R tursunova, G. Tursunova jahon musiqa tarixi


III bob. UYG‘ONISH DAVRI MUSIQA SAN’ATI



Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/104
Sana11.01.2022
Hajmi6,12 Mb.
#345999
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   104
Bog'liq
Jahon musiqasi tarixi (R. Tursunova)

III bob. UYG‘ONISH DAVRI MUSIQA SAN’ATI
Bu  davmi  aynan  “Uyg‘onish”  (
Renessam)
  nomi  bilan  qayd 
etilishiga nima sabab boigan?
Avvalo  “Uyg‘onish”  deganda,  o‘rta  asrda  jamiyatni  mudrab 
yotgan ongi uyg‘onishi, antik davr san’ati va ijtimoiy hayotning qayta 
jonlanib  tiklanishi,  kuch-quwatga  to iib ,  o‘rta  asr zulmatidan  ozod 
bo‘lgan yangi davr kelishini namoyon etgan.  Uyg‘onish davri buyuk 
jug‘rofiy kashfiyotiari bilan dunyo haqida inson tasavvurlarini butkul 
o ‘zgartirdi.  Qadimdan  qolib  ketgan  diniy  qoidalardan  voz  kechish, 
o‘z  navbatida,  ilm  sohasining  dadil  rivojlanishi  va  gullashiga, 
jamiyatda  sbakllangan  yangi  erkin  samarali  iqtisodiy  munosabatlar 
yangicha  ko‘rinishda  siyosiy,  iqtisodiy  va  ma’naviy  qadriyatlarni 
rivoj  topishiga  turtki  berdi.  Asta-sekin 
“gumanizm”
  (humanus  -  
lotinchadan 
insoniylik)
 nomi bilan ataluvchi yangi insoniyat tafakkuri 
shakllandi.
Shunday  sharoitda  tasviriy  san'at,  adabiyot  va  musiqa  san’ati 
ham gurkirab rivoj topdi. Agar o ‘rta asr musiqa san’atida muallifning 
shaxsiy uslubi  imkon qadar bostirilib, yo‘qqa chiqarilgan  bo‘lsa,  bu 
davrda aksincha, uning timsoli birinchi darajaga ko'tarilib,  iqtidorini 
yangicha nazar bilan baholandi.  M a’lumki, avvallari jamiyatda “ras- 
som”, “kompozitor” kabi tushunchalar katta ahamiyat kasb etmagan.
Darhaqiqat,  Rafael,  Leonardo  da  Vinchi  tasviriy  polotnolariga, 
Mikelandjelo  haykallariga  e’tibor  qaratganimizda,  ularda  inson  va
22
www.ziyouz.com kutubxonasi


uning qadr-qimmati alohida bo‘rttirilib namoyon qilinganining guvohi 
bo‘lamiz.  Djovanni  Pyerluidji  va  Palestrina,  Josken  Depre,  Ioxaness 
Okegem  va  Orlando  Lasso  musiqiy  asarlari  yuqori,  aniq  va  yuksak 
insoniy hissiyotlar tizimini aks etuvchi  yangi davr tarovatini namoyon 
etadi.
Ushbu  davrda  o ‘ziga  hosligi  bilan  ajraluvchi 
yangi  milliy
 
musiqa  maktablari
  shakllandi.  Shular  qatorida 
Niderland
  (Frank- 
flamand maktabi nomi bilan ham e’tirof etiladi) polifonik maktabi -  
G.  Dyufai,  I.  Okegem,  Ya.  Obrext,  J.  Depre,  O.  Lasso  nomi  bilan; 
italyan milliy maktabi -
 Dj. Palestrina, Dj. Gabriyeli; 
ispan maktabi-
 
K. Morales va T. de Viktorirya; 
ingliz maktabi
 -  U. Byord va T. Talis; 
nemis maktabi
 -  X.  L Xasler,  L.  Zenfl; 
polyak maktabi -
 Shamotulli 
Vatslav, Lvovli Marsin, M. Zelenskiy; 
chex maktabi
 -  Y. Turnovskiy, 
K.  Garant kabi kompozitorlar nomi  bilan mashhur.  Ushbu kompozi- 
torlar ijodida cherkov va dunyoviy musiqiy janrlar, jumladan, messa, 
motet,  madrigal,  qo‘shiq  va  turli  xil  raqslar  (pavana)  keng  rivoj 
topadi.  Dunyoviy  va  cherkov  musiqasida  ko‘p  ovozlikning  eng 
yuksak ko‘rinishi 
- polifoniya
 yuqori cho'qqilarga qadar ko‘tariladi.
Barokko  davri  musiqa  madaniyati.
  XVII  asr  va  XVIII  asr 
boshlari musiqa tarixida katta ziddiyatlar va o‘zgarishlar ro‘y berishi 
bilan  belgilandi.  Fransuz  “Quyosh”  qiroli  Lyudovik  XIV  ning 
hukmronlik davri, Angliyada Oliver Kromvel boshchiligidagi burjua 
inqilobi  kapitalizm  davrida  yangi  bosqichni  namoyon  etdi  (1642- 
1660).  Absolyutizmga  qarshi  chiqqan  ijtimoiy  harakat  (1648-1653)
23
www.ziyouz.com kutubxonasi


“fronda”  nomi  bilan  mashhur  bo‘lib,  urush  davri  (1618-1648) 
o‘zining  safiga  ko'plab  Yevropa  mamlakatlami  jalb  etib,  nihoyat, 
Vestfal  tinchligi  bilan  yakun  topdi  va  Gabsburglar  hokimiyatini 
xonavayron bo‘lishini anglatdi.

Download 6,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish