Respublikasi oliy va

jadval⁶

6. 
   Muallif tomonidan ishlab chiqilgan
   

Moliyaviy tahlil metodlarining asosiy tamoyillari

t/r	Moliyaviy tahlil metodlarining asosiy tamoyillari	izzoh
1	Doimo harakat	Tahlil qilinuvchi ob`ekt doimiy harakatda
2	O’zaro aloqa va o’zaro bog`liklik	Tahlil qilinuvchi ob`ektlar hamda omillar o’zaro a`loqada va bog`liklikda
3	Sabab-oqibat	Omillarning ta`siri salbiy yoki ijobiy bo’lishi mumkin
4	Abstraktsiya	Ikkinchi darajali faktorlardan fikran chetlashish
5	Mikdor o’zgarishidan sifat o’zgarishi	Moliyaviy resurslarning miqdorini oshishi moliyaviy holatga ta`siri
6	SHaklning mazmunga mosligi	Tahlil uchun tanlangan ob`ekt haqidagi ma`lumotlarning to’liqligi
7	Mantiq	Tahlil natijasining mantiqan haqqoniyligi

Moliyaviy tahlil metodlaridan foydalangan holda xo’jalik jarayonlari va iqtisodiy voqealarni tahlil qilishda juda ko’plab ko’rsatkichlardan foydalaniladi.

O’rganilayotgan moliyaviy-xo’jalik jarayonlarining farqlarini va tafovut sabablarini aniqlash, tafovutga sabab bo’lgan, ta`sir ko’rsatgan omillarni xisoblash moliyaviy tahlil metodining o’ziga xos xususiyati hisoblanadi. Xatto tahlil natijasida nazarda tutilmagan ko’rsatkichlar aniqlanishi mumkin. CHunki tahlil qilinayotgan moliyaviy munosabatlar yuzaga keltiruvchi iqtisodiy jarayonlar doimo bir-biri bilan uzviy bog`liq hisoblanadi. SHu sababli, moliyaviy tahlilda xatolarga yo’l qo’yish ayrim olingan xo’jalik jarayonining butun bir yakuniy natijasiga sezilarli ta`sir ko’rsatadi va o’zgartirib yuborishi xam mumkin.

Moliyaviy tahlil metodini qo’llashda omillarni to’g`ri guruhlash, xo’jalik faoliyatini tahlil qilishning sifatli bo’lishida muhim ro’l uynaydi.

Moliyaviy tahlili metodining yana bir o’ziga xos jihati shundan iboratki, o’rganilayotgan ko’rsatkich va xujalik jarayonlari bir-biri bilan o’zaro bog`liqlida va bog`lanishda o’lchash lozim. Baracha omillar son va sifatga ajratiladi. Son omil daromad miqdori, sotilgan mahsulot hajmi bo’lsa, sifat esa rentabellik darajasi hisoblanadi.

Moliyaviy tahlilning metodida zanjirli bog`lanish mavjud. Barcha ko’rsatkichlar bir-biri bilan zanjirli bog`lanib, sistemada har-bir omilning o’z

ta`sir xajmi bor. Tahlil jarayonida e`tiborga olinmagan har- bitta ko’rsatkich yoki omil, natijalarni noaniq bo’lishiga olib keladi.

Shu sababli, moliyaviy tahlil metodining muxim xususiyati o’rganiladigan iqtisodiy ko’rsatkichni boshqa omillar bilan bog`liqlikda o’rganishdir.

Tahlilni amalga oshirishda mos tanlangan usul uning natijasini ob`ektiv bo’lishiga olib keladi.

Moliyaviy taxlilning muxim uslubiy jixatlaridan biri, u nafaqat sabab- okibatlarni aniklabgina qolmay, balki u son jixatdan tavsif beradi, ya`ni xar -bir omilning faoliyat natijalariga kay miqdorda ta`sir ko’rsatishini aniklaydi.

Sistemali yondoshish esa o’rganilayotgan hodisa va jarayonlarni bosqichma- bosqich tahlil qilish, ularni o’zaro bog`lik holda tadqiq qilishni ko’zda tutadi.

Moliyaviy tahlilni amalga oshirishda qator usullardan foydalaniladi. 3- chizmaga qarang.

3.