Tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi dehqonov r. S

1 + b ■
 p

---

muvozanat konsentratsiyasiga bog’liqligi Freyndlixning empirik 
formulasi bilan ifodalanadi:
E ritm a la rd a bo’ladigan adsorbtsiya uchun:
(М 3 )
G azlar adsorbtsiyasi uchun:
- = K - P ”
(5.14)
m
v 
7
Bu erda, X- adsobtsiyalangan modda miqdori, kmol; m - adsorbent 
massasi, kg; С, P - muvozanat konsentratsiyasi va bosimi; K v a n -
tajribada topiladigan doimiy sonlar. К va n - lami Freyndlix 
tenglamasini logarifmlab grafik usulda topiladi:
Ig— = l g ir + - l g C
(5.15)
m 
n
v 
'
5.1-rasm . Freyndlix form ulasini logorifm ik k o o rd in atalard a
ifodalanishi
/0A /= lgK; W = ^
yoki 
« = 
ctqcp
29

---

6. Dispers sistemalarning optik xossalari
Dispers sistemalardan yorug’lik nurining o ’tishida uning yutilishi, 
qaytishi
va tarqalishi kuzatiladi. Yorug’likning yutilishi hodisasi tanlash 
xususiyatiga ega. Ba'zi moddalar yorug’likni butunlay yutadi, ba'zilari 
spektming ma'lum qisminigina yutadi. Bu faqat kolloid sistemalargagina 
emas, barcha dispers sistemelarga xosdir.
Yorug’likning 
qaytishi 
faqat 
dag’al 
dispers 
sistemalarda 
(suspenziya, emulsiya) sodir bo’ladi. Bu sistemalarda zarracha o ’lchami 
yorug’lik nurining to ’lqin uzunligidan katta bo’lganligi uchun bu 
sistemalar xira b o’ladi.
Kolloid sistemalar uchun optik xossalar ichida eng xarakterlisi 
yorug’likning tarqalishidir. Yorug’likning tarqalishi (opalestsentsiya) 
yorug’lik nurining difraktsiyasi tufayli sodir bo’ladi.
Yorug’likning tarqalishi hodisasini nazariy jihatdan Rele asoslab 
bergan. U tarqalgan yorug’lik nurining intensivgini hisoblash uchun 
quyidagi tenglamani taklif etdi:
J = J 0
• 24 • 
ж
f
„2 „2 V
* / * V
= J n - K
»1 ~»2 
v«i2 
+ 2nl j
X
0
- A —5Г" 
(6.1)
j 0-
tushayotgan yorug’lik nurining intensivligi; 
j -
tarqalayotgan num ing intensivligi;
711 -
dispers fazaning sindirish ko’rsatkichi;
n 2
- zol konsentratsiyasi (hajm birligidagi zarrachalar soni);
v -
zarracha hajmi;
^ - yorug’lik nurining to ’lqin uzunligi.
Tenglamadan ko’rinib turibdiki, tarqalayotgan nur intensivligi 
to ’lqin uzunligining to ’rtinchi darajasiga teskari proportsional.