Talaba huquqi va vazifasi

11.2-rasm. Konchilik ishlab chiqarishning jarayonlari.
Tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash.

Tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash jarayoni qazib olishning samaradorligini ta'minlash maqsadida, tog’ jinsining tabiiy holatini o’zgartirishga yo’naltirilgan jarayonni o’z ichiga oladi.

Tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlashda pog’onadagi qattiq tog’ jinslarini portlatish yordamida parchalanadi va o’rtacha qattiqlikdagi tog’ jinslari esa mexanik usul bilan parchalanadi.

Mexanik usul bilan maydalash portlatish usuli bilan maydalashga qaraganda ancha foydalidir, chunki unumdorligi yuqori, tannarxi kichik va ishdagi xavfsizligi yuqoridir. Mexanik usul bilan maydalashni mustahkamlik koeffisienti f=8 gacha bo’lgan tog’ jinslariga qo’llash mumkin.

Portlatib yumshatish usuli mustahkamlik koeffisienti f=8 dan yuqori bo’lgan tog’ jinslariga qo’llaniladi. Ochiq kon ishlari amaliyotida tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlashda portlatib maydalash usuli keng qo’llaniladi. ning 5 xil ko’rinishi mavjud (11.3-rasm)




11.3-rasm. Portlovchi moddalarni tog’ jinsi massiviga qo’llash usullari (I) va zaryad turlari (II):

a - quyma zaryad; b va v – kamerali zaryad; g – qozonli zaryad; d – skvajinali zaryad.