R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

3. Prezident davlat boshligH sifatida xalqaro munosabatlar
sohasida muhim vakolatlarga ega.
Bunda u muhim vakillik 
funksiyasini bajaradi. Bu funksiyani u yakka o ‘zi shaxsan 
amalga oshiradi.
Prezident m am lakat ichida va xalqaro m unosabatlarda 
0 ‘zbekiston Respublikasi nomidan ish yuritadi.
Prezident xalqaro m unosabatlarda 0 ‘zbekiston R espub­
likasining vakilidir. Bu yerda Prezident 0 ‘zbekiston Respub- 
likasini xalqaro munosabatlari subyekti, suveren va mustaqil 
mamlakat sifatida namoyon qiladi. Bu shuni anglatadiki, faqat 
P rezid e n tg in a sh a rtn o m a va b itim larg a imzo chekishi, 
muzokaralarda 0 ‘zbekiston nomidan qatnashishi, Respublika- 
ning xalqaro majburiyatlari bajarilishini ta ’minlashi mumkin.
0 ‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnoma va bitim- 
lari qonun qabul qilish orqali 0 ‘zbekiston Oliy Majlis palata-
223

---

lari tomonidan ratifikatsiya qilinishi kerak. X alqaro shartnoma 
va bitimning ratifikatsiya qilinganligi ratifikatsiya yorlig‘i bilan 
tasdiqlanadi. Ratifikatsiya yorlig‘iga O ‘zbekiston Respublikasi 
Prezidenti imzo chekadi. Ikki tomonlama shartnom a va bitim- 
lar tuzilganda uning ishtirokchilari ratifikatsiya yorliqlarini 
almashadilar. K o ‘ptom onlam a shartnom alarda ratifikatsiya 
yorlig‘i depozitariy davlatga yoki xalqaro shartnom a matnini 
saqlovchi xalqaro tashkilotga berib q o ‘yiladi.
Prezidentning tashqi siyosat sohasidagi muhim vakolatlari 
jumlasiga quyidagilar kiradi:
— Akkreditatsiyadan o ‘tgan elchilar va boshqa diplomatik 
vakillarga ishonch va chaqirib olish yorliqlarini topshirish;
— 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Senatiga 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasining chet el davlatlari va xalqaro tashkilot- 
lardagi elchilari va boshqa diplomatik vakillari nomzodlarini 
tayinlash va vazifasidan ozod qilish to ‘g‘risida taqdim kiritadi.
Yorliqlar topshirilayotganda, odatda, Tashqi ishlar vaziri 
qatnashadi. Diplomatik vakil o ‘zining nomi, davlatning nomi, 
davlat boshlig‘ining nom ini aytadi, yorliqni 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Prezidentiga topshiradi. K o ‘pincha yorliqlar 
topshirish uchun bir nechta yangi elchilar yig‘ilishadi. Yorliq­
lar topshirilgach, 0 ‘zbekiston Prezidenti yangi elchi bilan 
qisqacha suhbatlashadi. Prezidentning ishonch yorlig‘ini qabul 
qilishi shuni anglatadiki, tayinlangan va 0 ‘zbekiston Respub- 
likasiga kelgan xorijiy davlat elchisi yoki diplom atik vakil, 
xalqaro tashkilot vakili akkreditatsiyadan o ‘tgan, ya’ni rasmiy 
ravishda m am lakatim izda o ‘z m ajburiyatlarini bajarishga 
kirishgan, deb hisoblanadi.
Xorijiy davlat elchisi, xalqaro tashkilot hamda xorijiy davlat­
ning diplomatik vakili funksiyasini bajarishining to ‘xtatilishi 
P rezid e n tg a ch aq irib olish y o rlig ‘ini to p sh irish o rq ali 
rasmiy lashtiriladi.
Chet el davlatlarida 0 ‘zbekiston Respublikasi diplomatik 
vakolatlarining boshliqlarini tayinlash va chaqirib olishning 
ta rtib i «X orijiy d av latla rd ag i 0 ‘zb ekiston R esp u b lik asi 
diplomatik vakolatxonalarining boshliqlarini tayinlash va u- 
larni chaqirib olish to ‘g‘risida» gi 1992-yil 3-iyuldagi qonun 
bilan belgilanadi. Bu qonun «Diplomatik aloqalar to ‘g‘risida»gi 
1961-yilgi Vena konvensiyasi hamda boshqa umume’tirof etgan 
xalqaro-huquqiy normalar va qoidalarga to ‘la mos keladi.
D iplom atik vakolatxona boshlig‘i lavozimiga nomzodni 
Tashqi ishlar vazirligi m anfaatdor organlarning kelishuvini
224

---

olgan holda tavsiya etadi. Favqulodda va muxtor elchi yoki 
favqulodda va m uxtor vakilning belgilangan m am lakatga 
jo ‘nab ketishidan oldin Tashqi ishlar vazirligi 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti imzo chekkan va tashqi ishlar vaziri- 
ning imzosi qo'yilgan, belgilangan davlat boshlig‘iga berish 
uchun m o‘ljallangan ishonch yorlig‘ini tayyorlaydi.
O ‘zbekiston Respublikasi diplom atik vakolatxonasining 
boshlig‘ini chaqirib olish 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti­
ning farmoni bilan quyidagi hollarda amalga oshiriladi: