Shimoliy amerika

 

 

 

Kanada qunduzning kulbasi va to’g’oni. Foto: M.G. Sergeyev 

 

Qunduzlar  asosan  bargli  daraxtlarning  qobig’i  va  kambiyini  yeyishadi,  yozda  esa  har  xil  o’tli 

o’simliklarni  iste’mol  qilishadi. Kichik  aspenni  (yetti santimetrgacha)  bir  necha daqiqada  katta  hayvon 

yiqitishi mumkin. Qunduzlar asosan tunda faol bo’lishadi. Ular ko’p vaqtlarini suvda o’tkazadilar, suv 

---

 

ostida  15  daqiqagacha  turishlari  mumkin.  Ularning  tungi  hayot  tarzi  va  suv  havzalaridan  foydalanishi 

qunduzlarga ma’lum darajada yirtqichlarning tahdididan qochishga imkon beradi. 

Odamlar qunduzlarni odatda mo’yna va go’sht uchun ovlagan. Ammo ularning soni sezilarli darajada 

kamayganidan (taxminan 90%ga) va mahalliy aholining xohish-istaklari o’zgargandan so’ng, bunday ovga 

qiziqish  so’ndi.  Hozirda,  ba’zi  hududlarda  (odatda  aholi  zich  joylashgan)  qunduzlar  zararkunandalar 

hisoblanadi: birinchidan, suvning balandligi bu yerning botqoqlanishiga olib keladi, ikkinchidan, qunduzlar 

o’simliklarning bir qismini yo’q qiladi, uchinchidan, texnogen ko’llar va to’g’onlarni yo’q qilishi mumkin. 

Qunduzlarni  maxsus  chekka  hududlarga  ko’chirish  hollari  kuzatilgan,  ba’zida  ularni  parashyut  bilan 

samolyotdan ham tashlab yuborishgan (albatta, aslida ular parashyutlarga biriktirilgan maxsus ochiladigan 

qutilarga joylashtirilgan). 

Tabiatda  qunduzlarning qurilish  faoliyati  ko’p  narsani  aniqlab  beradi. Ularning  ishtirokida  yaratilgan 

suv  omborlarida  suv  tozalanadi,  ko’pincha  ularga  suv  qushlari  in  quradilar.  Qirg’oqlar  bo’ylab  yashash 

joylarining  xilma-xilligi  ko’payib  bormoqda.  Bu  esa,  bitta  turga  qaraganda  ancha  ko’p  turlarning 

tarqalishiga yordam beradi. Bundan tashqari, bunday suv havzalarida losos baliqlarining ko’plab vakillari, 

ayniqsa  ularning  balog’atga  yetmagan  bolalari,  o’zlarini  yaxshi  his  qilishadi.  Shunday  qilib,  qunduzlar 

ko’pincha  suvli  va  suv  yaqinidagi  yer  usti  ekotizimlarining  eng  muhim  muhitni  tashkil  etuvchi  qismi 

hisoblanadi. 

 

---