|
Рухсат этилган ишчи юкланишнинг қийматлари [Р0], МПа.
Тасма
Тури
|
Dmin/
|
20
|
25
|
30
|
35
|
40
|
45
|
50
|
60
|
75
|
100
|
Чарм тасма
|
1,4
|
1,7
|
1,9
|
2,04
|
2,15
|
2,23
|
2,3
|
2,5
|
2,5
|
2,6
|
Резина матоли
тасма
|
1,35
|
1,5
|
1,6
|
1,67
|
1,72
|
1,77
|
1,8
|
1,85
|
1,9
|
1,95
|
Ип газламали тасма
|
1,35
|
1,5
|
1,6
|
1,67
|
1,72
|
1,77
|
1,8
|
1,85
|
1,9
|
1,95
|
Эслатма: Жадвал Р0 = 1,8 Н/мм қилиб олинган ҳол учун тузилган. Агар Р0 = 2,0 Н/мм қилиб олинса, [Р0] нинг қиймати жадвалдагидан 10% кўп қилиб олинади; агар шкивлар пластмассалардан тайёрланган бўлса, 20% га оширилади; нам ва чангли шароитда ишлайдиган узатмалар учун 10-30 % га камайтирилади. Р0 – тасманинг дастлабки таранглигидан ҳосил бўладиган ишчи юкланиш.
С - қамров бурчагининг узатма тортиш қибилиятига таъсирини инобатга олувчи коэффициент бўлиб, қуйидаги формула орқали аниқланилади ёки 7-жадвалдан танланади;
(18)
7-жадвал
01
|
150
|
160
|
170
|
180
|
200
|
220
|
С
|
0,91
|
0,94
|
0,97
|
1,0
|
1,1
|
1,2
| С- тезликни узатма ишига таъсирини ҳисобга олувчи коэффициент бўлиб, қуйидаги формула орқали аниқланилади ёки 8-жадвалдан танланади;
(19)
8-жадвал
м/с
|
5
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
С
|
1,03
|
1,00
|
0,95
|
0,86
|
0,79
|
0,68
|
Ср- ишлаш режимини ҳисобга олувчи коэффициент бўлиб, 9-жадвалдан танланади;
9-жадвал
-
Юкланиш характери
|
Машина тури
|
Ср
|
Юкланиш текис таъсир этувчи ҳоллар
|
Вентиляторнинг марказдан қочирма насос ва компрессорлар, токарлик ва пармалаш дастгоҳлари
|
1,0
|
Юкланишнинг ўзгариши меъёрида бўлган ҳоллар
|
Поршенли насос ва компрессорлар, пластинали транспортёрлар автомат дастгоҳлар
|
0,9
|
Юкланишнинг ўзгариши сезиларли даражада катта бўлган ҳоллар
|
Ҳаракат йўналиши қарама-қарши томонга ўзгариб турадиган юритма-лар, рандалаш дастгоҳлари, элеваторлар
|
0,8
|
Юкланишнинг ўзгариши нотекис бўлган ва зарб билан таъсир қилган ҳоллар
|
Кўтаргичлар, экскаваторлар, пресслаш машиналари, болғалаш ускуналари ва шу кабилар
|
0,7
|
С0-таранглаш усули ва узатманинг горизонтал текисликка нисбатан жойлашувини ҳисобга олувчи коэффициент бўлиб, 10-жадвалдан танланади;
10-жадвал
-
Тасмали узатманинг тури
|
Узатманинг горизонтал текисликка нисбатан жойлашув бурчаги
|
00-600
|
600-800
|
800-900
|
Тасманинг таранглиги автоматик равишда таъминланадиган узатмалар
|
1,0
|
1,0
|
1,0
|
Очиқ ва тарангловчи мосламаси бўлган узатмалар
|
1,0
|
0,9
|
0,8
|
Айқаш узатмалар
|
0,9
|
0,8
|
0,7
|
Ярим айқаш ва йўналтирувчи роликли узатмалар
|
0,8
|
0,7
|
0,6
|
Узатмада ҳосил бўладиган кучларни аниқлаш:
а) юқорида таъкидланганидек тасма шкивларга маълум таранглик билан кийдирилади. Бунда юкланишсиз дастлаб фақат таранглик кучи F0 мавжуд бўлади:
Н, (20)
Бу ерда =1.8МПа бўлиб дастлабки таранглик кучидан ҳосил бўладиган кучланишдир;
-тасманинг қалинлиги, тасма материалига кўра 1, 2, 3 – жадваллардан танланади;
- тасманинг эни бўлиб, қуйидаги формула орқали аниқланилади ва ҳисобий қиймат ГОСТ қийматга таққосланилиб, тасма материалига кўра 1, 2, 3- жадваллардан танланади,
мм, (21)
б) айлана куч – Ft ;
H (22)
в) етакловчи ва етакланувчи тармоқларнинг таранглик кучи F1, F2 (марказдан қочма кучнинг тасма таранглигига таъсири ҳисобга олинмаган) (2-шакл);
; н (23)
н
2
-шакл. Шкивда тасманинг деформацияланиш ҳолати.
F1- куч таъсирида тасма билан шкив ўртасида кантакт кучланиш юзага келиб, тасма тармоқлари нисбий деформацияланиш ҳолатида бўлади. (2а-шакл). Бунда нисбий деформация чўзилишда Гук қонунига кўра F1- кучига тўғри пропорционал бўлиб, тасманинг ЕА – бикрлигига тескари пропорционалдир, яъни .
Агар тармоқларнинг бирида таъсир кучининг қиймати ўзгарса, яъни F2 кучи таъсирида бўлса, (2б–шакл) тасма билан шкив ўртасидаги контакт кучланиш, ҳамда тасманинг нисбий деформацияланиш ҳолати ҳам F2-кучи томонида ўзгарди (2б –шакл), , F1 – кучи томонида эса ўз холида қолади.
г) шкив валига таъсир этувчи куч Fв ;
, H (24)
Тасмадаги кучланишларни аниқлаш:
Энг катта кучланиш етакловчи тармоқда бўлиб, Ғ1 кучи таъсирида
ҳосил бўлган кучланишидир;
, Мпа (25)
Тасманинг шкивни қамраб турган жойида ҳосил бўлган эгувчи кучланиш;
, Мпа (26)
Е-тасма материалнинг эластиклик модули бўлиб, 4-жадвалдан олинди.
Капронли тасмалар учун эса Е=600 Мпа деб қабул қилинади.
Марказдан қочма куч таъсирида ҳосил бўладиган кучланиш;
Мпа (27)
тасма зичлиги бўлиб, резина-мато-чилвирли тасмалар учун 1100-1200 кг/м3, чармли тасмалар учун 1000-1100 кг/м3 , ип газламали тасмалар учун 900-1000 кг/м3 .
Максимал кучланиш эса,
Мпа (28)
Максимал кучланишнинг ҳисобий қиймати доимо резина-матоли ва чармли тасмалар учун чегаравий кучланиш дан , ип газламали тасмалар учун эса дан ошмаслиги шарт.
Тасмани узоқ ишлаш муддатига текшириш;
(29)
узатишлар нисбатини инобатга олувчи коэффицент;
тасма юкланишини инобатга олувчи коэффиценти, юкланиш даврий ўзгариш даврида (нолдан максимумгача) бўлиб, доимий юкланиш даврида эса га тенг бўлади;
тасманинг секундига айланишлар сони.
Do'stlaringiz bilan baham: |
