Сон ва катта болдир суяклари дўнгликларининг бўҒим ичидан синиш


ИККАЛА БОЛДИР СУЯГИНИНГ ДИАФИЗИДАН СИНИШИ



Download 0,65 Mb.
bet6/14
Sana24.02.2022
Hajmi0,65 Mb.
#203256
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
boldir

ИККАЛА БОЛДИР СУЯГИНИНГ ДИАФИЗИДАН СИНИШИ
Болдирнинг иккала суягининг диафиз қисмидан синиши алохида синишлардан куп учрайди. Синиш сабаблари бевосита ва билвосита бўлади. Тўғридан-тўкри куч гаъсир кдлганда куч силжиш йўналишида бўлиб, кўндаланг синишга олиб келади. Шу йўсиндаги куч кўпрок таъсир кўрсагганда майдаланиб синиш келиб чикади. Масалан, бампер синиши деб агалмиш синиш — автомобил бамперининг болдирга таъсири натижасида рўй беради. Синишнинг билвосита жараёни болдирнинг буралишида ва буқилишида учрайди. Таъсир кдлган куч букишга олиб келганда суяк синиб, икки томонга кийшаяди ва учбурчак шаклида суяк бўлаги ҳосил бўлади. Буралиш натижасида бурама синиш хосил бўлади. Бундай синишлар кэрама-карши томонларда жойлашади. Шундай килиб, бурама синиш катта болдир суягининг пастки учдан бирида жойлашса, кичик болдир суягининг синиши эса юқори қисмида жойлашади ва аксинча. Юқоридаги х,олатларни ҳисобга олиб, беморни гекя!Ирганда болдирни тўлалигича рентген тасвирига олиш эсдан чикмаслиги керак
Сон ва елка суягш'инг синиб силжишларида мушакчарнинг ҳискариши асосий сабаб бўлса, болдир суялшинг синиб силжшиларндь у таъсир қилган куч йўналишига боғлиқдир. Синишнинг узунасига силжиши одатда катта бўлмайди.
Т а ш х и с. Бу гурух. синиқ;гарнинг клиник белгилари аниқ, ва барча диафизар синишларга хос белгилардан иборат. Кўздан кечирилганда теридаги ўзгариш ва деформация аниқҳланади. Болдирнинг дистал кҳисми оёқнинг оғирлиги х,исобига ташкарига буралган бўлади. Айримларда шунчалик билинадики, оёқнинг ташки томони полга тегаб туради.
Оёқ,нинг ташқарига буралганлиги сон суяги синишидаги гашкарига буралишдан фарқи шундаки, фақат болдир сохасида кузатилиб, х,атго тизза бўғими сох,асига ҳам тарқалмайди. Синган соҳани кўрганимизда болдир ўкининг ёнга ёки оддиинга-орқа юзага деформаьшя бўлганини аниқлаш мумкин.
Капа болдир суяги бевосита тери остида жойлашгани учун суяк бўлаклари кўриниб турганлигини кўриш мумкин (кўпрок марказий бўлагини). Тери унинг устида таранглашади ва окаради. Бир неча соатдан сўнг синган жойда шиш пайдо бўлади, кўпрок эпидермик пуфакчалар хосил бўлади. Синган жойда оғриқ, зўраймаслиги учун пайпаслашни авайлаб битга бармоқ. билан бажарилади. Катга болдир суягининг юқори қиррасидан пастга караб бошланади. Синиш сол;асида суяк қиррасининг погонасимон деформацияси ва ёнга силжигани топилади. Шу со>;ада оғриқ. ва бўлаклар х,аракати кузатилади. Пайпаслаганда синиш ҳаракати \акида тасаввур қилиш мумкин.
Катта болдир суяги синишида нисбатан яққолрок умбиликация белгаси учрайди — синиш соҳасида терининг гирдобсимон тортилиши кузатилади. Бу ҳолат юмшоқтўқималарнинг интерпозициясига боғлиқ. бўлиб, терига яқин жойлашганлиги туфайлидир ва куйидагича текширилади: синиш жойидан юқорирокдан бўртиб турган суяк бўлаги босилади. Суяк бўлаклари силжиганлиги учун орасига кисилиб қолган юмшоқтўқима тортилади, терида эса гирдобсимон чукурлик ҳосил бўлади.
Кичик болдир суяги синганини аниқлашда шуни эсда тутиш керакки, буралиб синганда у катта болдир суягининг карама-карши томонидан синади. Суяк кдоирлашини текшириш шарт эмас. Болдирни ўки бўйича куч билан босилса, товондан уриб кўрилса ва синиш бўлакларига босим берилса, синган жойда оғриқ. зўрайиши кузатилади. Олдиндан ёки ёндан қилинган икки рентген тасвири олинади.
Д а в о л а ш. Кичик болдир суяги диафизи таянч вазифасини бажармаслигини х;исобга олиб, иккала болдир суякларининг синишини даволашда эътиборни катта болдир суягини тўғрилашга ва битиши учун шароит яратишга қаратилади. Иккала болдир суягининг диафизидан синишини у ёки бу усул билан даволашга кўрсагмани аниқлаш, катта болдир суягини жойига қўйиш ва ушлаб туришига шунга караб куйидаги гуруҳар тафовут қилинади (195-расм): 1) катта болдир суяги бўлакларининг жилмаган синишлари; 2) репозиция қилиниб, осон ушлаб турилиши мумкин бўлган синишлар (масалан, катта болдир суягининг кўндаланг синиши); 3) жойига туширилиб, аммо кўпинча тортиш усулларисиз ушлаб туриш мумкин бўлмаган синишлар (одатда, бу синиш чизиги винтсимон синишлар); 4) жойига тушириб бўлмайдиган синишлар (бу одатда, суяк ёки юмшоқ тўқималар интерпозицияси бўлган синишлар).
Синиб жойидан силжимаган бўлса ёки жойига туширилиб ушлаб туриш имконияти бўлса, бундай синишларга гипс боклами кўйилиб даволанади. Одатда, болдир суяклари синганда гипс боғлами оёқ панжаларидан бошланади, тепа қисми синиш жойлашишига караб кўйилади. Синиш болдирнинг ўрта ва пастки учдан бирида бўлса, сон ўртасигача, юқори қисмидан синса, думба бурмасигача кўйилади. Агар

шиш кузатилса, лонгетали гипс боғлами кўйилиб, шишлар кайтгандан сўнглонгетали гипс боғлами айланма гипс боғламига алмаштирилади. Шиш унчалик катта бўлмаса, бир варакайига айланма гипс боғлами кўйилади.
Катта болдир суяги синиб, чизиги кўндаланг ёки шунга яқин бўлса, репозиция кдгсиниб, гипсли боғламга кўйилади. Қийинрок репозиция кд/шнадиган синишларни наркоз остида бажарилади, ёрдамчилардан бири оёқдан ушлаб, болдир йўналиши бўйича тортади, бошқаси карама-карши томонга сонидан ёки танасидан тортади. Тортиш узунасига силжиш бартараф қилинмагунча давом эттирилади. Сўнгра жаррох бўртиб турган суяк бўлагини босиб ёнига силжишини йўқртади. Гипс боғлами соннингўрта қисмигача ёки думба бурмасигача кўйилади.
Репозицияни аппаратлар ёрдамида бажариш анча кулайлик тугдиради. Бунинг учун товон суягидан кегай ўтказилиб, скелет тортма
учун қўлланиладиган скобадан фойдаланилади (196-расм, а). Тортиш учун ёйни аппаратни буралиб тортадиган мосламасига маркам боғлаб тортилади. Узунасига силжиш йўқртилгандан кейин кўндалангига силжишни бўртиб турган синиқ, бўлагига босиб тўғриланади. Рентген текшириш натижасига кдоаб гипс боғлами тизза бўғимигача кўйилади (196-расм, б). Оёқ, аппаратдан туширилади, товон суягидан ўтказилган кегай олиб ташланади ва гипс боғламнинг соннинг ўрта к;исмидан думба бурамасигача давом эттирилади (197-расм).
Оёқда босиб юриш мудцати синиш чизишнинг характерига боғлиқ,. Агар синиш чизиг-и кўндаланг бўлса, гипс боғлами кўйиб, шишлар кҳайтгандан сўнг юришни бошласа бўлаверади. долган холларда босиб юришга кечрок тавсия қилинади. Синиқларнинг битиш мудцати уларнинг характери ва жойлашишига караб кечади. Катта болдир суягининг пастки учдан бирининг синишлари ўрта ва юқори

(дисмининг синишларидан секин битади. Кийшик ва кўп бўлакли синишлар жойидан еилжимаган бўлса, кўндаланг синишлардан тезрок битади. Ўртача иммобилизация муддати 3-4 ой давом этади.
Скелет тортма билан бекарор синишлар даволанади. Бу гурух.га бурама, кийшик ва майдаланиб силжиган синишлар киради. Юмшоқ тўқималар жарохатланган, тери касалликлари мавжуд холларда гипс боғлами қўйиш ва жаррохлик усулларини қўллашга имкон йўқ. холларда хам скелет тортмадан фойдаланилади. Синганжойга 2%-20 мл, кегай ўтказиш учун 0,5% новокаин эритмаси билан оғриқризлантирилиб, товон суяги ёки тўпиқлар усти сохасидан кегай ўтказилиб, скелет гортмага олинади.
Оёқ Белер шинасига куйилиб, тизза бўғими шинани буқилган қисмга тўррилаш керак Шинани болдир турадиган сол;асидаги материал тарангтортилмаслиги, очилган бўлиб болдир учбошли мушагининг шаклини кайтаридги керак Модомики, ушбу вазият сақланмас экан, мушаклар эзилади ва суяк бўлакларининг жойига тушишига халакит беради. Бундан ташк;зри, веноз қоннингдистал қисмдан кайтишига тўск;инлик кдлади. Товон соҳасида ётокяра ҳосил бўлмаслиги учун пахта-докали чамбарак ясаб кўйиб турилади ёки кегай учидан шина



тепасига тортиб кўйилса, мак-садга мувофиқ. бўлади. Тортишни тўғрита караб эмас, бир оз ичка-ридан амалга оширилса, болдир-нинг варуслигига монанд бўлади. Бошланишида тортиш 7-10 кг юк билан, сўнгра узунасига синиш бартараф қилингач 5-7 кг га ка-майтирилади. Катта юк билан тортишни кўндаланг синишларда эхтиётлик билан қўллаш зарур, чунки ортикча тортилгач суяк бўлаклари орасита ёт тўқималар кириб қолиши ва операцияга зарурат туғилиб қолиши мумкин. Дистал бўлакнинг ротацион силжишини бартараб қилиш мақсадида панжа билан муолажа килиб тиззага тўкриланади. Бўлакларнинг ёнга силжиганини кўпинча ёнга тортувчи мосла-малар ёки найзасимон сих билан бартараф қилинади (198-расм). Тортиш кучи бир меъёрда фао-лият кўрсатиши учун
пружиналардан фойдаланилади: буни Митюнин-Ключевский демфер скелет тортмаси дейилади. Катта болдир суягининг ёнга силжишини бартараф қилиш учун найзасимон кегай юборилди ва ундан тортилади (199-расм). 3-6 хафта скелет тортмада даволаб, сўнфа сон ўртасигача ёки думба бурмасигача айланма гипс боғлами кўйилади. Бемор қўлтиктаёк билан юришгача веналарни машккилади. 3-4 хафта скелет тортмада даволаб, сўнгра сон ўртасигача ёки думба бурмасигача айланма гипс боклами кўйилади.
Бемор култиктаёклар билан юришгача веналарни бадантарбия («веноз гимнастика») килади. Бемор маълум муддатда оёгини вертикал холатда ушлаб туриб, сўнгра горизонтал холатга — ўрнига қайтаради. Иммобилизация муддати 3-4 ой.
Жойига тушмайдиган ёпиқ диафиз синишлари жаррохлик усули билан даволанади. Жойига тушира олмасликнинг асосий сабабларидан бири суяк бўлаги ёки юмшоқтўқималар интерпозицияси хисобланади, бундан ташқари, жаррохлик усули баъзи сабабларга кўра скелет тортма кўя олмаслик ёки гипс боғламида иккиламчи силжишнинг олдини олиш мумкин бўлмаганда қўлланилади.
Иккала болдир суяклари диафизидан синганда факат катта болдир суяги остеосинтез қилинади. Бундай синишни даволаш учун травматологияда жуда кўп ва х,ар хил фиксатор ва аппаратлар мавжуд.
Муста)усамлик ҳосил қилиш даражасига караб баркарор ва репози-цион остеосинтез тафовуг қилинади.
Репозицион остеосинтезга мисол бўлиб суяк илик каналига крзик киритиш >дисобланади. Аммо козик синган жойдаги канал деворига тегиб турмайди. Шу сабабли ён ва ротацион силжиш кузатилиши мумкин. Репозицион остеосинтез қилинганда синиқ, секинлик билан битади, шунинг учун мустахкам ташки иммобилизацияни талаб қилади.
Синиш битгач, ҳосил бўлган суяк кадоги гипертро-фияланган бўлади.

Баркарор остеосинтезда суяк бўлаклари мутлакр харакатсиз-лантирилади. Бундай пайтда суяк бирламчи битади, интермедиар қадоқ, хосил бўлади ва қисқа вакт талаб килади. Агар баркарор остеосингез учун қўлланилган восита маркам ушлаб турса, ташки иммобилиза-цияга хржат қолмайди. Доимо баркарор остеосинтез қилишга харакат қилиш зарур.
Фиксаторлар суякка қотирилса ва юмшоқ тўқималар билан ёпилса «ботирилган» дейилади. Улар суякдан ичига юборилса - интрамедулляр ва ташқарисидан қотирилса - экстрамедулляр дейилади. Мисол: крзик интрамедулляр хисобланса, пластина - экстрамедулляр хисобланади. Фиксаторлар бир вактда хам шакллантирса, ҳам суяк бўлакларини яқинлаштирса, компрессловчи дейилади.
Катта болдир суяганинг остеосинтези учун «ботирадиган» интра-ёки экстрамедулляр фиксаторлардан фойдаланилади.
Агар очиқ усул билан остеосинтез қилинадиган бўлса, катта болдир суягининг кирраси ташқарисидан яримойсимон кесилади ва синиқ. бўлаклари очилади.
Катта болдир суягининг юқори ва пастки қисмида кўндаланг синиш бўлса, экстрамедулляр остеосинтез компрессияловчи пластинка билан қилинади. Кўндаланг синиш катта болдир суягининг ўрта қисмида жойлашган бўлса, крзик билан интрамедулляр остеосинтез



қилиш мақсадга мувофиқ, ҳисобланади. Остеосинтез учун ЦИТОнинг
КДЛИЧСИМОН КОЗИГИ
қўлланилади. Козик катта болдир суяги ғадир-будурлигининг ичкарирогидан юборилади (200-расм, а). Бундай остеосинтез репозишон бўлиб >;ам ҳисобланади. Кийшик ва бурама синишларда бурама мих ёки сим-лар ёрдамида остеосинтез қилинади. Доимо 2 та бурама мих ёки 2-3 ўрам сим ишлатилади.

Download 0,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish