Reja: Shamdorilarning qo’llanilishi va ularning zamonaviy tabobatdagi ahamiyati

Sovun-glitserinli asoslar. Ulardan shamchalar tayyorlanadi va sof holda surgi dori sifatida qo’llaniladi. Bu massaning tarkibi har xil. Glitserinli jelatinaga uxshash X DF buyicha shamchalar shunday tayyorlanadi. 60 g glitserin 2,6 g natriy karbonat kristalli suv hammomida eritiladi, shundan keyin 5 g stearin kislotasi oz-ozdan qo’shiladi. Karbonat gazi chiqarib yuborilgandan va sovun ko’pigi yuqolgandan keyin massa formaga, ya’ni shaklga keltiriladi va shunday hisob qilinadiki, har bir shamcha 3 g glitserin saqlashi kerak.Natriy karbonat va stearin kislotalar asosan Avstriya va Polsha farmakopeyasi ko’rsatmasi buyicha olinadi. Boshqa davlatlar farmakopeyasi buyicha (AQSH, Vengriya va Gollandiya) asosan tayyor tibbiyot sovunini glitserin bilan eritish yo’li bilan olinadi. Tibbiyot sovunidan olinadigan asoslar oldingilar bilan teng emas. Tibbiyot sovunining asosiy tarkibi stearat va palmitat natriydan iborat, glitserin bilan qattiq glitsirogel olinadi. Shamcha qattiq sovunlar asosida tayyorlanadi.
Savollar
1. Rektal shamdorilar shakli qanday turlari mavjud?
2. Shamcha asoslarini aytib bering.
3. Shamcha asoslari qanday talablarga javob berishi kerak?
4. Shamcha qanday guruhlarga bo‘linadi?
5. Yapon korichnigi mevasining qayeridan qattiq yog‘i olinadi?
6. Yapon korichnigining erish harorati nechi gradusda?
7. Jelatin-glitserinli asoslar tarkibi nimadan iborat?
8. Sovun-glitserinli asoslar tarkibi nimadan iborat?
9. Shamchalarning sifat ko‘rsatgichlari qanday baholanadi?
10. Shamcha dori vositasiga kiradimi ?
11. Qanday asbobdan shamchalarning terapevtrik samaradorligi aniqlanadi?
Asosiy adabiyotlar:

• Maxmudjonova K.S., Shodmonova SH.N., Shoraximova M.M., Rizaeva N.M.

Farmatsevtik texnologiya.-“Tafakkur nashriyoti”.-Toshkent.-2013.

• Miralimov M.M., Mamatmusaeva Z.YA., Abdullaeva X.K., Azimova N. “Farmatsevtik texnologiya asoslari” fanidan amaliy mashg‘ulot uchun uslubiy qo‘llanma. Ibn Sino.- 2004,- 171 bet.
• Yunusxo‘jaev A.N. O‘zbekiston Respublikasida farmatsevtika faoliyati.- 1 (287 b.), 2 (334

b.), 3 (433 b.) tomlar.- Toshkent.- 2001, 2001, 2003.
Qo‘shimcha adabiyotlar:

• Jones David. Pharmaceutics Dosage Form and Design.- Pharmaceutical Press.- London.2008.-286 p.
• Ллойд В. Аллен, Гаврилов А.С. Фармацевтическая технология изготовления лекарственных препаратов.-«ГЭОТАР-Медиа».- Mосква.-2014.
• Тихонов А.И., Ярных Т.Г. Технология лекарств.- Xарьков.- 2002.-704 с.
• Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent, “O'zbekiston” NMIU, 2017. – 29 b.
• Mirziyoev SH.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta'minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. “O'zbekiston” NMIU, 2017.– 47 b.
• Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. “O'zbekiston” NMIU, 2017. – 485 b.
• O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O'zbekiston

Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha harakatlar strategiyasi to'g'risida”gi PF-4947-sonli Farmoni. O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to'plami, 2017 y., 6-son, 70-modda

• Краснюк И.И., Михайлова Г.И., Мурадова М.И. Фармацевтическая технология.- Москва.-2011.- 559 с.
• Синев Д.Н., Марченко Л.Г.. Синева Д.Т. Справочное пособие по аптечной технологи лекарств.- Санкт-Петербург. - 2001. – 315 с.
• Государственная фармакопея X изд.. – Москва. – Изд. «Медицина».- 1968.-1079 с.
• Государственная фармакопея XI изд. – Москва. – Изд. «Медицина».- 1987 (333 с.),

1989 (397 с.).