Qaraqalpaq ma’mleketlik u’niversiteti

QARAQALPAQ MA’MLEKETLIK U’NIVERSITETI
Ko’rkem o’ner Fakulteti vakal atqariwshilig’i 1-kurs stu’denti

Dautov Xojabek

PA’N OQITIWSHISI: RANO ABATBAEVA

Jobasi
1.Alimjon Xalimov o’mri

2.Alimjon Xalimov Qaraqalpaq muzika ma’denyati’na qi’zigi’wshiligi’
3.Alimjon Xalimov do’retiwshilik miyrasi

Alimjon Xalimov

1912-1984
A’limjon Xalimov O’zbekistan xaliq a’rtisti Qaraqalpaqstang’a xizmet ko’rsetken ko’rkem o’ner g’ayratkeri Berdaq atindag’I ma’mleketlik siyliqtin laureati’,kompazitor,dirijor,oqitiwshi muzikant ja’miyetlik g’ayratker.Alimjon Xalimov ha’zirgi zaman qaraqalpaq muzikasi’ni’n’ tiykari’n Sali’wshi’lari’ni’n’ biri.Ol o’zbekistan ha’m Qaraqalpaqstan muzika ma’denyati’ qa’liplesiwinde ha’m rawajlaniwina yari’m asir salmaqli’ ulken ules do’retiwshilerdin’ biri.Ol 1912-ji’l buxara qalasi’nda ataqli’ qosi’qshi’ ustaz Xalim Ibadov shan’arag’inda tuwilgan’.A’limjon Xalimov 1926-1936-ji’llari’ Buxaradagi’ shi’g’I’s muzika mektebinde ha’m Samarqandttag’i muzika ham geografiya instititunda ta’lim alg’an.
Onnan keyin 1934-1941-jillari aralig’inda Moskva konservatoryasinin’ o’zbek opera studiyasinda xor dirijorlig’i bo’liminde oqiydi ha’m professor G.I.Litiniskiyde kompoziciyadan sabaq aladi.Studiyada oqip jurgende ol Qaraqalpaqstannan kelgen ko’rkem o’ner g’ayratkerleri menen jaqinnan tanisip ha’m olar arqali qaraqalpaq muzika ma’denyatina degen qizig’iwshiligi’ artadi.Studiyaga qaytip kelgennen son’ A’limjon Xalimov O’zbekistannanin’ ataqli g’ayratkeri Yunus Rajabiy menen birgelikte dramaturg Y.Mametxanovtin’ <>atli birinshi muzikali drammasin do’retedi.
1944-jili A’limjon Xalimov No’kistegi K.Stanislavskiy atindag’I tiyatirga qa’nigelerdi tayarlaw ushin keledi. Köp jillar dawamindaqaraqalpaq xalqının mádeniyatın teren özlestiriw ushin staqlıbaqsi-jirawlar Qurbanbay jýraw,Qyyas jýraw,sazende A.Xojalepesov, i.Patullaevlar menen istesip, ásirese J.Shamuratov kompozitorga döretiwshilik ilham bagssh etedi.A.Xalimov Qaraqalpaqstan ASSRnin 20 jillıq merekesine kompozitorliq fakultetinde kompozitor, pedogog G.A.Musheldentälim aladı. Tiyanaqlı bilimge iye bolgan A.Xalimov «Vokalayaq-oyın syuitasın», Nawayıın sözlerine bir qansha romansfar,«Qırıq qız» simfoniyalıq poemasın, «Qaraqalpaqstan» kontatasındöretedi.A.Xalimov kompozitor bolip qoymastan ol xalıq namaların jiynap, kópshilikke taratswshi, ağartiwshi sipatında da tarıladı.Kóplegen jillar dawaminda jiynağan qaraqulpaq xalıq namaların1959-jılı «Qaraqalpaq xalıq namalar» degen atama menenbaspadan shrğaradı.1960-1980-jilları aralığında J.Shanuratov atındağı Nökiskörkem-óner uchilishesinde «Muzika teoriyası» böliminde oqrwshilarğa bilim berip, kõplegen shákirtlerdi tayarlaydı.1967-1977 - jillan Qaraqalpaqstan kompozitorlar awqaminda jumis alip harıp, kóp jillar dawaminda ol dekadalarga,hápteliklerge, müdeniyat künlerine, körik-tunlawlarğa belseneqatnasts, A.Xalimovtin döretiwshilik miyrası gazeta jumallardakitap hám nota toplamlarında, plastinkalarda járiyalangan.A.Xalimovtii respublikağa kizmetleri hükimetimiz ,tárepinen köplegen ataqlar, sryliqlar,orden hám medallar, hürmet jarhıqları menen belgilengen.
Onin’ dóretiwshiliginde 200 den aslam qosiq, xor, vokal shiğarmaları.
oyin, kamer saz úsbap muzskası, saxnalıq shiğarmaları ushin
muzika, simfoniyalıq hám balalar ushin shiğarmaları bar. Ol 1984-jili 28-aprelde Buxara qalasinda qaytis bolg’an.
Qollang’an a’debiyatlar;
A.Nadirova Qaraqalpaq Muzika tarixi kitabi
TASHKENT-2018