Sferik koordinatalar sistemasi

Sferik
koordinatalar


Sferik koordinatalar sistemasi — uch oʻlchamli koordinatalar sistemasi boʻlib, fazodagi


nuqtaning vaziyati uchta kattalik bilan (


) bilan aniqlanadi. Bu yerda — koordinatalar


boshigacha boʻlgan masofa, va — mos holda zenit va azimutal burchaklar.


Zenit va azimut tushunchalari astronomiyada keng qoʻllaniladi. Zenit — ixtiyoriy tanlangan
nuqta (kuzatish nuqtasi) dan vertikal yuqoriga yoʻnalgan boʻlib, fundamental tekislikda yotadi.
Astronomiyada fundamental tekislik sifatida ekvator yotgan tekislik yoki ekliptika tekisligi
olinadi. Azimut — fundamental tekislikdagi ixtiyoriy tanlangan nur bilan boshlangʻich kuzatish
nuqtasi orasidagi burchak.


1-rasm. Ixtiyoriy nuqtaning fazodagi vaziyatini uchta dekart koordinatalari yoki uchta sferik koordinatalar orqali
aniqlash mumkin.