Talab, taklif tahlili asoslari

BOZOR NIMA???

• Bozor – bu muayyan tovar yoki xizmatlarni xarid qiluvchilar va sotuvchilar guruhidir. Bir guruh xaridorlar tovarga talab miqdorini belgilaydi va bir guruh sotuvchilar tovar taklifini belgilab beradi.
• Bozor ko’p shaklga egadir. Ayrim hollarda ular, masalan, ko’plab qishloq xo’jaligi mahsulotlari bozorlarida yuqori darajada tashkil etilgan bo’ladi. Bunday bozorlarda sotuvchi va xaridor muayyan vaqt va muayyan joyda uchrashadilar va kim-oshdi savdosida narxlar belgilanadi.

• Ammo ko’pincha bozorlar kerakli darajada tashkil etilgan bo’lmaydi. Masalan, muayyan bir shaharda muzqaymoq savdosini ko’rib chiqaylik. Xaridorlar muayyan bir joyda uchrashmaydilar. Sotuvchilar har­xil joyda bo’ladilar va har-xil tovarni taklif qiladilar. Bu yerda kim-oshdi savdosi bo’lmaydi. Har bir sotuvchi o’zi narxni belgilaydi va xaridor qanaqa va qayerda muzqaymoq olishni o’zi hal qiladi. Shunga qaramay, bu holda ham sotuvchi va xaridor o’zaro bog’langan. Muzqaymoq xaridorlari ko’p sotuvchilar ichidan o’zining ehtiyojini qoniqtiradiganini tanlaydilar, sotuvchilar esa o’z o’rnida yaxshi savdo uchun xaridorlarni qiziqtirishga harakat qiladilar. Shunday qilib, qandaydir tashkilotchilik mavjud bo’lmasligiga qaramay, bozorni sotuvchi va xaridor shakllantiradi.

•