Referat jumíSÍ Tema: Ornatılǵan operacion sistemalar xızmetleri

Úshinshi dáwir (1965-1980-jıllar )
Kompyuterler rawajlanıwınıń úshinshi zárúrli dáwiri 1965-1980-jıllarǵa tuwrı keledi. Bul waqıtta texnikalıq bazada tranzistorlar sıyaqlı bólek yarım ótkezgishli elementlerden integral mikrosxemalarga ótiw júz boldı, bul bolsa jańa, úshinshi áwlad EHMlariga talay keń múmkinshilikler berdi.
Bul dáwir, sonıń menen birge, programmalıq támiynatqa sáykes keletuǵın mashinalar shańaraqların jaratıw menen xarakterlenedi. Integral mikrosxemalarga tiykarlanǵan programmalıq támiynatqa sáykes keletuǵın mashinalardıń birinshi shańaraǵı IBM/360 ceriyali mashinalar islep shıǵılǵan edi. 1960 -jıllardıń baslarında qurılǵan bul shańaraq ekinshi áwlad mashinalarınan baha/unumdorlik tárepinen sezilerli dárejede ústin keldi. Tez arada programmalıq támiynatqa sáykes keletuǵın mashinalar ideyası umum tán alıw etildi.
Programmalıq támiynat operacion sistema muwapıqlıǵın talap etdi. Bunday operacion sistemalar úlken hám kishi hár qıylı sırtqı apparatlarǵa iye úlken hám kishi esaplaw sistemalarında kommerciya salasında hám ilimiy izertlew salasında islewi kerek edi. Bul keri talaplardıń barlıǵın qandırıw niyetinde dúzilgen operacion sistemalar dizayn tárepinen júdá quramalı ekenligin tastıyıqladı. Olar mińlaǵan programmistler tárepinen jazılǵan kóp millionlap montaj qatarlarınan ibarat bolıp, mińlaǵan qátelerdi óz ishine alǵan, bul bolsa sheksiz ońlaw aǵımına sebep bolǵan edi. Operacion sistemanıń hár bir jańa versiyasında birpara qáteler dúzetildi hám basqa qosımshalar kirgizildi.
Óziniń úlken kólemi hám kóplegen máselelerine qaramay, úshinshi áwlad mashinalarında OS/360 hám soǵan uqsas basqa operacion sistemalar kópshilik qarıydarlar mútajliklerin qandirdi. Operacion sistemalardıń bul áwladınıń eń zárúrli jetiskenligi multidasturlashni ámelge asıra alıwında edi. Multidasturlash — bir protsessorda bir neshe programmalar gezekpe-gezek atqarılatuǵın esaplaw procesin shólkemlestiriw usılı bolıp tabıladı. Bir programma kirgiziw-shıǵarıw operatsiyasın atqarayotganda, protsessor programmanıń izbe-iz atqarılıwında bolǵanı sıyaqlı (bir programmalı rejim) bos turmaydı, bálki basqa programma (kóp programmalı rejim) ni atqaradı. Bunday halda, hár bir programma bólim dep atalatuǵın óz operativ yadına juklenedi.
Taǵı bir jańalıq payda boldı — spuling (spooling). Sol waqıtta spuling esaplaw procesin shólkemlestiriw usılı retinde anıqlanǵan, oǵan muwapıq wazıypalar perfokartalardan diskka esaplaw orayında payda bolǵan tezlikte oqıladı hám keyingi wazıypa tawsılǵannan keyin, disktan jańa wazıypa bosatilgan bólimge júklendi. Partiyalı qayta islew sistemaların multidasturlash arqalı ámelge asırıw menen bir qatarda jańa túrdegi operacion sistema — waqtın bólistiriw sistemaları payda boldı.