Radioaktivlik

14-MASHG‘ULOT
RADIOAKTIVLIK
Asosiy formulalar
• Radioaktiv yyemirilishning asosiy qonuni

bunda N — vaqtning t momentida yemirilmagan atomlar soni; N₀_- boshlang‘ich deb qabul kilingan momentda t=0 da yemirilmagan atomlar soni; e — natural logarifmning aososi; X — radioaktiv yemirilish doimiysi.
Yarim yemirilish davri T_1/2— yemirilmagan atomlar soni ikki marta kamayadigan vaqt oralig‘i. Yarim yemirilish davri yemirilish doimiysi bilan quyidagi munosabat orqali bog‘langan

t— vaqtda yemirilgan atomlar soni

Agar vaqt oralig‘i <<T_1/2 bo‘lsa, unda smirilgan atomlar sonini aniqlash uchun

taxminiy formulani qo‘llash mumkin.
Radioaktiv Yadroning o‘rtacha Yashash vaqtib —yemirilmagan Yadrolar soni e marta kamayadigan vaqt oralig‘idir:

• Radioaktiv izotopdagi atomlar soni

bunda t — izotopning massasi; M — uning molyar massasi; N_A — Avogadro doimiysi.
• Radioaktiv manbadagi nuklidning faolligi A (izotopning faolligi) dt vaqt oralig‘ida izotopda yemirilgan Yadrolar soni dN ning shu yemirilish ro‘y bergan vaqt dt ga nisbatiga teng bo‘lgan kattalikdir.

Faollik quyidagi formulaga binoan aniqlanadi:

yoki N ni radioaktiv yemirilishning asosiy qonuniga asosan almashtirgaldan keyin

Boshlang‘ich moment (t=0)da izotopning faolligi

Izotopning faolligi vaqt o‘tishi bilan yemirilmagan Yadrolar sonining o‘zgarish qonuniga binoan o‘zgaradi:

• Radioaktiv manbaning massaviy faolligi uning faolligi A ning shu manbaning massasi t ga nisatliga teng bo‘lgan kattalikdir, Ya’ni

• Agar biri boshqasidan hosil bo‘ladigan radioaktiv izotoplar qatorining aralashmasi ko‘riladigan bo‘lsa va agar qatorning birinchi hadining yemirilish doimiysi qatorning
boshqa qolgan xadlarining doimiylaridan ko‘p marta kichik bo‘lsa, u holda aralashmada qatorning barcha hadlarining faolligi o‘zaro teng bo‘lgan radioaktiv muvozanat xolati vujudga keladi: