Shaxsiy kompyuterlarning dasturli ta‘minoti. Operatsion tizimlar, utilitlar, drayverlar

DOSning ayrim buyruklari
MS DOSning buyruklari (kamondalari) ichki va tashki komandalarga bulinadi. Ichki komandalar command.com faylida mujassamlashgan bo’lsa, tashki buyruklar alohida-alohida fayl ko’rinishida bo’lib odatda DOS yoki WINDOWS katalogining COMMAND ichki katalogida joylashgan bo’ladi. Shu komandalarni bir nechasini ko’rib utamiz.
DOS ning ichki buyruklari.

BREAK	-kompyuter ishini To’xtatish
CD	-joriy diskni o’zgartirish yoki ko’rsatish
CLS	-ekranni tozalash
COPY	-fayllardan nusxa olish
CTTY	-msdos buyruklari uchun kiritish chiqarish qurilmalarini o’zgartirish
DATE	-joriy kuni aniqlash yoki o’zgartirish
DEL	-fayllarni uchirish
DIR	-joriy katalaogdagi fayllar ro’yxatini ekranga chiqarish
ECNO	-buyruk faylidan axborot berish
EXIT	-command.com ishini tugallash
FOR	-takrorlash buyrugi
MD	-yangi katalog tuzish
REN	-fayl nomini o’zgartirish
RD	-katalogni uchirish
SET	-uzgaruvchini belgilash
TIME	-joriy vaqtni ko’rish yoki o’zgartirish
TYPE	-faylni ekranga chiqarish
VER	-msdos versiyasini ko’rsatish
VERIFY	-diskka yozish jarayonini tekshirish holatini o’rnatish yoki voz kechish
VOL	-formatlash jarayonida diskka quyilgan belgini ko’rish

DOS ning tashki buyruklari.

Attrib	-fayl holatini ko’rsatish yoki o’zgartirish
Basko’p	-fayllarning arxiv nusxalarini yaratish
Command	-MS DOS protsessorini ishga tushirish
diskcomp	-disklarni solishtirish
FORMAT	-disklarni formatlash
GRAPHICS	-ekrandagi tasvir nusxasini bosmaga tayorlash
HELP	-DOS buyruklari haqida ma‘lumot olish
MIRROR	-fayllarni uchirishni nazorat qilish
SYS	-tizim fayllarini ishga tushirish
UNDELETE	-uchirilgan fayllarni tiklash
UNFORMAT	-formatlangan diskni kayta tiklash

Yuqorida yozilgan komandalardan foydalanishga bir necha misollar keltiramiz. Matnli faylni tashkil etish uchun
copy con komandasi kiritiladi va fayl satrlari klaviaturadan kiritiladi. Har bir satr [Enter] bilan tugatiladi. Oxirgi satr esa yozilgandan keyin, [F6], [Enter] bilan matn xotiraga olinadi va matn terish tugatiladi. Natijada ekranda quyidagi javob chikadi:
1 file (S) copied ( 1 ta fayl nusxasi kuchirildi) va diskda faylning nomi hosil bo’ladi. Masalan:
copy con uqish.txt -joriy katalogda uqish.txt fayli hosil bo’ladi. Faylni doimiy xotiradan uchirish uchun del (delete-uchirish) komandasi quyidagi formatda beriladi. del [Disk:][Yo’l\][Faylning nomi] faylning nomida “*”, “?” belgilardan foydalanish mumkin.
Masalan:
Agar katalogning barcha fayllarini uchirmokchi bo’lsangiz,
del*.*
komandasi kiritiladi. Kompyuter bunga quyidagicha javob beradi:
Are you sure (Y/N)? (Ishonchingiz komilmi?)
Fayllarni uchirish uchun, “Y” kiritiladi, aks holda “N” kiritiladi. “del 12.txt” komandasini kiritsak, joriy katalogdagi 12.txt fayli uchiriladi.
Faylni kayta nomlash komandasi ren (“rename” -kayta nomlash). U quyidagicha yoziladi:
ren [Disk:][Yo’l\] Faylning nomi faylning yangi nomi.
Masalan:
ren plan1.doc plan1.txt - bu komanda joriy katalogdagi plan1.doc faylning nomini