T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
- UDP protokoli (User Datagram Protocol, foydalanuvchining deytagram 
protokoli) amaliy paketni deytaggramm yo‘li bilan ta‘minlaydi (ya‘ni paket 
yetkazishni kafolatlamaydi). Bu protokolni ishi IPga o‘xshash, lekin uning asosiy 
vazifasi tarmoq protokoli va turli ilovalar o‘rtasidagi aloqani ta‘minlash.
4. Qo’llanish (amaliy, ilovalar) pog’onasi 
- Tarmoq infratuzilmasini shakllantirish uchun protokollar ( DNS, DHPC, 
WINS) ushbu kursning keyingi bo‗limlarida ko‗rib chiqladi.
- WWW ilovasi (World Wide Web, butun dunyo to‘ri) – bugungi Internet 
tarmog‗ining ishlashi asosidir.
- FTP protokoli (File Transfer Protokol, fayllar uzatish protokoli) tarmoq 
bog‗lamalari o‘rtasida masofaviy uzatishni ta‘minlaydi. 
- TFTP protokoli (Trivial File Transfer Protokol, fayllarni uzatvorishda eng 
oddiy protokol) - fayl uzatishda eng oddiy bo‗lib , FTPdan farqliroq masofaviy 
bog‗lamaga UDP protokoli asosida axborot uzatvorilishini, foydalanuvchi 
autentifikatsiyasini talab qilmagan holda yetkazadi. 
- SNMP protokoli (Simple Network Management Protokol) tarmoqni 
boshqarishning eng oddi protokoli) tarmoq bog‘lamalarini boshqaruvini 
tashkillashtirishda ishlatiladi. 
TCP/IP steki OSI modeldagi kanal pog‗onasi protokollarning aksariyatini, 
masalan, kommutatsiyalangan va ajratilgan aloqa liniyalarida ma‘lumotlarni 
uzatish uchun qo‗llanadigan SLIP va RRR ni qo‗llab quvvatlaydi. 
Internetda standartlash. Internet tarmoq bilan bog‗liq protokol va standartlarning 
jadal rivojlanishi me‘yoriy hujjatlarning katta sonini tizimlashtirish, tartibga solish 
va nashr etishni talab qiladi. Bu bilan Internet arxitekturasi masalalari bo‗yicha 
boshqaruvchi kengash(Internet Architecture Board, IAB) shug‗ullanadi. 2000 yil 
boshigacha 2700 dan ortiq hujjatlar(Request for Comments, RFC) nashr etildi. 
RFC-bu alohida hujjatlar, ular texnik masalalarning keng doirasini, shu jumladan 
majburiy standartlar, standartlar bo‗yicha takliflar, axborot ma‘lumotlar va tarixiy 
axamiyatga ega eskirgan xujjatlarni qamrab olgan. Internetda standartizatsiyalash 
jarayoni RFC 2026 hujjati bilan tartibga solinadi. 
IAB tarkibiga quyidagilar kiradi: 
-RFCni ishlab chiqaruvchi va tarmoqni texnik qo‗llab-quvvatlash bilan 
bog‗liq muayyan tor muammolarni hal qiluvchi Internet muxandis texnik 
komissiyasi(Internet Engineerinng Task Force,IETF); 
-Internet rivojlanishining istiqbolli masalalari bilan shug‗ullanuvchi va 
standartlar aksariyatini shakllantiruvchi Internet tadqiqot komissiyasi(Internet 
Research Task Force,IRTF). 
IAB 1983 yilda jismoniy shaxs va tashkilotlardan tashkil topgan Internet 
Hamjamiyati 
(Internet 
Society, 
ISOC) 
yordamida 
tashkil 
qilingan 
TCP/IP protokol steki tuzilmasi. Internet protokollari arxitekturasi 4 pog‗onali. 
Keyinroq paydo bo‗lgan ISO etalon modeli protokollarining 7 pog‗onali 
arxitekturasi TCP/IP pog‗onalari dekompozitsiyasi sifatida o‗rganish mumkin. 
Haqiqatda ikkita arxitekturaning farqi-TCP/IP arxitekturasidagi OSI modelining 

---