Qashqadaryo viloyatining Chiroqchi tumanida yashovchi fuqaro O. Roʼziyev

Uchinchidan, yuqorida keltirilgan asoslardan kelib chiqib yakuniy xulosa. 

 

“Dengiz oldida tursang ham, bir 

tomchi suvni uvol qilma” 

(Xalq maqoli) 

KIRISH 

Ekologiyani  tabiiy  muvozanat  deb  taʼriflash  mumkin.  Odamlar  oʻz 

ehtiyojlarini  qondirish  orqali  tabiatdan 

foydalanadilar.  Undan  uzluksiz 

foydalanishni  taʼminlash  uchun  tabiatni  himoya  qilishi  kerak.  Masalan,  suvni 

oladigan  boʻlsak,  undan  doim  foydalanamiz,  chunki  suv  hayotning  asosiy 

manbalaridan  biridir

1

.  Ammo  gap  suvdan  foydalanish  haqida  ketganda  uning 

muhofazasi  ham  esdan  chiqmasligi  darkor.  Oʻzbekiston  Respublikasi 

Konstitutsiyasiga 55-moddasida Yer, yer osti boyliklari, suv, oʻsimlik va hayvonot 

dunyosi  hamda  boshqa  tabiiy  zaxiralar  umummilliy  boylikdir,  ulardan  oqilona 

foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir deb belgilab qoʻyilgan. Toza suv 

resurslarini  isrof  qilish,  ularga  chiqindilarni  tashlash,  maqsadsiz  foydalanish  kabi 

holatlar suv  manbalaridan samarali foydalanishga salbiy taʼsir qiluvchi omillardan 

biridir. Garchi dunyoning toʻrtdan uch qismi suv bilan qoplangan boʻlsa-da, ichimlik 

suvi  resurslari  cheklangan.  Suvga  tugamaydigan  resurs  kabi  qarash  hozirgi 

zamonaviy dunyo uchun katta xavfdir. Orol dengizi misolida biz tabiatning qanday 

inqirozga yuz tutayotganligini koʻrishimiz mumkin. Qachonlardir dunyoda eng katta 

koʻllar toifasiga kirgan Orol dengizi 30-40 yil ichida eng shoʻr, ifloslangan va xalq 

                                                             

1

 Ekologiya huquqi.Darslik. //Usmonov M.B., Rustamboyev M.X., Xolmuminov J.T. va boshq.; Masʼul musharrir M.B. 

Usmonov/. -T.: Toshkent Davlat yuridik instituti, 2006 y. 

---

xoʻjaligi ahamiyatiga kam ega boʻlgan oʻrtacha koʻllar toifasiga kirib qoldi. Bunday 

vaziyatda  suvga  ehtiyotkorona  munosabatda  boʻlish  ona  yer  oldidagi  yagona 

burchimizdir. Bu oʻrinda tabiat resurslarining huquqiy muhofazasi, yaʼni ekologiya 

huquqi asosiy oʻrin egallaydi.  

Ekologiya  huquqi  –  tabiiy  resurslardan  foydalanish,  ularni  himoya  qilish 

bilan  bogʻliq  munosabatlarni  tartibga  soluvchi  qonun  hujjatlari  yigʻindisidir.  Biz 

yuqoridagi  kazusdagi 

masalalarga  quyidagi  normativ-huquq  hujjatlardan 

foydalangan holda huquqiy baho beramiz: 

1.  “Suv va suvdan foydalanish toʻgʻrisida”gi Oʻzbekiston Respublikasi 

qonuni. 1993-yil 6-may, 837-XII-son. 

2.  “Tabiatni  muhofaza  qilish  toʻgʻrisida”gi  Oʻzbekiston  Respublikasi 

qonuni. 1992-yil 9-dekabr, 754-XII-son. 

3.  Oʻzbekiston 

Respublikasi 

Yer 

kodeksi 

Oliy 

Majlisining 

Axborotnomasi, 1998-y., 5-6-son. 

MUSHOHADA QISM: