Simfonik orkestrning tarixiy rivojlanishi natijasida partituraning rivojlanishi

Ikkinchi qism simfoniyalar sekin, meditativ xarakterga ega. Bu birinchi qismning keskin burilishlarini tushunish - bo'rondan keyin dam olish yoki og'ir isitmadan zarur, lekin sekin tiklanish.

Uchinchi qism tashqi harakat orqali simfoniyaning ichki ziddiyatini hal qilishga olib keladi. Shuning uchun XVIII asr bastakorlari uni an'anaviy ravishda o'sha paytdagi mashhur minuet raqsining uch zarbali ritmida yozishgan. Minuet shakli an'anaviy ravishda uch qismdan iborat bo'lib, uning uchinchi qismi tom ma'noda "A - B - A" sxemasi bo'yicha takrorlangan. Ba'zida bu takrorlash hatto eslatmalarda ham yozilmagan va ikkinchi bo'limdan so'ng ular shunchaki "da capo" deb yozishgan: bu siz birinchi bo'limni boshidanoq o'ynashingiz kerak edi.

Lyudvig van Betxoven davridan beri minuetni ba'zida tez va jonli skerzo (italyan tilidan tarjima qilingan - "hazil") bilan almashtirganlar, lekin bu holatlarda ham standart simfoniyaning uchinchi harakati ko'pincha uch zarbali ritmni saqlab qolgan. va majburiy uch qismli "da capo" shakli.

Nihoyat, shafqatsiz to'rtinchi qism yoki final simfoniyalar hissiy va mazmunli tarzda tinglovchini "hayot aylanishi" ga qaytaradi. Bunga musiqiy shakl yordam beradi. rondo(frantsuz rondodan - "doira"), unda klassik simfoniyalarning finallari ko'pincha yoziladi. Rondo printsipi davrali qaytishga asoslangan, xuddi aylanada bo'lgani kabi, asosiy mavzu ( tiyilish), boshqa musiqiy qismlar bilan kesishgan ( epizodlar). Rondo shakli eng nozik va ijobiy turlardan biridir va aynan shu simfoniyaning hayotni tasdiqlovchi xarakteriga hissa qo'shadi. ...

Piter Uilyams. Dmitriy Shostakovich portreti. 1947. M.I. nomidagi Musiqiy madaniyat markaziy muzeyi. Glinka

Ta'riflangan tipik shakl 17 -asr oxiridan to hozirgi kungacha yaratilgan simfoniyalarning aksariyatiga xosdir. Biroq, istisnosiz qoidalar yo'q.

Agar biror narsa simfoniyada "reja bo'yicha emas" bo'lsa, bu har doim bastakorning o'ziga xos niyatini aks ettiradi, uning kasbiyligi yoki nodonligi emas. Masalan, agar simfoniyaning sekin ("tushuna oladigan") qismi 19 -asr romantik bastakorlarida bo'lgani kabi, minuet yoki skerzo bilan joyni o'zgartirsa, bu muallifning semantik urg'usini butun diqqat markaziga o'tkazganligini anglatishi mumkin. "ichkariga" simfoniyasi, chunki u musiqaning uchinchi choragida "oltin bo'lim" ning nuqtasi va butun shaklning semantik kulminatsiyasi hisoblanadi.

Oddiy shakldan chetga chiqishning yana bir misoli - "rejadan yuqori" qo'shilgan yana bir harakat, Jozef Gaydnning "Vidolashuv" (45 -chi) simfoniyasida bo'lgani kabi, bu erda an'anaviy ro'za tutish tugagandan so'ng sekin beshinchi harakat bo'lib, musiqachilar ijro etishni to'xtatadilar. va sahnani tark eting, ularning musiqiy stendlariga yopishtirilgan shamlarni o'chiring. Kanonik shaklni buzganligi sababli, Gaydn shahzoda Esterxazining orkestri rahbari bo'lib, ish beruvchining e'tiborini musiqachilarga uzoq vaqtdan beri maosh to'lanmaganiga va ular orkestrni tark etishga tayyor ekanligiga qaratdi. . Klassik simfoniya shaklini yaxshi bilgan shahzoda nozik maslahatni tushundi va vaziyat musiqachilar foydasiga hal qilindi.

Simfonik orkestr

SEMFONIYA

1. Odatda 4 qismdan iborat orkestr uchun katta musiqa, ulardan birinchi va ko'pincha oxirgi sonata (musiqa) shaklida yozilgan. "Simfoniyani orkestr uchun katta sonata deb atash mumkin." N. Solovyov .

3. o'tkazish., nima... Ularni birlashtirgan bitta katta yaxlitlik har xil tarkibiy qismlarni birlashtiradi. Ranglar simfoniyasi. Hidlar simfoniyasi. "Bu tovushlar ish kunining karlik simfoniyasiga birlashdi." Maksim Gorkiy .

4. Alfavit bo'yicha so'z cherkov kitoblari uchun qo'llanma (cherkov, lit.). Eski Ahd bo'yicha simfoniya.

Ushakovning izohli lug'ati... D.N. Ushakov. 1935-1940 yillar.