Rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti iqtisodiyot va menejment fakulteti map

Yopiq nizolar o’ta xavflidir
. Bunday 
nizolarni 
asta-sekin, 
belgilangan 
fursatda 
portlaydigan minaga 
o’xshatsa bo’ladi. Agar nizo hali “yetilmagan” yoki ularni 
odamlar nigohidan yashirilsa, boshqasha qilib aytganda nizo kishilar “ichida” bo’lsa, bilinki, 
bu nihoyat xavfli va uni boshqarish juda qiyin. 
Nizo jarayonidagi bosqichlar va oqibatlar. Nizoning yettita funksional oqibati ma’lum. 
Bu oqibatlar nizoni boshqarishning ijobiy samara berganligini ifodalaydi. Masalan birinchi 
oqibat:
Nizoni hal qilishda har ikkala tomon uchun ma’qul qaror qabul qilinishida namoyon 
Низо 
турлари 
Ички 
шахсий 
низо 
Шахс ва 
гурух 
уртасидаги 
низо 
Гурухларар
о низо 
Шахсларар
о низо 

---

bo’ladi. Qarama – qarshi tomonlar nizo yechimiga teng manfaat nuqtai nazaridan 
yondashilganda mamnun qoladigan. Bunday oqibat o’z navbatida nizo yechimi bo’yicha 
qabul qilinadigan qaror to’siqlarini, ya’ni qarama – qarshi tomonlarning bir – biriga bo’lgan: 
adovatni; xusumatni; dushmanlikni; adolatsiz kabi g’arazli to’siqlarni yumshatishga yoki 
butunlay yo’qotishga imkon beradi.
Funksional oqibatning boshqa ko’rinishida qarama – 
qarshi tomonlarning ko’proq hamkorlik qilishga, hattoki kelgusida ham o’rtada nizo 
chiqmaslikka bo’lgan moyilliklari namoyon bo’ladi.
Nizolarni boshqarish va ularni bartaraf etish.Tarkibiy – tashkiliy usullarga quyidagilar 
kiradi. Ishga bo’lgan talabni tushuntirish usuli. Bu usul disfunksional usulga mutlaqo zid 
bo’lib, bunda har bir xodim va bo’limlardan qanday natija kutilishi tushuntiriladi. 
Muvofiqlashtirish va integratsiyalash usuli. Bu usul 
og’zaki buyruq (amr) zanjiri
deb 
yuritiladi. Nizoli vaziyatlarni boshqarish usullari 1)Tarkibiy – tashkiliy usullar: a)Ishga 
bo’lgan talabni tushuntirish; b)Muvofiqlshtirish va integratsiyalash; c)Umumtashkiliy 
kompleks maqsadlar; d)Mukofotlashning tarkibiy tizimini takinillashtirish 2)Strtegik usullar: 
a)Uzoqlashish; b)Silliqlashish; c)Majburlash; d)Kelishuv; e)Muammoni hal qilish 

Xodimlarni belgilangan vaqtdan ortiq ishda majburan ushlamaslik kerak o’z vaqtida ishga 

kelib ketishini ta’milash kerak shunda xodimlar o’z ishiga mexr berib bajaradi. 
Xodimlarni ish joyini chiroyli atmosfera qilib qo’yish kerak shunda xodimlarning ruxiyati 
xam ancha zo’r bo’ladi, va barcha xodimlarni ish anjomlarini zo’r xolatda qo’yish kerak. 
Korxonang menejiri bo’lajak nizoni oldindan ko’ra bilishi kerak va uni bartaraf etish 
yo’larini o’ylab topishi kerak, korxonani xodimlarini maqsadlarini bir xil qilib qo’yish kerak 
shunda nizo xavfi anchagina kamayad 
XULOSA 
Korxonadagi xodimlar bilan to’g’ri muomilada bo’lmaslik va ularni o’z vaqtida 
molyaviy va madaniy motivasiyalab turmasa o’sha korxona qulash extimoli katta bo’ladi 
korxonaga xodim olayotgan payti tanish bilishchilik qilmaslik kerak o’z ishini ustlarini olish 
kerak shunda korxonani o’sish tezligi anchagina jadalashadi. Men bu mavzuni yoritish 
jarayonida ko’pgina qiziqarli ma’lumotlarni bilib oldim va shu malumotlarni kelajakda o’z 
ish faoliyatim uchun tog’ri foydalanaman. 
 

---