primes[3] == 7, Primes[4] == 11, Primes[5] == 13. Rainbow ro’yxati
7 elementdan iborat bo'lib, ularning har biri qator hisoblanadi

Ro'yxatlar uchun quyidagi operatsiyalar to'liq aniqlangan: ro'yxatlarni birlashtirish (ro'yxatlarni qo'shish, ya'ni bitta ro'yxatni boshqasiga berish) va ro'yxatlarni takrorlash (ro'yxatni raqamga ko'paytirish). Masalan:

a = [1, 2, 3]
b = [4, 5]
c = a + b d = b * 3
print([7, 8] + [9])
print([0, 1] * 3)


Natijada, c ro'yxati [1, 2, 3, 4, 5] ga, d ro'yxati [4, 5, 4, 5, 4, 5] ga teng. Bu sizga ro'yxatlarni o'qish jarayonini boshqacha tarzda tashkil etishga imkon beradi: avval ro'yxatning hajmini o'qing va kerakli miqdordagi elementlarning ro'yxatini yarating, so'ngra 0 o'zgaruvchisi va 0 sonidan boshlanadigan i - o'zgaruvchisi atrofida sikl tashkil qiling. - ro'yxatning uchinchi elementi siklda o'qiladi:


a = [0] * int(input()) for i in range(len(a)): a[i] = int(input())


Qatordagi matn ko’rinishida kelgan sonlarni olib ularni for - sikli yordamida yig’indisini olishni quyidagi misolda ko’rib chiqamiz:


# berilgan: s = 'ab12c59p7dq'
# masala: sonlarni digits ro’xatiga ajratib olish
# shu ko’rinishga kelishi lozim:
# digits == [1, 2, 5, 9, 7]

s = 'ab12c59p7dq' digits = []

for symbol in s:
if '1234567890'.find(symbol) != -1: digits.append(int(symbol))
print(digits)

Xuddi shu elementlar bilan to'ldirilgan ro'yxatni yaratish uchun siz operatordan foydalanishingiz mumkin ro'yxatning takrorlanishi (generator), masalan:

n = 5
a = [0] * n

Kortej

Kortej - bu ba'zi elementlarning tartiblangan to'plamidir.
Kortejlar va ro'yxatlar o'rtasidagi asosiy farq shundan iboratki, ularni o'zgartirish mumkin emas. Ya'ni, kortej yaratilgandan so'ng, unga o'zgartirishlar kiritish mumkin bo'lmaydi.


# Bo’sh kortej yaratamiz a=tuple ( )
# Kortej tarkibini tekshiramiz
print ( a )
# Ro’yxat asosida kortej yaratamiz b=tuple ( [ l0 , 20 , 30 ] )
# Kortej tarkibini tekshiramiz
print ( b )
# Matn asosida kortej yaratamiz c=tuple ( " Python " )
# Kortej tarkibini tekshiramiz print ( c )
# Kortejlarni birlashtiramiz а=b+ ( 40 , ( 1 , 2 , 3 ] , 60 )
# Kortejlarni birlashtirish natijasini tekshiramiz print ( a )
# Kesilmani chiqarib olamiz print ( a [ 2 : 5 ] )
Python tili "tipologiyasi" nuqtai nazaridan tuple turiga kiradi. Shuning uchun, tuple () funksiyasidan foydalanib, kortej yaratishingiz ajablanarli emas. Agar funksiya argumentiga ega bo'lmasa, bo'sh katak yaratiladi.