|
Dasturiy ta’minot — hisoblash texnikasi vositasida ma’lumotlarni qayta
ishlash tizimi (MKIT)ni yaratish va foydalanish dasturiy vositalari yig’indisidir. Dasturiy ta’minot tarkibiga bazaviy (umumtizimli) va amaliy (maxsus ) dasturiy mahsulotlar kiradi.
Bazaviy dasturiy vositalar inson va kompyuterning o’zaro xarakatlarini avtomatlashtirish, ma’lumotlarni qayta ishlash, namunaviy proseduralarni tashkil etish, MKIT texnik vositalari ishlashi nazorati va diagnostikasi uchun xizmat qiladi.
Amaliy dasturiy ta’minot axborot tizimi funksional vazifalarni hal etishni
avtomatlashtirish uchun mo’ljmahsulotlar yig’indisini o’zida namoyon etadi. Ular ham universal vositalar (matn muharrirlari, elektron jadvallar, ma’lumotlar bazasi boshqaruv tizimlari) va ham maxsus vositalar — funksional kichik tizimlarni amalga oshiruvchi (biznes-jarayonlar) turli xil ob’ektlar (iqtisodiy, muhandisliq texnik va boshqalar) sifatida ishlab chiqilishi mumkin.
Murakkab tizimlar nazariyasidan ma’lumki, har qanday murakkab tizimni
turli darajada detallashgan ayrim kichik tizimlarga bo’lish mumkin. An’anaviy tarzda funksional kichik tizim deganda boshqaruvning funksional belgilari umumiyligiga muvofiq holda, ajralib chiqqan boshqaruv umumiy tizimining ayrim qismi tushuniladi.
Bankda hal etiladigan boshqaruv vazifalari ko’p jihatli ekan, loyihalashtirishda BAT dekompozisiyasi belgilarini klassifikasiya qilish muammosi yuzaga keladi. Bunday belgilar sifatida funksiyalar, davrlar, boshqaruv ob’ektlari va boshqalarni ko’rsatish mumkin.
AT texnik vositasini kelishish va tasdiqlash. Shunday qilib, texnik loyihalash bosqichida yaratilayotgan tizimning asosiy qoidalari ishlash tamoyillari ishlab chiqilmoqda, kichik tizimlar ajralib chiqadigan AT tizimlari, boshqa tizimlar bilan tutash tamoyillar, texnik vositalar kompleksi axborot bazasi, tashkiliy, dasturiy, matematik ta’minot va funksional kiem bo’yicha loyiha qarorlari belgilanadi. AT texnik vositalarining tarkibi va tuzilishi ham belgilanadi. Texnik vositalar kompleksi bo’yicha barcha o’ziga xosliklar buyurtma o’ziga xosliklar to’plami kurinishida rasmiylashtiriladi. Axborot ta’minoti bo’yicha oddiy qarorlarni ishlab chiqish qayta ishlashzimida ma’lumotlarni to’plash va tashkil etish usullarini tanlashni ko’zda tutadi. Mazkur bosqichda dasturiy ta’minot bo’yicha umumtizim qarorlari tanlanadi, ular operatsion tizimlar, translyatorlar, ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi, kirish- chunki axborotni tizimlashtirish va uni qayta ishlash jarayonini formallashtirish murakkab.
Qayta ishlangan va boshqaruv ob’ektiga yo’naltirilgan T2 ning bir qismigina beriladi. Boshqarishning turli darajalari uchun IATda qayta ishlangan axborot ulushi umumiy hajmga nisbatan o’ndan yigirma foizgachadir. Boshqarish jarayonida uch xil toifa qarorlar qabul qilinadi. Strategiq taktik va onerativ. Ushbu tasnifga muvofiq boshqaruv apparati odatda uch xil: oliy, o’rta va operativ darajalarga bo’linadi.
Oliy daraja (oliy rahbarlik) boshqarish maqsadlari, tashqi siyosat, moddiy,
moliyaviy va mehnat zaxiralarini belgilaydi, uzoq, muddatli rejalar va ularning bajarilishi strategiyasini ishlab chiqadi. Uning asosiy vazifalariga bozor, raqobat, kon’yuktura tahlili va korxona manfaatlariga kuchli xavf-xatar paydo bo’lganda uni rivojlantirishning muqobil strategiyasini izlash kiradi.
O’rta darajada asosiy e’tibor taktik rejalarni tuzish, ular bajarilishini nazorat
qilish, zaxiralar va korxona istiqboli uchun zarur direktivalarni ishlab chiqishga qaratiladi.
Operativ darajada rejalarni amalga oshirish ro’y beradi va ularning
bajarilishi xaqida Hisobotlar tuziladi. Rahbariyat bu erda odatda sexlar, uchastkalar, smenalar, bo’limlar, xizmatlar boshqaruvini ta’minlovchi xodimlardan iborat bo’ladi. Operativ boshqaruvning asosiy vazifasi zamon va makondagi ishlab chiqarish jarayonlarining barcha elementlari bilan uni zarur darajada detallashtirishga kelishtirishdan iboratdir.
Darajalardan har birida boshqaruvni KOMIUICKC ta’minlovchi ishlar, ya’ni
rejalashtirish, hisob-kitob, tahlil va tartibga solish bajariladi. Bu ishlarni funksiyalar
deb atash qabul qilingan. Ular mazmunini ko’rib chiqamiz, chunki ularning hammasi kompyuter dasturlariga kiritilgan.
Rejalashtirish —boshqaruv maqsadining risoladagidek shaklda amalga
oshirilishiga xizmat qiluvchi funksiyadir. Rejalashtirish oliy rahbariyat faoliyatida muhim o’rin tutadi, o’rta darajada kamroq va operativ darajada esa kam ahamiyatlidir. Boshqaruvni oliy darajada rejalashtirish kelgusidagi muammolarga doir va uzoq muddatga yo’naltirilgan. o’rta darajada rejalashtirish ancha qisqa muddatda amalga oshiriladi, bunda boshqaruvning oliy daraja rejasi detallashtiriladi. Ko’rsatkichlar bu darajada ancha aniq. Operativ boshqaruv rejaning eng mayda qismlarigacha ishlab chiqishni ko’zda tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
