Reja: Shtangen asboblar



Download 0,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/2
Sana19.11.2022
Hajmi0,88 Mb.
#868738
  1   2
Bog'liq
mustaqil ish Oripov



Mavzu:
Val detalini tekshirish uchun qullaniladigan o’lchov asboblari 
Reja: 
1.
Shtangen asboblar. 
2.
Mikrometrlar. 
3.
Indikatorlar. 


Shtangen 
o’chash 
asboblariga, 
asosan, 
shtan- 
gensirkul, 
shtangenglubinomer 
(chuqurlik 
olchagich), 
shtangenreysmus, 
shtangenzubomerlar kiradi. 
Shtangen oichash asboblarning aniqligi / = 0,1; 0,05; 0,02 mm bolishi 
mumkin. Bu aniqlikni olish uchun shtangen oichash asboblar asosiy 
shkaladan tashqari qo‘shimcha nonius shkalasi bilan jihozlangan boladi. 
Nonius shkalasi. Nonius shkalasi yordamida asosiy shkala bir bolagining 
ma’lum kichik bir miqdoriga teng qismlari aniqlanadi. Nonius shkalasining 
bolaklari intervali B asosiy shkala bolaklari inter- vali C dan /qiymatga kichik 
boladi. Bunda nonius moduli y = 1 boladi. Agar nonius moduli y = 2 bolsa, 
nonius shkalasi bolaklarining intervali b asosiy shkala bolaklari intervalining 
ikkitasidan i qiymatga kichik boladi. 
1-rasm.Nonius shkalasini o'rganish uchun sxemalar. 
Nol holatda asosiy va nonius shkaialarining nol shtrixlari bir-biriga inns keladi, 
lunula nonius shkalasiuing oxirgi slitrixi asosiy shkalaniug I uiasofadagi slilrixiga 
mos keladi. L masofa nonius shkulasininf' iiziinlifii deyiladi. 
Agar nonius shkalasiuing nol shtrixi asosiy shkalaniug shtrixlari ora- sida 
jovlashib qolsa, u holda nonius shkalasiuing kevingi shlrixlari ham asosiy 
shkalaniug shtrixlari orasida joylashadi. Lekin nlaming bar biri o'zidan oldingisiga 
qaragauda asosiy shkalaniug shtrixiga vaqinroq joylashadi va ulardan nia’luin bitta 
K shtrix asosiy shkalaniug shlrixlaridar biriga in os keladi yoki eng vaqin keladi. N 
onius shkalasiuing bn K shtrixi asosiy shkala bo'laklari intervaliuing ma lum 
qisinini ko‘rsata*li.
Shunday qilib, shtangenasboblari bilan o'lehanayotgan A qiyinal quyi- dagieha 
topiladi:
A = N + Ki. 


Asosiy va nonius shkalalari quyidagi ko'rsatkiehlarga ega: 
C — asosiy shkala bo'laklari intervali, mm;
B ~ nonius shkalasi bo'laklari intervali, nun; 
i — o'lehash aniqligi, mm;
n — nonius shkalasiuing bo'laklari soni; 
L — nonius shkalasiuing uzunligi, nun;
/ — nonius shkalasiuing moduli (masshtahi).
Bu qiymatlar quyidagi ifodalar orqali o'zaro boglangan:
a) o'lehash aniqligi: i — C/n: 
b) nonius shkalasi bo'laklari intervali: li — C • y - /; 
d) nonius shkalasiuing uzunligi: L = B * n yoki L = C (y/i — 1 ). bu yerda y=l; 2; 
3; 4; 5 bo'lishi mumkin 
Shtangen asboblarining tuzilishi va ishlatilish sohalari.
A ) Shtangensirkullnrо‘Ichash qisqichlarining shakli bo‘yicha uch turga bo‘linadi: 
Ш , П , Ц -1. II- turdagi shtangeiisirkullarda « ‘Ichash qisqichlari ikki tomonlama 
joylasbgan bo'lib, paslki qisqichlar jul'ti ichki yuzlarini o'lchashga xiziual qilsa
yuqorigi qisqichlar jul'ti csa lashqi yuzlami o'lchashga va ruzmctka ishlariiii 
hajarishga ino'ljallaugan. 
Shtangensirkullar uch xil aniqlikda ishlab chiqariladi: i = 0,1 mm; 0,05 nun va 
0,02 nun. Turiga qarab о ‘Ichash uziiiiligi 0 dan 125 nun gacha lianida 125 dan 250 
nun gacha boradi. Ammo shtaugensirkiillarning slum day lurlaii mavjudki, 
boshlaug'ich nuqtasi lioldau tan) qilgun huida о‘Ichash iizunligi bir necha 
inetrgacha borishi inuinkin. Shtangensirkullar mo- slash tirilganligiga qarab tashqi 
va ich ki « ‘Ichanilarni, shu bilan birga elm qurlikni haul o'lchashga inoslashgan 
bo'lishi mumkin. 


B) Shlangenlubinomerlar yordamida balandlik va chuqurliklar o'lchanadi 
..Mikroimetrik uzatih viutinig bir uchi ramkaga mahkamlangani bo'ladi. 
Ramkaning yon tomonida jovlashgan bo‘shliqning bir qismi ga nonius slikalasi 
rhizilgan plastinka mahkamlanadi. Shtangonglnbino.....rbilan o'leha.shda 
uniiigasosi o‘lehanayotgan detalning ynzasiga ktiríi hilan bosib o ‘ruati!adi va urhi 
rhuqiirlikniiig ostiga tckknncha slilangn siljililadi.
D)Shtangenreysmuslar vordamida razmetka plitasi ustida detallarning 
halandligini o'lcliash va razmetka ishlari bajariladi .Asosning nslki ynzasi bilan 
belgilash uehuii qo‘yilgan oyoqcha nchigacha bo‘lgan masóla asosiv va nonius 
shkalasi orqali aniqlanadi. Shtangenreysmuslarning o'lchash aniqligi i = 0,01; 0,05 
va 0,02 inm va o ‘lcliasli chegarasl 0—250, 40—400, (JO—630 va 100—1000 
mili bo'lgan turlari ¡sitial» ohiqa- riladi.



Download 0,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish